Tiêu chảy kèm ợ hơi có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh lý nghiêm trọng hơn. Vậy nguyên nhân nào gây ra tình trạng này và cách xử lý ra sao? Cùng tìm hiểu trong bài viết sau!
Menu xem nhanh:
1. Tiêu chảy ợ hơi: Mối liên hệ và cách xử lý hiệu quả
Tiêu chảy và ợ hơi là hai triệu chứng tưởng chừng như không liên quan nhưng thực tế lại có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cả hai đều phản ánh sự rối loạn trong hệ tiêu hóa, có thể xuất phát từ các vấn đề tại dạ dày, ruột non hoặc ruột già. Khi hệ tiêu hóa gặp trục trặc, quá trình hấp thu và đào thải bị ảnh hưởng, dẫn đến tiêu chảy. Đồng thời, sự mất cân bằng trong quá trình tiêu hóa cũng có thể gây tích tụ khí dư trong đường ruột, dẫn đến tình trạng ợ hơi liên tục.
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra hiện tượng này, bao gồm nhiễm khuẩn đường ruột, hội chứng ruột kích thích, không dung nạp thực phẩm hoặc rối loạn tiêu hóa do chế độ ăn uống. Khi tiêu chảy và ợ hơi xuất hiện đồng thời, người bệnh cần chú ý đến các triệu chứng đi kèm để xác định nguyên nhân và có hướng xử trí phù hợp.
Tiêu chảy kèm ợ hơi có thể là dấu hiệu của rối loạn tiêu hóa hoặc bệnh lý nghiêm trọng hơn.
2. Nguyên nhân gây tiêu chảy ợ hơi
2.1. Nhiễm trùng đường ruột
Vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập vào đường ruột có thể gây viêm nhiễm, khiến hoạt động của ruột non và ruột già bị rối loạn. Tình trạng này làm tăng tiết dịch trong ruột, dẫn đến tiêu chảy kéo dài. Đồng thời, sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể khiến thức ăn lên men bất thường, sinh khí nhiều hơn, gây đầy hơi và ợ hơi liên tục.
2.2. Hội chứng ruột kích thích (IBS)
Hội chứng ruột kích thích là một dạng rối loạn chức năng tiêu hóa, trong đó nhu động ruột bị rối loạn mà không có tổn thương thực thể rõ ràng. Người mắc IBS thường bị tiêu chảy xen kẽ táo bón, kèm theo cảm giác đầy bụng, ợ hơi và khó tiêu. Tình trạng này xuất phát từ sự nhạy cảm quá mức của ruột với các kích thích bên ngoài, đặc biệt là stress hoặc thực phẩm gây kích ứng.
2.3. Không dung nạp lactose hoặc thực phẩm gây kích thích
Những người bị thiếu hụt enzyme lactase không thể tiêu hóa đường lactose có trong sữa và các sản phẩm từ sữa. Điều này khiến lactose không được hấp thu vào máu mà đi thẳng xuống ruột già, gây tiêu chảy, đầy hơi và ợ hơi. Ngoài ra, một số thực phẩm như đậu, hành tây, bắp cải, đồ ăn nhiều dầu mỡ có thể kích thích đường ruột, khiến quá trình tiêu hóa gặp khó khăn, làm tăng nguy cơ xuất hiện đồng thời tiêu chảy và ợ hơi.
2.4. Trào ngược dạ dày thực quản (GERD)
Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng acid dạ dày trào lên thực quản, gây ợ chua, nóng rát vùng thượng vị. Ngoài ra, GERD có thể làm rối loạn nhu động ruột, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa thức ăn, làm tăng nguy cơ tiêu chảy. Khi acid dư thừa gây kích thích niêm mạc ruột, cơ thể có thể phản ứng bằng cách tăng nhu động ruột, dẫn đến tiêu chảy cấp hoặc kéo dài.
2.5. Sử dụng thuốc kháng sinh
Kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh nhưng cũng làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi. Sự mất cân bằng này có thể khiến hệ tiêu hóa bị rối loạn, gây tiêu chảy kéo dài. Bên cạnh đó, sự suy giảm lợi khuẩn cũng làm giảm hiệu suất tiêu hóa, dẫn đến tình trạng đầy hơi, ợ hơi do thức ăn không được phân hủy triệt để.
3. Đặc điểm nhận biết tiêu chảy ợ hơi
3.1. Tiêu chảy kéo dài kèm theo đầy hơi, ợ hơi
Người bệnh có thể đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng hoặc nhiều nước, kèm theo cảm giác chướng bụng, đầy hơi và ợ hơi liên tục, nhất là sau khi ăn.
3.2. Đau bụng, buồn nôn
Tình trạng tiêu chảy và ợ hơi thường đi kèm với những cơn đau quặn bụng hoặc cảm giác buồn nôn, khó chịu vùng thượng vị.
3.3. Mất nước, mệt mỏi
Tiêu chảy kéo dài có thể khiến cơ thể mất nước nghiêm trọng, gây mệt mỏi, chóng mặt, thậm chí suy nhược nếu không được bù nước kịp thời.
Người bệnh có thể đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng hoặc nhiều nước, kèm theo cảm giác chướng bụng, đầy hơi và ợ hơi liên tục, nhất là sau khi ăn.
