Trẻ em là đối tượng dễ tổn thương và cần rất nhiều sự chú ý, chăm sóc kỹ lưỡng. Đặc biệt, giai đoạn sơ sinh, ăn bổ sung (1000 ngày đầu đời) cực kỳ quan trọng trong việc phát triển chiều cao, thể chất của trẻ. Vì nhiều nguyên nhân, trẻ em bị suy dinh dưỡng, thấp còi ảnh hưởng lớn đến tương lai. Bố mẹ hãy chú ý đến các dấu hiệu và ngay lập tức cho trẻ thăm khám kịp thời để phục hồi, giúp con phát triển khỏe mạnh và vượt trội.
Suy dinh dưỡng ảnh hưởng nghiêm trọng đến thể chất và trí não trẻ.
Menu xem nhanh:
1. Suy dinh dưỡng là gì?
Về tổng quan, suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu năng lượng và các chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến quá trình sống, hoạt động thể chất, trí não bình thường của trẻ. Trẻ em bị suy dinh dưỡng thường thấp còi hơn các bạn đồng trang lứa. Cụ thể, suy dinh dưỡng ở trẻ em có thể được chia làm 3 thể:
– Thể nhẹ cân: biểu hiện là cân nặng nhẹ hơn mức tiêu chuẩn do thiếu hụt dinh dưỡng, kém ăn kéo dài
– Thể thấp còi: trẻ thấp hơn mức tiêu chuẩn và so với trẻ cùng giới cùng tuổi. Trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi có thể xuất phát từ nguyên nhân người mẹ thiếu hụt dinh dưỡng khi mang thai.
– Thể gầy còm: cảnh báo cân nặng và chiều cao của trẻ đang thấp đáng báo động. Trẻ khó hoặc không thể lên cân trong thời gian dài.
Đối tượng dễ bị suy dinh dưỡng nhất là trẻ em từ 6 tháng tuổi đến 2 tuổi. Đây cũng là thời gian trẻ dễ mắc nhiều bệnh lý, nếu không được bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, trẻ không những không đủ sức chống lại bệnh mà còn có nguy cơ mắc nhiều bệnh hơn. Ốm nhiều khiến trẻ chán ăn và gia tăng nguy cơ bị suy dinh dưỡng.
2. Những tác động tiêu cực khi trẻ em bị suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng không được điều trị kịp thời có thể để lại những tác động tiêu cực kéo dài:
– Sức đề kháng yếu, dễ ốm, ốm vặt, ốm dai dẳng lâu khỏi thậm chí đe dọa tính mạng nếu thiếu dinh dưỡng kéo dài
– Thấp còi hơn các bạn, dễ gây tâm lý tự ti
– Không đủ thể chất tham gia các hoạt động và đảm bảo cuộc sống thường ngày
– Gia tăng nguy cơ mắc bệnh tiêu hóa và hô hấp
– Tăng nguy cơ bị loãng xương
– Trẻ chậm nói, suy giảm trí nhớ
– Chậm phát triển trí não, giao tiếp kém, ngại tiếp xúc với người lạ, giảm giao tiếp xã hội, chất lượng học tập giảm sút
– Trẻ thường xuyên quấy khóc
– Không hứng thú với các hoạt động ở trường lớp
– Trẻ uể oải, ủ rũ, chậm chạp
– Trẻ dễ bị hạ thân nhiệt cũng như đường huyết
– Bụng to, da xanh xao
3. Trẻ em bị suy dinh dưỡng do đâu?
Thiếu năng lượng và các chất dinh dưỡng khiến trẻ em suy dinh dưỡng. Cụ thể, các nguyên nhân chủ yếu có thể kể đến như:
– Mẹ thiếu hụt dinh dưỡng khi mang thai
– Trẻ không được bú mẹ đầy đủ: các bác sĩ khuyên mẹ nên cho trẻ bú sớm trong 1 giờ đầu sau sinh và bú hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời
– Ăn dặm sớm khi trẻ chưa tròn 6 tháng tuổi là yếu tố nguy cơ cao khiến trẻ dễ bị suy dinh dưỡng
– Trẻ kém ăn, lười ăn
– Chế độ ăn nghèo nàn không đủ các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu, không đáp ứng được nhu cầu năng lượng hàng ngày của trẻ
– Đồ ăn không đa dạng, lặp đi lặp lại một số các món ăn trong nhiều ngày liền hình thành tâm lý chán ăn ở trẻ
– Tác dụng phụ của các loại thuốc trị bệnh khiến trẻ chán ăn. Thuốc mang đến cảm giác nhạt miệng, đắng miệng, ăn không ngon. Trong thời gian ngắn trẻ sẽ bị chán ăn nhưng nếu lâu dài thì sẽ bị suy dinh dưỡng
– Bố mẹ ép con ăn quá nhiều, các cữ ăn quá sát nhau khiến trẻ có sự ám ảnh với việc ăn uống. Trẻ em ăn theo nhu cầu, bố mẹ nên khuyến khích, cho trẻ ăn những món trẻ thích, chế biến thức ăn bắt mắt giúp con ăn thêm thay vì dọa nạt và ép trẻ ăn
– Trẻ sinh non dưới 2,5kg
– Bố mẹ bổ sung các vitamin và khoáng chất dinh dưỡng cho trẻ quá muộn hoặc quá sớm
– Điều kiện sống là nguyên nhân tác động không nhỏ đến chế độ ăn của trẻ
– Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh
– Nhiễm ký sinh trùng đường ruột
Trẻ cần được thăm khám bởi các bác sĩ dinh dưỡng để có phương pháp phục hồi phù hợp.
