Ngủ nghiến răng có nguy hiểm không và nguyên nhân do đâu?
Chào bạn! Cảm ơn bạn đã chia sẻ — tình trạng ngủ nghiến răng (hay còn gọi là bruxism) khá phổ biến và thường không gây nguy hiểm ngay lập tức, nhưng nếu kéo dài, nó có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe răng miệng, cơ hàm và chất lượng giấc ngủ của bạn lẫn người thân. Về bản chất, đây là hành vi co thắt mạnh các cơ nhai trong lúc ngủ, khiến hai hàm răng siết chặt hoặc mài xát vào nhau.
Dưới đây, tôi sẽ giải thích rõ hơn để bạn hiểu nguyên nhân, dấu hiệu cần lưu ý và cách xử trí phù hợp.
Nguyên nhân phổ biến gây ngủ nghiến răng
– Căng thẳng, lo âu: Đây là yếu tố hàng đầu. Khi tâm lý bị áp lực, não bộ có thể “xả” năng lượng dư thừa qua các cơn co cơ hàm vào ban đêm.
– Rối loạn giấc ngủ: Một số rối loạn như ngưng thở khi ngủ (sleep apnea) hoặc hội chứng chân không yên cũng liên quan đến bruxism.
– Yếu tố thần kinh: Ở một số trường hợp, nghiến răng liên quan đến rối loạn vận động trong giấc ngủ REM, đặc biệt ở người trẻ.
– Thuốc và chất kích thích: Một số thuốc chống trầm cảm (như SSRIs), caffeine, rượu bia hoặc thuốc lá có thể làm tăng nguy cơ.
– Di truyền hoặc bất thường khớp cắn: Nếu khớp cắn không đều hoặc có sai lệch về cấu trúc hàm, não có thể “điều chỉnh” bằng cách nghiến răng để tìm vị trí cân bằng.
Dấu hiệu cảnh báo bạn nên đi khám nha khoa hoặc chuyên gia giấc ngủ
– Đau cơ hàm, cứng hàm vào buổi sáng, khó há miệng rộng.
– Răng mòn men, ê buốt, sứt mẻ hoặc lung lay dù chưa có sâu răng.
– Đau đầu vùng thái dương hoặc tai (do lan tỏa từ cơ nhai).
– Người ngủ cùng nghe rõ tiếng nghiến, thậm chí bị đánh thức.
– Mất ngủ thường xuyên hoặc cảm giác mệt mỏi sau khi ngủ đủ giờ.
Nếu bạn có từ 2–3 dấu hiệu trên kéo dài hơn 2 tuần, tôi khuyên bạn nên đến gặp nha sĩ chuyên về rối loạn khớp thái dương hàm (TMJ) hoặc bác sĩ giấc ngủ để đánh giá toàn diện.
Cách giảm nhẹ và phòng ngừa nghiến răng khi ngủ
– Đeo máng nhai (mouthguard): Đây là biện pháp bảo vệ hiệu quả nhất. Máng được làm riêng theo khuôn răng, giúp tránh mài mòn men răng và giảm áp lực lên khớp hàm.
– Quản lý căng thẳng: Thiền, yoga, hít thở sâu trước khi ngủ hoặc liệu pháp tâm lý có thể giúp giảm tần suất nghiến răng.
– Tránh chất kích thích buổi tối: Hạn chế cà phê, trà đậm, rượu và thuốc lá ít nhất 4–6 giờ trước khi ngủ.
– Tập thư giãn cơ hàm: Trước khi ngủ, bạn có thể massage nhẹ vùng cơ nhai (gần góc hàm) hoặc thực hiện bài tập “lưỡi chạm vòm miệng, hàm thả lỏng”.
– Kiểm tra thuốc đang dùng: Nếu bạn đang dùng thuốc tâm thần hoặc chống trầm cảm, hãy trao đổi với bác sĩ về khả năng tác dụng phụ gây nghiến răng.
Khi nào cần can thiệp y tế chuyên sâu?
Nếu nghiến răng đi kèm các triệu chứng như:
– Tiếng kêu lục cục khi há ngậm miệng (dấu hiệu tổn thương khớp thái dương hàm),
– Răng mòn nặng, lộ ngà hoặc gãy vỡ,
– Rối loạn giấc ngủ rõ rệt (ngáy to, ngừng thở khi ngủ),
… thì bạn cần được đánh giá bằng khám lâm sàng + có thể chụp X-quang hoặc MRI khớp thái dương hàm, thậm chí theo dõi đa ký giấc ngủ (polysomnography).
Ngủ nghiến răng thường bắt nguồn từ stress hoặc rối loạn chức năng thần kinh – cơ, chứ không đơn thuần là “tật xấu”. Tuy không nguy hiểm cấp tính, nhưng nếu bỏ qua, nó có thể dẫn đến tổn thương vĩnh viễn cho răng, khớp hàm và ảnh hưởng lâu dài đến giấc ngủ. Trong phòng khám, tôi từng gặp nhiều bệnh nhân chỉ đi khám vì “răng mẻ”, nhưng hóa ra nguyên nhân sâu xa lại là nghiến răng do lo âu mãn tính. Vì vậy, đừng xem nhẹ — hãy chủ động đánh giá sớm để bảo vệ sức khỏe toàn diện của bạn.
