Uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không?

Uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không là thắc mắc của rất nhiều người bệnh đang điều trị tăng huyết áp lâu dài. Một số bệnh nhân lo ngại thuốc có thể làm giảm chức năng thận, trong khi bác sĩ lại luôn nhấn mạnh phải uống đều đặn. Vậy hãy cùng tìm hiểu cách thức thuốc tác động lên thận và những biện pháp bảo vệ thận, giúp bạn an tâm kiểm soát huyết áp hiệu quả.

1. Uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không? Vì sao

Uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không? Câu trả lời là có và điều này hoàn toàn có căn cứ. Thuốc ức chế men chuyển (ACEI) thường bảo vệ thận, đặc biệt ở bệnh nhân tăng huyết áp và đái tháo đường, tuy nhiên một số trường hợp đặc biệt ACEI lại có thể gây ra hoặc làm nặng thêm tổn thương thận.

Đầu tiên ACEI làm giảm áp lực lọc ở cầu thận do hoạt động lọc của thận phụ thuộc vào sự co của tiểu động mạch đi giúp duy trì áp lực trong cầu thận. Angiotensin II là chất khiến tiểu động mạch đi co lại giúp duy trì mức lọc. ACEI ức chế angiotensin II khiến tiểu động mạch đi giãn ra, dẫn đến áp lực lọc giảm, và GFR của bệnh nhân sẽ giảm. Những người hẹp động mạch thận, mất nước, suy tim nặng hoặc bệnh thận mạn nặng có thể bị giảm GFR đột ngột, dẫn tới tăng creatinin hoặc suy thận cấp.

Theo các nhà nghiên cứu, việc dùng thuốc ức chế angiotensin (ACEI) trong thời gian dài cũng có liên quan đến tình trạng cứng hóa mạch máu thận. Cơ chế được giải thích là do các tế bào tạo renin bị biến đổi, đây là loại tế bào chịu trách nhiệm sản xuất hormone renin giúp cơ thể điều hòa huyết áp. Khi các tế bào renin có sự biến đổi bất lợi, chúng có thể xâm nhập vào thành mạch máu ở thận và kích hoạt sự tích tụ của tế bào cơ trơn, dẫn đến tình trạng mạch máu dày và cứng lên. Hậu quả là dòng máu đi qua thận bị cản trở và không còn lưu thông như bình thường.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhấn mạnh rằng ACEI vẫn rất quan trọng trong điều trị tăng huyết áp và bảo vệ tim mạch, vì vậy người bệnh không nên tự ý ngừng thuốc. Việc theo dõi chức năng thận định kỳ và thực hiện các nghiên cứu chuyên sâu sẽ giúp đảm bảo hiệu quả điều trị lâu dài và hạn chế tác dụng phụ.

2. Các ảnh hướng mà thuốc huyết áp có thể gây ra cho thận là gì?

Những tác động tiêu cực của việc ức chế hệ Renin-Angiotensin (RAS) kéo dài lên thận đã được biết đến từ trước, khiến nhiều người băn khoăn về việc uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không, nhưng nguyên nhân chi tiết vẫn chưa rõ ràng. Nghiên cứu mới từ Đại học Virginia (UVA) trên mô hình chuột cho thấy cơ chế tiềm ẩn: các tế bào sản xuất renin trong thận bị kích thích quá mức có thể “trở lại” trạng thái giống tế bào phôi, tăng khả năng xâm lấn.

Trong trạng thái này, các tế bào lót tiểu động mạch – mạch máu nhỏ trong thận – bắt đầu phì đại, tiếp tục sản xuất renin và phát ra các tín hiệu gây biến đổi mô. Kết quả là xuất hiện một loạt thay đổi bất lợi có thể ảnh hưởng đến chức năng thận lâu dài:

– Các tế bào cơ trơn chưa trưởng thành tích tụ bất thường;

– Mô sẹo hình thành xung quanh các tiểu động mạch;

– Hệ thần kinh mới mọc lan tỏa quanh mạch máu;

– Các tế bào viêm xâm nhập vào khu vực tổn thương.

– Theo nhóm nghiên cứu, chuỗi biến đổi này dẫn đến một dạng bệnh lý mạch thận “âm thầm nhưng nghiêm trọng”.

Tiến sĩ Manako Yamaguchi – tác giả nghiên cứu, cho biết: “Hình ảnh 3D cho thấy rất rõ rằng việc ức chế RAS của thuốc huyết áp ACEI kéo dài làm tăng mật độ sợi thần kinh quanh động mạch thận, kèm theo phì đại tiểu động mạch và sự xâm nhập của tế bào viêm. Sự phối hợp giữa hệ thần kinh – miễn dịch – nội tiết này thúc đẩy cơ thể tăng sản xuất renin nhằm duy trì huyết áp. Tuy nhiên, chính tình trạng phì đại tiểu động mạch lại làm suy giảm hoạt động lọc máu của thận.”

3. Nếu bắt buộc phải uống thuốc huyết áp, làm sao để giảm ảnh hưởng lên thận?

Về câu hỏi uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không, một số loại thuốc thực sự có thể tác động đến thận, nhưng người bệnh không nên tự ý ngừng dùng thuốc trong quá trình điều trị. Nếu huyết áp cao không được kiểm soát, hậu quả sẽ nghiêm trọng hơn rất nhiều, bao gồm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tổn thương thận tiến triển và thậm chí tăng nguy cơ tử vong.

Hầu hết bệnh nhân cần dùng thuốc và bác sĩ sẽ lựa chọn phác đồ phù hợp để vừa kiểm soát huyết áp hiệu quả, vừa hạn chế tối đa tác động lên thận. Một số nguyên tắc quan trọng cần lưu ý bao gồm:

– Đánh giá toàn diện sức khỏe người bệnh, bao gồm chức năng thận, mức độ tổn thương thận, và các bệnh lý đi kèm.

– Lưu ý đặc biệt ở bệnh nhân có đái tháo đường, vì cả tăng huyết áp và đái tháo đường đều có nguy cơ gây hại thận; lựa chọn thuốc trong hai nhóm bệnh này cần thận trọng.

– Bệnh nhân tăng huyết áp đã có suy thận sẽ có phác đồ điều trị khác so với người chưa có suy thận. Việc chỉ định thuốc phụ thuộc vào mức độ suy thận và lượng protein niệu.

– Theo dõi chức năng thận định kỳ, giúp phát hiện sớm bất thường để điều chỉnh thuốc kịp thời, tránh tổn thương thận nặng hơn.

Tóm lại, uống thuốc huyết áp có ảnh hưởng đến thận không là thắc mắc của nhiều người, và câu trả lời là có thể trong những tình huống đặc biệt như: hẹp động mạch thận, mất nước, suy tim nặng, bệnh thận mạn tiến triển hoặc khi hệ Renin-Angiotensin (RAS) bị ức chế quá mức kéo dài. Tuy nhiên, các loại thuốc huyết áp, đặc biệt nhóm ACEI và ARB vẫn là nền tảng trong điều trị, vừa giúp kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim, vừa hỗ trợ bảo vệ thận hiệu quả trong hầu hết các trường hợp.

Nguồn tài liệu tham khảo: Newsroom, News-medical