Sốt virus ở trẻ em có nguy hiểm không và khi nào cần đi khám?
Chào bạn, tôi hiểu nỗi lo lắng của một phụ huynh khi thấy con sốt cao kéo dài mà không rõ nguyên nhân. Sốt virus ở trẻ em phần lớn là lành tính, do các virus đường hô hấp hoặc tiêu hóa gây ra, và thường tự khỏi trong vòng 3–5 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể tiến triển nặng hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý nghiêm trọng hơn như sốt xuất huyết, viêm màng não hay nhiễm trùng huyết. Vì vậy, việc nhận biết đúng dấu hiệu cảnh báo là rất quan trọng.
Dưới đây, tôi sẽ chia sẻ chi tiết để bạn hiểu rõ hơn về sốt virus ở trẻ, cách chăm sóc đúng và thời điểm cần can thiệp y tế kịp thời.
Nguyên nhân phổ biến gây sốt virus ở trẻ em
Sốt virus là phản ứng sinh lý của cơ thể khi hệ miễn dịch đang chống lại tác nhân gây bệnh — chủ yếu là virus. Một số tác nhân thường gặp bao gồm:
– Virus hợp bào hô hấp (RSV): Gây viêm tiểu phế quản, đặc biệt ở trẻ dưới 2 tuổi.
– Adenovirus: Gây sốt kèm viêm họng, viêm kết mạc hoặc rối loạn tiêu hóa.
– Enterovirus: Có thể gây sốt kèm phát ban, loét miệng (như tay-chân-miệng).
– Influenza (cúm): Sốt cao đột ngột, đau cơ, mệt mỏi toàn thân.
– Virus sởi, rubella: Ít gặp hơn nhờ tiêm chủng, nhưng vẫn có thể xuất hiện nếu trẻ chưa được tiêm đầy đủ.
Đa số các virus này lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp, và trẻ nhỏ – đặc biệt là dưới 5 tuổi – dễ mắc do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện.
Dấu hiệu cảnh báo cần đưa trẻ đi khám ngay
Mặc dù sốt virus thường tự giới hạn, nhưng bạn cần lưu ý những dấu hiệu sau vì chúng có thể báo hiệu biến chứng hoặc bệnh khác:
– Sốt trên 39°C kéo dài hơn 3 ngày không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
– Trẻ li bì, khó đánh thức, co giật hoặc giật mình chới với (dấu hiệu tổn thương thần kinh).
– Thở nhanh, rút lõm lồng ngực, khò khè hoặc tím tái — gợi ý suy hô hấp.
– Nôn nhiều, bỏ ăn uống, tiểu ít hoặc khô môi/mắt — dấu hiệu mất nước.
– Xuất hiện chấm xuất huyết dưới da, chảy máu chân răng hoặc ói ra máu — nghi ngờ sốt xuất huyết.
Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều phụ huynh đợi đến ngày thứ 4–5 mới đưa con đi viện vì nghĩ “sốt virus thì cứ để tự hết” — điều này có thể làm lỡ “khung vàng” xử trí nếu trẻ thực sự mắc bệnh nặng.
Cách chăm sóc trẻ bị sốt virus tại nhà
Nếu trẻ tỉnh táo, chơi đùa được và không có dấu hiệu cảnh báo, bạn hoàn toàn có thể theo dõi và chăm sóc tại nhà:
– Hạ sốt đúng cách: Dùng paracetamol liều 10–15 mg/kg/lần, cách nhau tối thiểu 4–6 giờ (không quá 4 lần/ngày). Tránh dùng aspirin hoặc ibuprofen nếu chưa loại trừ sốt xuất huyết.
– Bù đủ nước: Cho trẻ uống oresol, nước dừa, sữa hoặc nước lọc. Trẻ bú mẹ nên tăng cữ bú.
– Chườm ấm (không chườm lạnh) ở trán, nách, bẹn nếu trẻ sốt cao và khó chịu.
– Cho trẻ nghỉ ngơi, tránh vận động mạnh, nhưng không cần kiêng gió, kiêng tắm — vệ sinh sạch sẽ giúp phòng bội nhiễm.
– Theo dõi sát: Đo nhiệt độ mỗi 4–6 giờ, ghi nhận các triệu chứng mới.
Lưu ý: Không tự ý dùng kháng sinh — vì virus không đáp ứng với kháng sinh, và lạm dụng có thể gây kháng thuốc hoặc rối loạn tiêu hóa.
Phòng ngừa sốt virus cho trẻ như thế nào?
Hiện chưa có thuốc đặc trị cho đa số virus gây sốt, nên phòng bệnh là chiến lược quan trọng nhất:
– Rửa tay thường xuyên cho cả trẻ và người chăm sóc bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.
– Tránh nơi đông người, đặc biệt trong mùa dịch (mùa mưa, giao mùa).
– Tiêm chủng đầy đủ: Vaccine cúm, sởi – quai bị – rubella, thủy đậu… giúp giảm nguy cơ mắc và biến chứng.
– Tăng cường sức đề kháng: Ăn đủ chất, ngủ đủ giấc, bổ sung vitamin C/D từ thực phẩm tự nhiên.
Sốt virus ở trẻ em thường là tình trạng tự giới hạn, nhưng không nên chủ quan nếu sốt kéo dài hoặc kèm theo biểu hiện bất thường. Đa số trẻ hồi phục tốt nếu được chăm sóc đúng cách, nhưng việc phân biệt sớm với các bệnh nguy hiểm là chìa khóa để tránh biến chứng. Nếu bạn thấy con có bất kỳ dấu hiệu cảnh báo nào nêu trên, đừng chần chừ — hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được đánh giá kịp thời.
