Dấu hiệu suy gan và các biện pháp chẩn đoán, điều trị

Suy gan là một tình trạng y tế nghiêm trọng, xảy ra khi gan mất dần hoặc hoàn toàn chức năng hoạt động. Đây là giai đoạn tiến triển nặng của nhiều bệnh lý gan mạn tính. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu suy gan đóng vai trò then chốt trong việc cứu sống người bệnh và cải thiện chất lượng điều trị. Tuy nhiên, những biểu hiện của suy gan thường âm thầm, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường khác. Bài viết này sẽ giúp bạn nhận diện các dấu hiệu suy gan rõ ràng nhất, cũng như cung cấp thông tin về phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả để bảo vệ sức khỏe lá gan.

1. Dấu hiệu suy gan: Cảnh báo sớm từ cơ thể

1.1 Vàng da, vàng mắt – dấu hiệu suy gan thường gặp

Vàng da là một biểu hiện điển hình trong các bệnh lý về gan, đặc biệt khi gan không còn khả năng chuyển hóa bilirubin. Mắt và da chuyển sang màu vàng là do lượng bilirubin tích tụ trong máu. Đây là một trong những dấu hiệu suy gan dễ nhận biết nhất và thường đi kèm với ngứa ngáy dữ dội trên da.

Ngoài yếu tố thẩm mỹ, hiện tượng vàng da vàng mắt còn phản ánh gan đang bị tổn thương nghiêm trọng, đặc biệt trong các giai đoạn suy gan cấp hoặc mạn tính.

1.2 Phù nề chân và bụng – dấu hiệu suy gan do ứ dịch

Khi chức năng gan suy giảm, quá trình sản xuất albumin – một loại protein quan trọng trong máu – bị ảnh hưởng. Tình trạng này dẫn đến hiện tượng dịch thoát ra ngoài mạch máu và tích tụ trong mô mềm, gây phù chân hoặc cổ trướng (tích dịch ở bụng).

Dấu hiệu này thường xuất hiện rõ rệt ở giai đoạn giữa hoặc muộn của suy gan, báo hiệu gan không còn đảm nhận được vai trò điều hòa áp lực dịch trong cơ thể.

1.3 Dấu hiệu thần kinh – rối loạn ý thức và hành vi

Gan có vai trò lọc bỏ các chất độc khỏi máu, đặc biệt là ammoniac. Khi gan suy yếu, độc tố này tích tụ trong cơ thể và tác động lên hệ thần kinh trung ương, gây ra các biểu hiện như lú lẫn, mất phương hướng, dễ kích động hoặc thậm chí hôn mê gan.

Đây là một biến chứng nguy hiểm có thể dẫn tới tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

2. Nguyên nhân gây bệnh suy gan

2.1 Viêm gan virus mạn tính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến suy gan

Các loại virus viêm gan B và C là nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm gan mạn tính, dần tiến triển thành xơ gan và cuối cùng là suy gan. Nếu không được kiểm soát kịp thời, những virus này sẽ phá hủy các tế bào gan một cách âm thầm trong nhiều năm.

2.2 Lạm dụng rượu bia và thuốc

Tiêu thụ quá mức rượu bia trong thời gian dài khiến gan bị nhiễm độc, tổn thương tế bào và dẫn đến xơ gan. Bên cạnh đó, việc sử dụng thuốc kháng sinh, giảm đau, hoặc thảo dược không rõ nguồn gốc cũng có thể khiến gan bị quá tải và suy giảm chức năng.

3. Các phương pháp chẩn đoán suy gan hiện nay

3.1 Xét nghiệm chức năng gan

Kiểm tra chức năng gan là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình chẩn đoán. Bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm men gan (ALT, AST), bilirubin, albumin, INR và các chỉ số khác để đánh giá mức độ tổn thương gan.

Nếu các chỉ số men gan tăng cao, bilirubin toàn phần và trực tiếp bất thường, đồng thời albumin giảm, điều đó cho thấy gan đang suy yếu nghiêm trọng.

3.2 Siêu âm và chẩn đoán hình ảnh

Siêu âm bụng giúp phát hiện tình trạng gan nhiễm mỡ, gan xơ hóa, cổ trướng hoặc các khối u. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc CT scan để đánh giá chính xác hơn cấu trúc gan và tình trạng tổn thương.

