Bệnh gan nhiễm mỡ ngày càng phổ biến và có thể dẫn đến viêm gan, xơ gan nếu không được điều trị kịp thời. Xét nghiệm máu là một trong những phương pháp hỗ trợ được dùng trong chẩn đoán căn bệnh này cũng như theo dõi mức độ tiến triển của bệnh trong quá trình điều trị. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu đúng về chỉ số gan nhiễm mỡ trong xét nghiệm máu hay vai trò và ý nghĩa của các chỉ số xét nghiệm máu trong chẩn đoán gan nhiễm mỡ.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về bệnh gan nhiễm mỡ
Gan nhiễm mỡ được hiểu là tình trạng chất béo tích lũy trong gan vượt quá 5% trọng lượng của lá gan hoặc hơn 5% số tế bào gan chứa các hạt mỡ khi quan sát dưới kính hiển vi.
Gan nhiễm mỡ có thể xảy ra do rất nhiều nguyên nhân, bao gồm uống nhiều rượu, các bệnh về chuyển hoá, sử dụng thuốc không đúng cách và các rối loạn về dinh dưỡng.
Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân đều không xuất hiện nhiều các triệu chứng cụ thể ở giai đoạn đầu, nếu có thường là các triệu chứng mơ hồ, dễ nhầm lẫn như mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, đau bụng… Do vậy, nhiều người không hề biết bản thân mình mắc bệnh. Gan nhiễm mỡ thường được phát hiện khi người bệnh đi khám sức khỏe định kỳ hoặc qua những bất thường khi thăm khám các bệnh lý khác.
Gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ trong gan tích tụ quá nhiều, trên 5% trọng lượng lá gan
2. Vai trò của xét nghiệm máu trong chẩn đoán bệnh gan nhiễm mỡ
Có rất nhiều phương pháp khác nhau để chẩn đoán tình trạng gan nhiễm mỡ. Trong đó, siêu âm là phương pháp đơn giản, không xâm lấn, được sử dụng phổ biến để kiểm tra xem có tình trạng dư thừa mỡ trong gan hay không và gan đang nhiễm mỡ đang ở mức độ nào. Bên cạnh đó, các phương pháp chụp cắt lớp vi tính, chụp cộng hưởng từ gan, sinh thiết gan cũng được sử dụng trong các trường hợp cần thiết để xác định mức độ tổn thương của gan hoặc phân biệt với các bệnh lý khác.
Xét nghiệm máu cũng có thể được chỉ định để hỗ trợ việc chẩn đoán gan nhiễm mỡ. Cụm từ “chỉ số gan nhiễm mỡ trong xét nghiệm máu” mà nhiều người nhắc tới thực chất là các chỉ số xét nghiệm máu có khả năng gợi ý bệnh gan nhiễm mỡ hoặc phản ánh mức độ tổn thương gan do căn bệnh này gây ra.
Trong nhiều trường hợp các bất thường trong kết quả xét nghiệm máu cũng có thể là dấu hiệu gợi ý các bệnh lý gan mật, bao gồm viêm gan, xơ gan, viêm gan B, gan nhiễm mỡ,…
Vì vậy, việc thăm khám thường xuyên hoặc khi có dấu hiệu nghi ngờ là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị bệnh gan nhiễm mỡ kịp thời.
3. Các chỉ số xét nghiệm máu cần lưu tâm trong chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ
3.1 Các chỉ số men gan
Men gan là một loại enzym nằm trong tế bào gan và phản ánh sức khỏe lá gan. Các chỉ số men gan chính gồm:
– Chỉ số xét nghiệm ALT( Alanine transaminase)
ALT (SGPT) được tìm thấy phần lớn ở trong tế bào gan. Chỉ số ALT(SGPT) bình thường sẽ trong khoảng 20 đến 40 UI/L. Nếu nồng độ enzyme này trong máu cao vượt ngưỡng thì có thể gan đang bị tổn thương.
– Chỉ số xét nghiệm AST( Aspatate transaminase)
Khi gan khỏe mạnh, chỉ số AST(SGOT) trong khoảng 20 đến 40 UI/L. Sự gia tăng nồng độ chất này trong máu cũng là dấu hiệu cảnh báo bệnh gan, trong đó có gan nhiễm mỡ.
– Chỉ số xét nghiệm ALP (photpho kiềm – APL)
Loại enzyme thường có trong gan, ống mật và xương. Chỉ số ALP trong khoảng từ 35 đến 115 UI/L. Khi nồng độ ALP cao hơn bình thường thì có thể gan đang bị tổn thương.
– Chỉ số xét nghiệm GGT( Gamma-glutamyltransferase)
Chỉ số GGT trong khoảng 3 đến 60 UI/L. Nếu các chỉ số này vượt khỏi các khoảng cho phép thì đó có thể là “tín hiệu” cảnh bảo gan không khỏe, gặp một số bệnh lý như bệnh gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan.
