Mụn nước trên da có nguy hiểm không, khi nào cần khám?

Chào bạn,

Mụn nước trên da thường là phản ứng bảo vệ tự nhiên của cơ thể trước tổn thương hoặc kích thích. Đa số trường hợp lành tính và tự khỏi trong vài ngày. Tuy nhiên, nếu mụn nước xuất hiện nhiều, lan rộng, đau rát, ngứa dữ dội hoặc đi kèm sốt — đó có thể là dấu hiệu của dị ứng, nhiễm trùng hoặc bệnh da liễu cần can thiệp y khoa.

Nguyên nhân thường gặp gây mụn nước trên da

Mụn nước (blisters) là những nốt phồng nhỏ chứa dịch trong hoặc đục, hình thành khi lớp biểu bì và trung bì của da bị tách ra. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất tôi thường gặp trong lâm sàng:

– Ma sát lặp lại: Đi giày chật, cầm công cụ thô ráp lâu, hoặc mặc quần áo cọ xát mạnh — đặc biệt ở người mới tập luyện thể thao.

– Bỏng: Bao gồm bỏng nhiệt (nước sôi, lửa), bỏng lạnh (đá khô), bỏng hóa chất hoặc cháy nắng nặng.

– Dị ứng hoặc viêm da tiếp xúc: Tiếp xúc với cây độc (sơn, thường xuân), mỹ phẩm, kim loại (niken), xà phòng mạnh… có thể gây mụn nước kèm ngứa dữ dội.

– Bệnh chàm thể tạng (eczema): Ở một số người, chàm cấp tính biểu hiện bằng mụn nước nhỏ, rỉ dịch và ngứa nhiều, đặc biệt ở bàn tay, bàn chân.

– Nhiễm virus:

• Thủy đậu: Mụn nước mọc rải rác toàn thân, tiến triển qua các giai đoạn (hồng ban → mụn nước → vảy).

• Zona (giời leo): Mụn nước mọc thành dải dọc theo dây thần kinh, thường chỉ ở một bên cơ thể, kèm đau rát dữ dội.

• Herpes simplex: Mụn nước nhỏ, cụm lại ở môi (herpes miệng) hoặc sinh dục (herpes sinh dục), dễ tái phát.

– Nhiễm khuẩn: Như chốc lở — mụn nước nhanh chóng hóa mủ, vỡ ra thành mảng vàng dính.

– Ký sinh trùng: Ghẻ nước gây mụn nước và đường luồn ở kẽ ngón tay, cổ tay, bụng — ngứa về đêm.

– Bệnh tự miễn hiếm: Như pemphigus hoặc bullous pemphigoid — mụn nước lớn, dễ vỡ, thường ở người lớn tuổi, không do chấn thương.

– Tay chân miệng: Ở trẻ em, đặc trưng bởi mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân và niêm mạc miệng.

Dấu hiệu cảnh báo cần đi khám ngay

Không phải mụn nước nào cũng vô hại. Trong phòng khám, tôi luôn khuyên bệnh nhân lưu ý những dấu hiệu sau — vì chúng có thể báo hiệu tình trạng nghiêm trọng:

– Mụn nước xuất hiện đột ngột, lan nhanh hoặc xuất hiện ở nhiều vị trí không rõ nguyên nhân.

– Đau rát dữ dội, sưng nóng đỏ quanh vùng da tổn thương — dấu hiệu nhiễm trùng thứ phát.

– Chảy mủ vàng/đục, có mùi hôi, hoặc da xung quanh cứng lại.

– Mụn nước ở mặt, mắt, miệng, bộ phận sinh dục — dễ gây biến chứng nếu xử lý sai.

– Kèm sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau cơ — gợi ý nhiễm trùng toàn thân (như thủy đậu, tay chân miệng nặng).

– Người lớn tuổi hoặc người suy giảm miễn dịch (đang hóa trị, dùng corticoid kéo dài) xuất hiện mụn nước — cần loại trừ bệnh tự miễn.

Cách chăm sóc đúng tại nhà và phòng ngừa tái phát

Hầu hết mụn nước nhỏ do ma sát hoặc bỏng nhẹ sẽ tự lành trong 3–7 ngày nếu được bảo vệ đúng cách:

– Không chọc vỡ: Lớp da trên mụn nước là “băng sinh học” tự nhiên, giúp ngăn vi khuẩn xâm nhập.

– Giữ sạch nhẹ nhàng: Rửa vùng da bằng nước ấm và xà phòng dịu nhẹ, lau khô bằng khăn sạch.

– Băng gạc không dính: Dùng gạc vô trùng hoặc miếng dán chuyên dụng để tránh cọ xát. Thay băng mỗi ngày hoặc khi ướt.

– Tránh kích ứng: Ngừng sử dụng mỹ phẩm, hóa chất, giày dép gây cọ xát cho đến khi da lành hẳn.

– Chỉ chọc tháo khi cần thiết: Nếu mụn nước quá lớn, căng đau, cản trở vận động — nên để nhân viên y tế thực hiện trong điều kiện vô trùng.

Để phòng ngừa tái phát, bạn nên:

– Mang giày dép vừa chân, vớ thấm hút mồ hôi.

– Dùng găng tay khi làm việc thô ráp hoặc tiếp xúc hóa chất.

– Bôi kem chống nắng phổ rộng nếu dễ bị bỏng nắng.

– Kiểm soát tốt bệnh nền như chàm, tiểu đường (làm chậm lành vết thương).

Lời khuyên từ bác sĩ

Mụn nước tuy nhỏ nhưng có thể là “cửa sổ” phản ánh nhiều vấn đề da liễu — từ đơn giản như ma sát đến phức tạp như rối loạn miễn dịch. Trong thực tế lâm sàng, tôi từng gặp bệnh nhân chủ quan với mụn nước ở chân, để nhiễm trùng lan rộng phải nhập viện. Vì vậy, đừng xem nhẹ nếu mụn nước không rõ nguyên nhân, lan nhanh hoặc đi kèm triệu chứng toàn thân. Việc chẩn đoán sớm — đặc biệt qua thăm khám trực tiếp — sẽ giúp bạn tránh biến chứng và điều trị đúng hướng.