3.3 Sinh thiết gan

Sinh thiết gan là thủ thuật xâm lấn nhẹ, giúp lấy một mẫu mô gan để phân tích dưới kính hiển vi. Phương pháp này cung cấp thông tin chi tiết về mức độ xơ hóa, viêm nhiễm và giai đoạn của bệnh lý gan. Tuy nhiên, nó thường chỉ áp dụng trong các trường hợp đặc biệt khi các xét nghiệm khác chưa đủ rõ ràng.

4. Điều trị suy gan: Hướng đến cải thiện và phục hồi chức năng gan

4.1 Điều trị nguyên nhân gây bệnh

Việc điều trị suy gan cần bắt đầu bằng việc kiểm soát nguyên nhân gốc rễ. Với viêm gan virus, người bệnh cần tuân thủ phác đồ điều trị kháng virus theo chỉ định. Với những trường hợp do rượu, việc ngưng sử dụng hoàn toàn là điều bắt buộc.

Đối với các trường hợp suy gan do thuốc, bác sĩ sẽ yêu cầu ngừng dùng thuốc có hại cho gan, đồng thời sử dụng thuốc bảo vệ và phục hồi tế bào gan.

4.2 Điều trị hỗ trợ gan và phòng ngừa biến chứng

Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc hỗ trợ tế bào gan, tăng cường chuyển hóa và giúp gan đào thải độc tố hiệu quả hơn. Ngoài ra, việc kiểm soát chế độ ăn uống cũng rất quan trọng trong điều trị suy gan. Người bệnh cần ăn nhạt, hạn chế đạm, tăng cường rau xanh, trái cây và uống đủ nước.

Trường hợp có biến chứng cổ trướng, xuất huyết tiêu hóa hoặc hôn mê gan, người bệnh cần nhập viện để được điều trị chuyên sâu và theo dõi sát sao.

4.3 Ghép gan – giải pháp cho suy gan giai đoạn cuối

Khi gan đã bị tổn thương hoàn toàn, không còn khả năng phục hồi, phương pháp duy nhất có thể cứu sống bệnh nhân là ghép gan. Đây là thủ thuật phức tạp, đòi hỏi nhiều yếu tố như nguồn gan hiến, chi phí, điều kiện sức khỏe phù hợp và đội ngũ y tế chuyên môn cao.

Dù mang lại hy vọng sống cho người bệnh, ghép gan không phải là lựa chọn dễ dàng và cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

5. Cách phòng ngừa hiệu quả bệnh suy gan

5.1 Tiêm phòng viêm gan virus

Việc tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B là bước đầu tiên và hiệu quả nhất trong việc ngăn ngừa nguy cơ dẫn đến suy gan. Hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh viêm gan C, do đó cần tránh các hành vi nguy cơ gây lây nhiễm bệnh này như dùng chung kim tiêm, xăm trổ không an toàn…

5.2 Chế độ sống lành mạnh giúp phòng ngừa suy gan

Duy trì lối sống điều độ, ăn uống khoa học, tránh thức ăn nhanh và chất béo bão hòa, đồng thời hạn chế rượu bia sẽ giúp giảm gánh nặng cho gan. Bên cạnh đó, việc tập thể dục đều đặn và kiểm tra sức khỏe định kỳ cũng là yếu tố quan trọng trong phòng ngừa bệnh gan.

6. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu suy gan như vàng da, mệt mỏi kéo dài, ngứa da không rõ nguyên nhân, phù chân, rối loạn tâm thần nhẹ hoặc nước tiểu sẫm màu, hãy đến cơ sở y tế để được khám và làm các xét nghiệm chức năng gan. Không nên tự ý điều trị bằng các thuốc bổ gan hay thảo dược vì có thể khiến tình trạng nặng thêm.

Những người từng bị viêm gan virus, có tiền sử nghiện rượu, hoặc mắc các bệnh lý chuyển hóa (tiểu đường, mỡ máu…) nên đi khám gan định kỳ để phát hiện sớm suy gan ngay cả khi chưa có triệu chứng.

Các dấu hiệu suy gan thường dễ bị bỏ qua trong giai đoạn đầu nhưng hậu quả lại vô cùng nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Việc chủ động lắng nghe cơ thể, thực hiện các xét nghiệm định kỳ, tuân thủ điều trị và duy trì lối sống lành mạnh là những biện pháp tốt nhất để bảo vệ gan khỏi nguy cơ suy giảm chức năng. Hãy coi lá gan là người bạn đồng hành thầm lặng và chăm sóc nó đúng cách, bởi khi gan lên tiếng, đó thường là lời cảnh báo cuối cùng.