Bị giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không – Lý giải chi tiết

Khi một người đàn ông được chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh, câu hỏi đầu tiên và cũng là mối quan tâm hàng đầu thường là: bị giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không? Đây là một lo lắng hoàn toàn dễ hiểu, bởi bệnh lý này thường liên quan trực tiếp đến khả năng sản xuất và chất lượng tinh trùng – yếu tố cốt lõi quyết định đến khả năng sinh sản. Tuy nhiên, việc giãn tĩnh mạch thừng tinh có đồng nghĩa với vô sinh hoàn toàn hay không lại cần được lý giải một cách khoa học và cụ thể. Trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ phân tích sâu vấn đề này, giúp người bệnh hiểu rõ hơn về cơ chế, mức độ ảnh hưởng và khả năng phục hồi sinh sản nếu được điều trị đúng cách.

1. Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì và vì sao lại ảnh hưởng đến khả năng sinh con?

1.1 Giãn tĩnh mạch thừng tinh là gì?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng các tĩnh mạch trong thừng tinh ở nam giới – cấu trúc dạng ống chứa mạch máu, thần kinh và ống dẫn tinh bị giãn nở và xoắn lại một cách bất thường. Nguyên nhân chính là do sự suy yếu hoặc mất chức năng của các van trong hệ thống tĩnh mạch tinh hoàn, dẫn đến dòng máu chảy ngược và gây ứ trệ trong vùng bìu. Tình trạng ứ đọng này khiến nhiệt độ quanh tinh hoàn tăng cao, đồng thời làm tích tụ các gốc oxy hóa gây tổn thương mô sinh tinh.

Đáng chú ý, giãn tĩnh mạch thừng tinh là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến vô sinh nam có thể điều trị được. Theo các thống kê quốc tế, khoảng 15% nam giới nói chung bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, trong đó đến 35–40% trường hợp nam giới bị vô sinh nguyên phát và hơn 70% vô sinh thứ phát có liên quan đến tình trạng này.

1.2 Vì sao giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản?

Câu hỏi “giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không” thực chất phụ thuộc vào mức độ ảnh hưởng của bệnh đến hoạt động sinh tinh của tinh hoàn. Khi tĩnh mạch bị giãn, lượng máu chảy ngược lại vùng bìu sẽ gây ra một loạt các thay đổi bất lợi: nhiệt độ vùng tinh hoàn tăng lên, các chất chuyển hóa độc hại bị giữ lại, làm tổn hại tế bào sinh tinh và tế bào Sertoli – là những tế bào nuôi dưỡng quá trình sinh tinh.

Kết quả là tinh hoàn suy giảm chức năng sản xuất tinh trùng, số lượng tinh trùng giảm, tỉ lệ tinh trùng di động thấp và tỉ lệ dị dạng tinh trùng tăng cao. Thậm chí ở một số trường hợp nặng, có thể xuất hiện tình trạng vô tinh – tức không có tinh trùng trong tinh dịch. Điều này lý giải tại sao giãn tĩnh mạch thừng tinh lại có thể gây khó khăn cho việc thụ thai tự nhiên, đặc biệt khi không được can thiệp kịp thời.

2. Giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không: Lời giải từ chuyên gia

2.1 Không phải ai bị giãn tĩnh mạch thừng tinh cũng vô sinh

Một quan điểm sai lầm phổ biến là cứ bị giãn tĩnh mạch thừng tinh là sẽ không thể có con. Trên thực tế, mức độ ảnh hưởng của bệnh đến khả năng sinh sản là khác nhau ở mỗi người. Có những trường hợp giãn tĩnh mạch nhẹ, không gây ra biến đổi đáng kể về tinh dịch đồ, người bệnh vẫn có thể sinh con tự nhiên mà không cần can thiệp gì. Cũng có trường hợp chỉ phát hiện giãn tĩnh mạch tình cờ qua siêu âm trong các cuộc kiểm tra sức khỏe tổng quát mà hoàn toàn không có biểu hiện lâm sàng hay dấu hiệu suy giảm sinh sản.

Tuy nhiên, đối với những trường hợp giãn tĩnh mạch thừng tinh độ II hoặc độ III, kéo dài nhiều năm, tinh hoàn có dấu hiệu teo nhỏ và tinh dịch đồ cho kết quả bất thường rõ rệt thì khả năng sinh con tự nhiên sẽ bị ảnh hưởng. Lúc này, nếu không được điều trị kịp thời, khả năng phục hồi chức năng sinh tinh sẽ giảm, từ đó làm giảm cơ hội làm cha của người bệnh.

