Nhận biết triệu chứng ung thư đầu tụy ác tính và lành tính

Ung thư đầu tụy là một trong những bệnh lý nguy hiểm thuộc nhóm ung thư đường tiêu hóa, với tỷ lệ tử vong cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, không phải khối u nào ở đầu tụy cũng là ác tính – có những trường hợp là u lành tính và ít nguy hiểm hơn. Việc nhận biết sớm triệu chứng u đầu tụy, dù là lành hay ác tính, sẽ giúp người bệnh có hướng xử lý kịp thời, tăng cơ hội điều trị thành công và kéo dài tuổi thọ. Cùng tìm hiểu những dấu hiệu cảnh báo của căn bệnh này để chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe.

1. Ung thư tụy là gì?

Ung thư tụy là bệnh lý ác tính hình thành khi các tế bào trong tuyến tụy phát triển bất thường, vượt ra khỏi cơ chế kiểm soát thông thường của cơ thể. Khi sự tăng sinh này không dừng lại, các tế bào có thể tụ lại tạo thành khối u và gây tổn thương đến chức năng của tuyến tụy cũng như các cơ quan lân cận.

Mặc dù không phải là loại ung thư phổ biến, ung thư tụy lại được xếp vào nhóm có tiên lượng kém do tiến triển âm thầm, khó phát hiện sớm và tỷ lệ tử vong cao. Phần lớn người bệnh chỉ được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, làm hạn chế khả năng can thiệp hiệu quả. Ngay cả trong những trường hợp có thể phẫu thuật, tỷ lệ sống thêm trên 3 năm sau mổ cũng còn khá thấp. Đối với các bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn di căn, thời gian sống trung bình thường không vượt quá một năm.

Trong số các thể bệnh, ung thư tuyến tụy xuất phát từ phần ngoại tiết – còn gọi là carcinom tuyến – là loại thường gặp nhất và cũng có mức độ ác tính cao. Loại ung thư này có xu hướng xâm lấn nhanh và dễ lan sang các mô hoặc cơ quan xung quanh. Chính vì vậy, việc điều trị ung thư tụy gặp không ít khó khăn. Phẫu thuật hiện vẫn là phương pháp duy nhất có khả năng chữa khỏi, nhưng chỉ áp dụng được khi bệnh còn ở giai đoạn sớm.

2. Các giai đoạn của ung thư tụy

– Giai đoạn I: Khối u còn nhỏ (dưới 2cm), khu trú trong tuyến tụy và chưa lan ra ngoài. Giai đoạn này hầu như không có biểu hiện rõ rệt nên rất dễ bị bỏ qua.

– Giai đoạn II: Khối u có thể có kích thước từ hơn 2cm đến dưới 4cm, bắt đầu xâm nhập mô lân cận nhưng chưa ảnh hưởng đến hệ mạch máu chính.

– Giai đoạn III: Tế bào ung thư đã lan rộng hơn, có thể xâm lấn vào các mạch máu lớn, hạch bạch huyết hoặc những cấu trúc gần kề. Khối u lúc này có thể vượt quá 6cm.

– Giai đoạn IV: Đây là giai đoạn bệnh đã di căn xa, tế bào ung thư có thể xuất hiện tại gan, phổi hoặc các bộ phận khác trong cơ thể, khiến tiên lượng điều trị trở nên nặng nề.

3. Phân biệt triệu chứng ung thư đầu tụy lành tính và ác tính

3.1. Nhận biết triệu chứng của ung thư đầu tụy lành tính

Ở giai đoạn sớm, phần lớn các khối u lành ở đầu tụy không gây ra triệu chứng rõ rệt. Người bệnh thường không có biểu hiện gì bất thường cho đến khi khối u phát triển với kích thước đủ lớn, gây chèn ép đường mật hoặc các cơ quan lân cận. Lúc này, một số dấu hiệu có thể bắt đầu xuất hiện như:

– Vàng da, vàng mắt do tắc nghẽn đường dẫn mật.

– Đau âm ỉ vùng bụng trên hoặc tức nhẹ dưới sườn phải.

– Thay đổi màu phân, thường phân trở nên nhạt màu hoặc bạc.

