Rối loạn tiêu hóa là hội chứng phổ biến, gây nhiều phiền toái cho sinh hoạt của người bệnh. Dưới đây là cách điều trị và phòng ngừa hiệu quả tình trạng này.
Menu xem nhanh:
1. Hội chứng rối loạn tiêu hóa
Tiêu hóa là sự biến đổi thức ăn thành những chất có thể hấp thu và huyết tương qua thành ống tiêu hóa. Bất kỳ nguyên nhân nào làm cản trở, gián đoạn, thay đổi quá trình này được gọi là hội chứng rối loạn tiêu hóa.
Hội chứng rối loạn ảnh hưởng đến cuộc sống sinh hoạt, khiến người bệnh mệt mỏi, giảm hiệu quả lao động. Tình trạng này kéo dài có thể làm suy yếu hệ tiêu hóa, làm người bệnh suy nhược, gây ra các bệnh lý như viêm loét dạ dày – đại tràng,…
Rối loạn tiêu hóa là tình trạng phổ biến ở mọi lứa tuổi
2. Nguyên nhân gây ra rối loạn tiêu hóa
Hội chứng rối loạn bắt nguồn từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là những căn nguyên phổ biến nhất:
2.1. Viêm đại tràng
Đây là nguyên nhân thường gặp nhất của rối loạn tiêu hóa. Đại tràng bị viêm do nhiễm khuẩn hoặc nhiễm độc sẽ dẫn đến hội chứng ruột kích thích. Từ đó gây tiêu chảy khi các cơ vòng đại tràng tăng co thắt, ngược lại gây táo bón khi cơ vòng giảm co thắt.
Viêm đại tràng là một trong những nguyên nhân gây hội chứng rối loạn
2.2. Vấn đề bất thường tại dạ dày
Quá trình tiêu hóa thức ăn giảm hiệu quả do tác động của các vấn đề tại dạ dày. Trong đó các bệnh lý phổ biến nhất là viêm dạ dày, loét dạ dày – tá tràng,…
2.3. Chế độ ăn uống
Thực phẩm đưa vào cơ thể có tác động trực tiếp đến sức khỏe tiêu hóa của mỗi người. Nếu chúng ta sử dụng những thức ăn, đồ uống không đảm bảo vệ sinh hoặc có chứa những chất có tác động không tốt đến quá trình tiêu hóa đều có thể dẫn đến tình trạng bất thường.
Các loại thực phẩm có thể ảnh hưởng xấu hệ tiêu hóa bao gồm: thực phẩm nhiều dầu mỡ, không rõ nguồn gốc, chua cay, dễ lên men, nước ngọt có gas,…
Thêm vào đó, việc ăn uống không điều độ, ăn không đúng bữa, ăn quá nhanh… cũng là lý do gây ra hội chứng này.
2.4. Hệ vi sinh vật đường ruột bị mất cân bằng
Đường ruột có chứa các loại vi khuẩn giúp lên men, điều hòa quá trình tiêu hóa. Việc chuyển hóa thức ăn sẽ bị rối loạn khi hệ vi sinh vật này bị mất cân bằng.
Lạm dụng thuốc kháng sinh là nguyên nhân thường gặp của sự mất cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Tình trạng này dễ gặp nhất ở đối tượng trẻ nhỏ.
2.5. Rối loạn tiêu hóa vì đồ uống có cồn
Đồ uống có cồn như rượu, bia… ảnh hưởng đến hoạt động tiêu hóa thức ăn. Chúng làm mất cân bằng pH dạ dày, rửa trôi dịch vị và men tiêu hóa.
2.6. Thường xuyên căng thẳng
Tình trạng căng thẳng kéo dài sẽ tác động xấu đến nhu động ruột, gây hội chứng rối loạn.
3. Biểu hiện rối loạn tiêu hóa
Triệu chứng của rối loạn tiêu hóa rất đa dạng. Các dấu hiệu có thể xảy ra ở một bộ phận nhất định tại ống tiêu hóa. Mặc khác chúng cũng có thể đồng thời ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau.
Dưới đây là các triệu chứng điển hình của hội chứng rối loạn này:
3.1. Đau bụng
Hầu hết người bệnh đều có biểu hiện đau bụng. Cơn đau có thể xảy ra ở nhiều vị trí tại ổ bụng như vùng thượng vị, ngang rốn, vùng bụng dưới bên trái,…
Triệu chứng đau ban đầu thường âm ỉ, sau đó tăng mức độ và lan rộng. Cơn đau đặc biệt nặng hơn khi ăn đồ chua, cay nóng, khi bị ngộ độc thực phẩm,…
3.2. Buồn nôn và nôn
Người bệnh buồn nôn và nôn mửa do đường tiêu hóa bị kích thích.
