Có nên nạo VA cho trẻ: Kiến thức phụ huynh cần tham khảo

Khi trẻ thường xuyên ngủ ngáy, thở miệng, viêm tai giữa tái phát hoặc nghẹt mũi kéo dài, nhiều phụ huynh đặt câu hỏi: “Có nên nạo VA cho trẻ?”. Quyết định này cần dựa trên đánh giá chuyên khoa, không chỉ vì phì đại mô VA mà còn vì ảnh hưởng tới hô hấp, thính lực và tăng trưởng. Bài viết này cung cấp cho bạn thông tin toàn diện về khi nào cần nạo VA, quy trình, chăm sóc sau mổ và những lưu ý quan trọng để cha mẹ chủ động quyết định và hợp tác tốt với bác sĩ.

1. 4 dấu hiệu khi nào cần nạo VA cho trẻ

VA là một tổ chức lympho nằm ở vòm họng, đóng vai trò như hàng rào bảo vệ đường hô hấp trên. Tuy nhiên, khi VA bị viêm nhiễm hoặc sưng quá mức, chức năng miễn dịch bị hạn chế và bắt đầu gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Việc có nên nạo VA cho trẻ hay không được quyết định dựa trên các dấu hiệu lâm sàng và mức độ ảnh hưởng đến chất lượng sống của trẻ.

1.1. Viêm VA tái đi tái lại

Trẻ bị viêm VA cấp tính tái phát nhiều lần trong năm (thường là từ 5 lần trở lên), và việc điều trị bằng thuốc kháng sinh không còn mang lại hiệu quả dứt điểm. Cũng có một số trường hợp 6 tháng đã viêm đến 3 lần thì bác sĩ cũng có thể chỉ định nạo VA chứ không cần đợi đến 1 năm.

Viêm VA mãn tính khiến khối VA không còn hoạt động như một cơ quan miễn dịch hiệu quả mà biến thành ổ trú ngụ lý tưởng của vi khuẩn. Sự tồn tại của ổ nhiễm trùng này khiến trẻ liên tục bị bệnh, ảnh hưởng đến sự phát triển.
Trước tình trạng này, nạo VA cho trẻ là phương pháp tối ưu để loại bỏ nguồn bệnh, giảm thiểu tần suất nhiễm trùng đường hô hấp.

1.2. Khó thở, ngủ ngáy và ngưng thở

Khi VA sưng to (phì đại) đến mức gây tắc nghẽn nghiêm trọng đường thở, buộc trẻ phải thở bằng miệng.

Trẻ có hiện tượng ngủ ngáy liên tục, kèm theo các cơn ngưng thở khi ngủ

Tình trạng ngưng thở làm thiếu oxy lên não. Về lâu dài, điều này gây suy giảm chất lượng giấc ngủ, dẫn đến mệt mỏi ban ngày, ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển trí tuệ, khả năng tập trung, thậm chí gây ra các vấn đề tâm lý như tăng động hoặc cáu gắt. Việc can thiệp nạo VA cho trẻ sớm là giải pháp để phục hồi chức năng hô hấp bình thường.

1.3. Viêm tai, ù tai, ảnh hưởng đến thính lực

Khối VA quá lớn sẽ chèn ép và làm bít tắc vòi nhĩ, là ống nối tai giữa với họng.

Sự bít tắc này gây ra các bệnh lý tai nghiêm trọng như viêm tai giữa cấp tái phát hoặc viêm tai giữa ứ dịch. Nếu bệnh không được chữa trị kịp thời, hậu quả là màng nhĩ có thể bị thủng.

Giảm thính lực là một hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nghe và làm chậm quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ. Nạo VA cho trẻ giúp giải phóng vòi nhĩ, phục hồi chức năng thông khí.

1.4. Những biến chứng sức khỏe khác tồn tại trong thời gian dài

Biến chứng Vị giác/Khứu giác: VA quá lớn cũng có thể ảnh hưởng đến khứu giác và vị giác, khiến trẻ kém ăn hoặc cảm thấy khó chịu với mùi.

Biến chứng Xoang và Tiêu hóa: VA phì đại có thể gây tích tụ dịch nhầy, dẫn đến viêm xoang tái phát, hoặc gây khó nuốt và rối loạn tiêu hóa.

2. Nạo VA cho trẻ có làm giảm sức đề kháng không?

Nhiều phụ huynh thường có tâm lý lo ngại về việc phẫu thuật nạo VA cho trẻ sẽ gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch.

2.1. Độ tuổi tốt nhất để can thiệp nạo VA

Thủ thuật nạo VA thường được thực hiện cho trẻ từ 20 tháng tuổi trở lên, với giai đoạn lý tưởng là dưới 5-6 tuổi.

Tuy nhiên, không có giới hạn tuyệt đối về tuổi khi chỉ định phẫu thuật. Nếu trẻ lớn hơn (6-7 tuổi) mà VA vẫn gây bệnh hoặc biến chứng, thì vẫn cần phải nạo.

2.2. VA và hệ miễn dịch của trẻ

Lo lắng nạo VA cho trẻ làm suy giảm miễn dịch là không chính xác.

VA chỉ là một trong nhiều tổ chức lympho (bao gồm amidan khẩu cái, amidan đáy lưỡi, v.v.) tham gia vào hệ miễn dịch đường hô hấp.