4. Tiêu chảy ợ hơi là biểu hiện của bệnh gì? có nguy hiểm không?
4.1. Tiêu chảy ợ hơi là dấu hiệu của bệnh lý tiêu hóa
– Hội chứng ruột kích thích (IBS): Rối loạn chức năng ruột gây tiêu chảy, đầy hơi.
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây rối loạn tiêu hóa.
– Nhiễm khuẩn đường ruột: Vi khuẩn hoặc virus gây viêm ruột, làm tiêu chảy kéo dài kèm ợ hơi.
4.2. Tiêu chảy ợ hơi có nguy hiểm không?
Mặc dù có thể tự khỏi sau vài ngày, nhưng nếu tình trạng kéo dài, đây có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Đặc biệt, tiêu chảy kéo dài có thể gây mất nước, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và người cao tuổi. Nếu có dấu hiệu sốt cao, tiêu chảy ra máu, đau bụng dữ dội, người bệnh cần đi khám ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.
5. Cách chẩn đoán chính xác tiêu chảy ợ hơi
Chẩn đoán tiêu chảy đi kèm ợ hơi cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để xác định nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý nguy hiểm. Dưới đây là các phương pháp chẩn đoán phổ biến:
5.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ khai thác chi tiết tiền sử bệnh, bao gồm thời gian xuất hiện triệu chứng, tần suất tiêu chảy, mức độ ợ hơi, chế độ ăn uống gần đây và các yếu tố nguy cơ như căng thẳng, sử dụng kháng sinh hoặc tiếp xúc với thực phẩm không đảm bảo vệ sinh. Sau đó, bác sĩ thực hiện khám thực thể vùng bụng để đánh giá dấu hiệu đau, chướng bụng hay rối loạn nhu động ruột.
5.2. Nội soi dạ dày – đại tràng
Nội soi là phương pháp quan trọng giúp kiểm tra trực tiếp tình trạng niêm mạc dạ dày, ruột non và đại tràng. Nếu tiêu chảy kéo dài kèm ợ hơi, bác sĩ có thể chỉ định:
– Nội soi dạ dày để phát hiện viêm loét dạ dày – tá tràng, trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc nhiễm khuẩn Helicobacter pylori.
– Nội soi đại tràng giúp kiểm tra tổn thương niêm mạc ruột, phát hiện viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc bệnh viêm ruột (IBD).
5.3. Xét nghiệm phân
Xét nghiệm phân giúp phát hiện vi khuẩn, virus, ký sinh trùng hoặc dấu hiệu viêm đường ruột. Nếu tiêu chảy có dấu hiệu nhiễm khuẩn như sốt cao, phân nhầy hoặc có máu, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này để xác định nguyên nhân.
5.4. Đo áp lực nhu động thực quản (HRM)
Phương pháp này giúp đánh giá hoạt động co bóp của thực quản và phát hiện rối loạn nhu động có thể dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Khi trào ngược xảy ra thường xuyên, nó có thể ảnh hưởng đến nhu động ruột và gây tiêu chảy.
5.5. Đo pH thực quản 24 giờ
Nếu nghi ngờ tiêu chảy có liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ có thể chỉ định đo pH thực quản 24 giờ. Kết quả sẽ cho biết mức độ tiếp xúc của thực quản với acid dạ dày, từ đó xác định GERD có phải là nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa hay không.
5.6. Xét nghiệm dung nạp lactose
Đối với những người nghi ngờ không dung nạp lactose, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm này để kiểm tra khả năng tiêu hóa đường lactose. Nếu cơ thể thiếu enzyme lactase, lactose không được hấp thu hoàn toàn sẽ gây đầy hơi, ợ hơi và tiêu chảy.
5.7. Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu có thể giúp đánh giá mức độ mất nước, rối loạn điện giải và tình trạng viêm nhiễm. Nếu tiêu chảy kéo dài, bác sĩ sẽ kiểm tra các chỉ số như:
– Công thức máu: Đánh giá tình trạng nhiễm trùng hoặc thiếu máu.
– Điện giải đồ: Kiểm tra sự mất cân bằng natri, kali do tiêu chảy kéo dài.
– Xét nghiệm chức năng gan, thận: Loại trừ các bệnh lý ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.
Chẩn đoán tiêu chảy đi kèm ợ hơi cần kết hợp nhiều phương pháp khác nhau để xác định nguyên nhân và loại trừ các bệnh lý nguy hiểm.
6. Điều trị và phòng ngừa tiêu chảy ợ hơi
6.1. Điều trị tiêu chảy ợ hơi
– Sử dụng men vi sinh: Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
– Thuốc giảm tiết acid: Nếu nguyên nhân do GERD.
– Bù nước và điện giải: Uống nước oresol hoặc nước điện giải.
6.2. Phòng ngừa tiêu chảy ợ hơi
– Ăn uống lành mạnh, tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc lactose.
– Giữ vệ sinh thực phẩm, tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
– Kiểm soát căng thẳng, tránh rối loạn tiêu hóa.
– Khám sức khỏe định kỳ, phát hiện sớm bệnh lý tiêu hóa.
Tiêu chảy và ợ hơi có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề tiêu hóa khác nhau. Nếu triệu chứng kéo dài, người bệnh nên đi khám để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