– Chán ăn, khó tiêu nhẹ nếu khối u ảnh hưởng đến hoạt động của tụy.

Tuy nhiên, các triệu chứng này khá mơ hồ và dễ nhầm lẫn với bệnh lý tiêu hóa thông thường. Vì vậy, việc xác định u đầu tụy lành tính cần dựa vào các phương tiện chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm chuyên sâu như siêu âm bụng, chụp CT hoặc MRI, PET-CT và đánh giá chỉ số hormon đặc hiệu trong máu.

3.2. Nhận biết triệu chứng của ung thư đầu tụy ác tính

So với u lành, các khối u ác tính ở đầu tụy tiến triển nhanh và biểu hiện rõ rệt hơn. Đây là một trong những thể ung thư nguy hiểm và khó điều trị trong nhóm ung thư đường tiêu hóa. Người mắc u ác ở đầu tụy có thể gặp các triệu chứng sau:

– Đầy bụng, khó tiêu kéo dài: Cảm giác đầy hơi thường xuất hiện sau bữa ăn, nhất là với các món khó tiêu. Khi khối u lớn hơn, người bệnh có thể thấy đầy hơi dù ăn rất ít – đây cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng biếng ăn.

– Vàng da toàn thân: Khi khối u chèn vào ống mật chủ, mật không thể lưu thông ra ruột non, dẫn đến hiện tượng vàng da, vàng kết mạc mắt, ngứa ngáy toàn thân, phân bạc màu.

– Đau bụng vùng thượng vị: Khoảng 80% người bệnh ung thư đầu tụy sẽ gặp tình trạng đau âm ỉ vùng bụng trên, có thể lan ra sau lưng. Cơn đau thường âm ỉ, kéo dài và có xu hướng nặng lên vào ban đêm.

– Sụt cân nhanh chóng: Người bệnh có thể giảm trên 5% trọng lượng cơ thể trong vòng vài tháng. Nguyên nhân không chỉ do ăn uống kém mà còn liên quan đến hiện tượng suy mòn do ung thư (cachexia) – khi cơ thể thay đổi cách sử dụng năng lượng và protein.

– Buồn nôn và nôn: Do sự gián đoạn sản xuất enzyme tiêu hóa của tụy, người bệnh có thể gặp cảm giác buồn nôn hoặc nôn ói sau ăn, kèm theo đầy bụng, tiêu chảy, khó tiêu.

4. U đầu tụy có thực sự nguy hiểm?

Nhiều người khi được chẩn đoán có khối u ở đầu tụy thường lo lắng về mức độ nghiêm trọng của bệnh. Thực tế, u đầu tụy – đặc biệt là khi có tính chất ác tính – là một trong những dạng tổn thương nghiêm trọng nhất trong các bệnh lý tại tuyến tụy nói riêng và hệ tiêu hóa nói chung.

Phần lớn các trường hợp u đầu tụy được phát hiện đều là u ác tính. Đây là loại ung thư có mức độ nguy hiểm cao, chỉ đứng sau ung thư đại trực tràng trong nhóm nguyên nhân gây tử vong hàng đầu của ung thư đường tiêu hóa. Điều đáng lo ngại là bệnh có thể diễn tiến âm thầm trong thời gian dài, khi phát hiện thì thường đã ở giai đoạn tiến triển hoặc di căn xa, làm giảm khả năng điều trị hiệu quả.

Ung thư đầu tụy không chỉ gây suy giảm nghiêm trọng về thể chất, mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng sống của người bệnh. Những triệu chứng như đau kéo dài, suy nhược toàn thân, rối loạn tiêu hóa mạn tính hay sụt cân nhanh chóng khiến bệnh nhân gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, khối u ở đầu tụy còn có thể gây tắc nghẽn đường mật, dẫn đến vàng da, nhiễm trùng hoặc viêm tụy cấp – những tình trạng tiềm ẩn rủi ro đe dọa đến tính mạng.

Ung thư đầu tụy dù là dạng ác tính hay lành tính, đều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ và chú ý đến các triệu chứng bất thường của cơ thể là điều cần thiết để tầm soát bệnh kịp thời. Nếu thấy các dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên nhanh chóng đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Chủ động kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa và kiểm soát nguy cơ ung thư tụy từ sớm.