2.2 Chỉ số albumin và globulin
Gan có nhiệm vụ tạo ra protein, trong đó có 2 loại protein chính là albumin và globulin. Nếu nồng độ 2 protein này thấp thì có thể gan đã bị tổn thương.
2.3 Chỉ số bilirubin
Bilirubin là chất được tạo ra khi các tế bào hồng cầu bị phá vỡ và được làm sạch bởi gan. Nếu nồng độ bilirubin trong máu cao thì có thể gan của bạn đang gặp vấn đề, trong đó có tình trạng gan nhiễm mỡ.
2.4 Chỉ số xét nghiệm PT
Trong một số trường hợp, người bệnh có thể được chỉ định làm xét nghiệm globulin miễn dịch, xét nghiệm thời gian prothrombin (PT) để chẩn đoán khả năng tổn thương gan.
2.5 Xét nghiệm viêm gan virus
Trong trường hợp men gan tăng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm thêm xét nghiệm để xác định nguyên nhân, trong đó phổ biến nhất là xét nghiệm viêm gan A, B, C…
2.6 Xét nghiệm mỡ máu
Trong các trường hợp viêm gan nhiễm mỡ, bệnh nhân thường cần làm thêm xét nghiệm mỡ máu.
Những bất thường về các chỉ số xét nghiệm có thể phản ánh các vấn đề gan mật, trong đó có gan nhiễm mỡ.
3. Nên làm gì khi thấy các chỉ số bất thường về gan?
Nếu khi đi khám mà các chỉ số vượt mức và cao hơn bình thường, bệnh nhân cần thăm khám thêm với bác sĩ chuyên khoa gan mật, thực hiện các xét nghiệm, chụp chiếu để được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời, đúng cách, tránh để bệnh tăng nặng, gây ra các biến chứng nguy hiểm.
Hiện nay, siêu âm và chụp cắt lớp vi tính có độ nhạy cao trong việc phát hiện tình trạng gan nhiễm mỡ. Sinh thiết gan thường được chỉ định khi xuất hiện triệu chứng hoặc chỉ số men gan tăng kéo dài trên 6 tháng hoặc khi khi thấy cần thiết cho việc chẩn đoán.
4. Bệnh gan nhiễm mỡ điều trị bằng cách nào?
Việc điều trị cho bệnh nhân gan nhiễm mỡ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ bệnh cụ thể. Các phương pháp điều trị gan nhiễm mỡ thường được áp dụng gồm:
4.1 Kiểm tra sức khỏe
Người bệnh cần đi khám tổng quát và sức khỏe gan nói riêng theo định kỳ, khoảng 6 tháng – 1 năm/lần để theo dõi tình trạng gan nhiễm mỡ cũng như sức khỏe lá gan.
4.2 Chú ý khi sử dụng thuốc
Uống thuốc theo đơn hoặc tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng để không làm ảnh hưởng đến sức khỏe. Ngưng dùng các thuốc có nhiều khả năng gây bệnh gan nhiễm mỡ.
Điều trị gan nhiễm mỡ với chuyên gia Gan mật tại cơ sở y tế uy tín để được kiểm soát hiệu quả các chỉ số và ngăn ngừa biên chứng.
4.3 Không sử dụng rượu bia
Khi điều trị gan nhiễm mỡ, không sử dụng bia rượu và các chất kích thích khác vì các chất này có thể làm tăng áp lực phải lọc thải chất độc, làm cho những tổn thương ở gan ngày càng trầm trọng hơn.
4.4 Thư giãn, cân bằng cảm xúc
Tâm lý thoải mái có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình điều trị bệnh. Người bệnh cần tránh việc căng thẳng, mệt mỏi vì điều này có thể làm cho những biểu hiện bệnh ngày càng trầm trọng hơn.
4.5 Chú ý chế độ dinh dưỡng
Hạn chế việc ăn các loại thức ăn nhiều dầu mỡ, cholesterol,… vì các chất này có thể làm mỡ trong gan tích tụ nhiều hơn. Thay vào đó nên bổ sung chất xơ, vitamin, khoáng chất cần thiết cho gan từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như rau xanh, trái cây tươi.
4.6 Tập luyện thể dục thể thao
Tập luyện thể dục thể thao là biện pháp giúp tăng cường sức khỏe và cân bằng cơ thể. Tùy vào tình trạng sức khỏe của từng người bệnh, các bác sĩ có thể đưa ra tư vấn về việc lựa chọn các bài tập sao cho thật sự phù hợp.
Có thể thấy, các chỉ số trong xét nghiệm máu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện và theo dõi bệnh gan nhiễm mỡ. Bệnh gan nhiễm mỡ không quá nguy hiểm nhưng thường có diễn biến âm thầm. Để phòng bệnh xảy ra, mỗi người không nên chủ quan mà cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa với chế độ ăn uống, tập luyện lành mạnh. Khi thấy các biểu hiện bất thường, cần thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