Khi VA bị viêm quá phát, khả năng tạo miễn dịch của nó bị hạn chế và nó biến thành ổ nhiễm khuẩn. Việc loại bỏ VA bệnh lý không những không làm suy giảm miễn dịch mà còn giúp loại bỏ nguồn gây bệnh liên tục, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn.

2.3.  Những trường hợp không nên nạo VA cho trẻ

Bác sĩ sẽ chống chỉ định thực hiện thủ thuật nạo VA cho trẻ trong các trường hợp sau:

– Trẻ mắc các bệnh lý nền nguy hiểm như bệnh máu, bệnh tim, lao tiến triển, hoặc bị hở hàm ếch.

– Trẻ đang bị viêm cấp tính, sốt, ho, tiêu chảy, hoặc đang nhiễm virus cấp tính (cúm, sởi). Trẻ vừa mới tiêm phòng (cần chờ ít nhất 2 tuần sau uống vắc-xin bại liệt, 6 tháng sau tiêm phòng lao).

3. Quy trình phẫu thuật nạo VA

Nhờ sự tiến bộ của y học, thủ thuật nạo VA cho trẻ đã trở nên đơn giản, nhanh chóng và ít gây đau đớn hơn trước đây.

3.1. Phương pháp phẫu thuật hiện đại, ít đau, mau lành

Hiện nay, có nhiều kỹ thuật được áp dụng để nạo VA cho trẻ, trong đó phương pháp Coblator công nghệ Plasma là lựa chọn hiện đại và được ưu tiên.

Cơ chế hoạt động: Sử dụng năng lượng sóng radio tần số cao để tạo ra Plasma, giúp loại bỏ các mô VA và amidan bị viêm nhiễm.

Đảm bảo an toàn: Plasma có khả năng phá hủy các mô viêm một cách chính xác mà không gây bỏng hay tổn thương các mô lành xung quanh. Điều này giúp loại bỏ hoàn toàn ổ viêm nhiễm.

Tầm nhìn và thao tác: Nhờ thiết bị có lưỡi dao linh hoạt, có thể bẻ cong, bác sĩ dễ dàng tiếp cận và thao tác hiệu quả ngay cả ở các khu vực hẹp, khó nhìn trong vòm họng.

Giảm đau và Chảy máu: Quá trình cắt và đốt diễn ra đồng thời, giúp cầm máu hiệu quả. Nhờ vậy, trẻ rất ít bị chảy máu và cảm giác đau sau phẫu thuật cũng giảm đáng kể.

Thời gian nhanh: Thủ thuật diễn ra nhanh chóng, chỉ mất khoảng 20-30 phút.

3.2. Thời gian phục hồi sau mổ

Trẻ có thể về nhà trong cùng ngày sau 24 giờ theo dõi.

Phục hồi nhanh: Sau mổ, trẻ có thể ăn uống và nói chuyện bình thường. Tuy nhiên, phụ huynh cần lưu ý tránh thức ăn cứng, nóng và hạn chế nói to, nói nhiều.

4. Chăm sóc trẻ đúng cách sau khi nạo VA

Việc chăm sóc sau phẫu thuật là yếu tố then chốt để đảm bảo trẻ phục hồi nhanh chóng và tránh được các biến chứng.

4.1. Chế độ ăn uống và nghỉ ngơi

Nghỉ ngơi: Trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ vài ngày tại nhà, tránh các hoạt động thể chất mạnh để hạn chế nguy cơ chảy máu.

Ăn uống Cẩn trọng: Trẻ sau nạo vẫn ăn uống bình thường, không cần kiêng nói.

– Ngày đầu tiên: Cho trẻ uống các loại nước trong (nước lọc, nước trái cây pha loãng) hoặc thức ăn lỏng, nguội.

– Các ngày sau: Chuyển sang chế độ ăn thức ăn mềm, dễ nuốt, và tuyệt đối tránh thức ăn quá cứng, quá nóng, hoặc các thực phẩm có góc cạnh sắc nhọn, dễ gây kích thích vết mổ.

4.2. Theo dõi sức khỏe hằng ngày

– Dùng thuốc: Cho bé uống thuốc giảm đau và chống sưng viêm theo đúng chỉ định và liều lượng của bác sĩ. Tuyệt đối không được tự điều chỉnh hoặc thay thế các loại thuốc đã được chỉ định.

– Theo dõi và tái khám: Tuân thủ lịch tái khám để bác sĩ kiểm tra vết thương.

Việc có nên nạo VA cho trẻ hay không cần được cân nhắc kỹ dựa trên tình trạng thực tế của bé và đánh giá của bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng. Trong nhiều trường hợp, phẫu thuật nạo VA giúp trẻ cải thiện hô hấp, ngủ ngon hơn, giảm viêm tai giữa tái phát và phát triển toàn diện. Tuy nhiên, chỉ định can thiệp phẫu thuật không áp dụng cho tất cả các trường hợp. Cha mẹ nên theo dõi các dấu hiệu bất thường như nghẹt mũi kéo dài, ngủ ngáy, thở miệng hoặc viêm tai tái phát để đưa trẻ đi khám sớm. Chẩn đoán và điều trị đúng thời điểm sẽ giúp bảo vệ sức khỏe hô hấp, thính giác và sự phát triển của trẻ một cách tốt nhất.