Chính vì vậy, câu trả lời chính xác cho vấn đề “giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không” là: bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, nhưng có thể phục hồi nếu được chẩn đoán và điều trị đúng cách, đặc biệt là ở giai đoạn sớm.

2.2 Hiệu quả phục hồi sinh sản sau điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh

Tin vui cho những ai đang lo lắng là hiện nay y học đã có nhiều phương pháp điều trị hiệu quả giãn tĩnh mạch thừng tinh, giúp cải thiện chất lượng tinh trùng và tăng khả năng thụ thai tự nhiên. Phẫu thuật vi phẫu thắt tĩnh mạch tinh giãn là một trong những kỹ thuật phổ biến, mang lại tỉ lệ thành công cao.

Theo các nghiên cứu y học, có đến 60–70% nam giới bị vô sinh do giãn tĩnh mạch thừng tinh cải thiện rõ rệt tinh dịch đồ sau phẫu thuật. Trong đó, khoảng 40% có thể có con tự nhiên trong vòng một năm sau điều trị. Ngoài ra, nếu tinh trùng chưa đạt mức tối ưu, bác sĩ có thể kết hợp hỗ trợ sinh sản như IUI (bơm tinh trùng vào buồng tử cung) hoặc IVF (thụ tinh trong ống nghiệm) để nâng cao khả năng thụ thai.

Quan trọng hơn, hiệu quả điều trị càng cao nếu bệnh được phát hiện sớm, trước khi tổn thương ở tinh hoàn trở nên không hồi phục. Chính vì thế, người bệnh nên đến khám chuyên khoa nam học ngay khi nghi ngờ hoặc có biểu hiện bất thường, thay vì chờ đến khi có kết quả tinh dịch đồ mới bắt đầu điều trị.

3. Những lưu ý quan trọng để tăng cơ hội có con khi bị giãn tĩnh mạch thừng tinh

3.1 Phát hiện sớm là chìa khóa quyết định

Trong quá trình điều trị cho người bệnh, nhiều bác sĩ nhận thấy rằng việc trả lời câu hỏi “giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không” phụ thuộc lớn vào thời điểm phát hiện bệnh. Giãn tĩnh mạch thừng tinh giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ rệt, hoặc chỉ gây cảm giác căng tức nhẹ vùng bìu, nhất là sau khi đứng lâu hoặc hoạt động thể lực. Nếu không để ý, người bệnh dễ bỏ qua hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý nam khoa khác.

Vì vậy, nếu có kế hoạch sinh con hoặc nghi ngờ mình có dấu hiệu bất thường, nam giới nên chủ động thăm khám sớm. Việc kiểm tra tinh dịch đồ, siêu âm bìu kết hợp thăm khám lâm sàng sẽ giúp xác định chính xác tình trạng và đưa ra chỉ định phù hợp.

Bên cạnh đó, nam giới cũng nên khám sức khỏe sinh sản định kỳ, ngay cả khi chưa có triệu chứng rõ ràng, bởi nhiều trường hợp được phát hiện giãn tĩnh mạch thừng tinh khi khám hiếm muộn đã ở giai đoạn muộn và ảnh hưởng đến cơ hội có con.

3.2 Chế độ sinh hoạt lành mạnh giúp hỗ trợ điều trị

Dù điều trị bằng phẫu thuật hay không, một chế độ sinh hoạt lành mạnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc phục hồi khả năng sinh sản. Sau phẫu thuật, người bệnh nên tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ, tránh vận động mạnh, hạn chế ngồi lâu, không mặc quần lót quá chật và tránh làm việc nặng trong giai đoạn đầu hồi phục.

Ngoài ra, cần duy trì chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng, bổ sung các vi chất cần thiết cho sinh tinh như kẽm, vitamin E, selen và acid folic. Tránh sử dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích – những yếu tố đã được chứng minh ảnh hưởng xấu đến chất lượng tinh trùng.

Đặc biệt, việc giữ tinh thần lạc quan, giảm stress cũng là yếu tố không thể bỏ qua. Tâm lý căng thẳng có thể ảnh hưởng đến nội tiết tố nam, làm giảm ham muốn tình dục và chất lượng tinh trùng, do đó nên cố gắng cân bằng công việc và nghỉ ngơi hợp lý.

Giãn tĩnh mạch thừng tinh có con được không phụ thuộc vào mức độ của tình trạng bệnh, thời điểm phát hiện và phương pháp điều trị. Tuy nhiên, điều có thể khẳng định chắc chắn là: giãn tĩnh mạch thừng tinh không đồng nghĩa với vô sinh vĩnh viễn. Nếu bạn hoặc người thân đang băn khoăn về vấn đề này, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa nam học càng sớm càng tốt để được tư vấn, đánh giá và đưa ra hướng điều trị phù hợp.