3.3. Chướng bụng do rối loạn tiêu hóa
Hoạt động chuyển hóa bị cản trở khiến thức ăn ứ đọng tại ống tiêu hóa. Điều này dẫn đến cảm giác đầy hơi, chướng bụng khó chịu (nhất là sau bữa ăn); ợ hơi, ợ nóng và trung tiện liên tục.
3.4. Đại tiện bất thường
Chức năng đào thải của hệ tiêu hóa gặp bất thường sẽ gây ra đại tiện nhiều lần trong ngày, táo bón, tiêu chảy,… Người bệnh mệt mỏi, suy nhược nếu tình trạng này kéo dài, nhất là tiêu chảy.
3.5. Chán ăn
Người bệnh không có cảm giác thèm ăn, không muốn ăn uống gì do tình trạng đầy bụng, đắng miệng.
Các triệu chứng nói trên thường xảy ra trong thời gian ngắn ở mức độ nhẹ. Tuy nhiên, khi các biểu hiện trở nên nặng hơn và kéo dài, người bệnh cần thăm khám ngay với bác sĩ. Hãy đến ngay cơ sở y tế khi có các dấu hiệu như: đại tiện ra máu, sụt cân nhanh,…
Chế độ ăn uống ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tiêu hóa
4. Điều trị rối loạn tiêu hóa
Tùy thuộc vào từng nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa mà mỗi người bệnh sẽ có hướng điều trị khác nhau. Dưới đây là một số lời khuyên điều trị từ Hệ thống Y tế Thu Cúc mà bạn có thể tham khảo.
4.1. Xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Người bệnh nên ăn chín uống sôi, lựa chọn những thực phẩm có lợi cho hệ tiêu hóa. Đồng thời nên tránh đồ ăn quá chua, cay nóng, hạn chế đồ giàu đạm, nhiều mỡ.
Người tiêu chảy mãn tính không nên ăn nhiều thực phẩm giàu xơ. Ngoài ra người bệnh có thể bổ sung men tiêu hóa và các loại thức uống hỗ trợ tiêu hóa.
4.2. Sử dụng thuốc
Các trường hợp viêm nhiễm ống tiêu hóa có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh. Tuy nhiên người bệnh cần lưu ý chỉ sử dụng thuốc theo tư vấn và chỉ định của bác sĩ.
4.3. Điều trị tại bệnh viện
Trường hợp rối loạn nặng với các biểu hiện: sốt cao, mất nước, mất máu,… cần được đưa ngay đến bệnh viện để kiểm tra và điều trị kịp thời.
5. Cách phòng tránh rối loạn tiêu hóa
Xây dựng lối sống khoa học và lành mạnh là cách tốt nhất để phòng tránh hội chứng rối loạn. Đồng thời đây cũng là cách hiệu quả để ngăn ngừa các bệnh lý khác liên quan đến tiêu hóa.
Nội soi dạ dày – đại tràng là phương pháp hiệu quả nhất chẩn đoán và điều trị bệnh lý tiêu hóa
5.1. Thiết lập thói quen ăn uống điều độ
– Xây dựng chế độ dinh dưỡng hằng ngày đầy đủ dưỡng chất và đảm bảo vệ sinh.
– Ăn uống điều độ, đúng bữa, không ăn quá nhanh hoặc quá no.
– Uống đủ nước, chú trọng bổ sung chất xơ, vitamin và khoáng chất.
– Tránh các thực phẩm không rõ nguồn gốc, thức ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm sống/ tái (như gỏi, tiết canh,…).
– Tránh sử dụng rượu bia, đồ uống có gas, thuốc lá.
5.2. Xây dựng lối sống khoa học
– Ngủ đủ giấc, tránh căng thẳng, hạn chế thức khuya.
– Tăng cường vận động, tập thể dục – thể thao để nâng cao sức đề kháng, tăng sức khỏe cơ thể nói chung và sức khỏe tiêu hóa nói riêng.
– Thói quen đi vệ sinh khoa học, mỗi ngày một lần vào cùng thời điểm.
– Thăm khám tiêu hóa, thực hiện nội soi dạ dày – đại tràng định kỳ hoặc ngay khi có dấu hiệu bất thường để phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý (nếu có).
Tất cả mọi độ tuổi, giới tính đều có thể gặp nguy cơ rối loạn tiêu hóa. Tình trạng kéo dài có thể gây ra các hệ lụy nguy hiểm. Hãy chủ động xây dựng chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt khoa học để phòng tránh hội chứng này.