4. Phương pháp điều trị, phục hồi cho trẻ suy dinh dưỡng
Đối với trường hợp suy dinh dưỡng nặng, cần thực hiện các biện pháp phục hồi cho trẻ:
– Điều trị tình trạng mất nước, phù nề, rối loạn tiêu hóa,…
– Tiến hành bổ sung các chất dinh dưỡng đang bị thiếu hụt
– Nghiên cứu nâng dần khẩu phần ăn của trẻ
– Theo dõi thường xuyên các chỉ số cân nặng, chiều cao, nồng độ vitamin và khoáng chất bởi các bác sĩ
Bố mẹ có thể kết hợp phục hồi dinh dưỡng cho trẻ tại nhà bằng các biện pháp:
– Chia nhỏ bữa ăn trong ngày (mỗi bữa cách nhau khoảng 2h)
– Ưu tiên đồ ăn lỏng kích thích tiêu hóa
– Ăn đa dạng món trong 1 bữa và xây dựng khẩu phần ăn hấp dẫn
– Tăng các loại thực phẩm giàu năng lượng: các loại hạt, bơ đậu phộng, dầu thực vật…
– Bổ sung sữa cao năng lượng theo chỉ định
– Cho trẻ dùng thêm các loại nước hoa quả tươi giàu vitamin
– Theo dõi và tái khám
5. Biện pháp phòng ngừa suy dinh dưỡng cho trẻ em
Phòng ngừa suy dinh dưỡng từ khi mẹ mang bầu: bà bầu cần tăng cân đủ, bổ sung đủ các vi chất dinh dưỡng thiết yếu: sắt, axit folic, canxi, vitamin D,… chế độ ăn đa dạng và chích ngừa uốn ván sơ sinh. Bổ sung dinh dưỡng cho bà mẹ là đặt nền tảng thể chất cho em bé từ sớm.
Biện pháp phòng ngừa cho trẻ:
– Đảm bảo trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời
– Ăn dặm bổ sung từ tháng thứ 6, chú ý không cho ăn dặm quá sớm hoặc muộn hơn. Chế độ ăn của trẻ cần đầy đủ: tinh bột, đạm, chất béo và chất xơ.
– Khuyến khích trẻ ăn uống đa dạng, không kiêng khem quá đà kể cả khi ốm đau
– Chế độ ăn đa dạng bổ sung nhiều vitamin, bổ sung các loại hoa quả
– Tiêm chủng đầy đủ
– Tẩy giun định kỳ cho trẻ
– Khuyến khích con ăn, thay đổi món ăn và chế biến bắt mắt kích thích trẻ ăn tốt hơn
– Lập biểu đồ và theo dõi tăng trưởng hàng tháng
– Hạn chế dùng thuốc kháng sinh, không tự ý sử dụng kháng sinh cho con
Bố mẹ nên theo dõi quá trình tăng trưởng sớm phát hiện dấu hiệu trẻ chậm tăng trưởng, suy dinh dưỡng.
Bố mẹ cần phải luôn chú ý đến các con, chú ý đến các chỉ số chiều cao cân nặng của con để sớm phát hiện con có dấu hiệu chậm phát triển so với các bạn đồng trang lứa. Ngoài việc bổ sung các chất dinh dưỡng cho con thì bố mẹ cần đưa con đến gặp các bác sĩ dinh dưỡng để hiểu rõ hơn, chăm sóc con chuyên sâu hơn. Các bác sĩ sẽ cho bố mẹ biết con đang thiếu chất gì và cần bổ sung như thế nào. Thay vì tự tìm hiểu và tự tìm cách bổ sung cho con, bố mẹ thông thái hãy nhờ đến các bác sĩ dinh dưỡng, bác sĩ nhi để con có thể phát triển tối đa theo tiềm năng của con. Tại Khoa Dinh dưỡng, Thu Cúc TCI có các bác sĩ với chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm sẵn sàng đồng hành cùng bố mẹ.
