Họng khó nuốt là một triệu chứng không hiếm gặp nhưng lại dễ bị bỏ qua hoặc hiểu sai. Tình trạng này có thể báo hiệu những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe, từ rối loạn chức năng thực quản đến các bệnh lý nguy hiểm như ung thư. Việc hiểu đúng về họng khó nuốt, nguyên nhân, biểu hiện, cũng như cách chẩn đoán và điều trị là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe của bạn và người thân.
Menu xem nhanh:
1. Họng khó nuốt là gì?
Họng khó nuốt là tình trạng khó khăn khi đưa thức ăn, nước uống hoặc thậm chí là nước bọt từ miệng xuống thực quản.
Triệu chứng này có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ như cảm giác nghẹn vướng cho đến nghiêm trọng như không thể nuốt được.
Họng khó nuốt không phải là một bệnh lý mà là biểu hiện của nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
1.1. Phân loại họng khó nuốt
Họng khó nuốt thường được chia thành hai loại chính:
– Khó nuốt cơ học: Liên quan đến các vấn đề cấu trúc như hẹp thực quản hoặc có khối u.
– Khó nuốt chức năng: Liên quan đến rối loạn vận động của cơ hoặc thần kinh điều khiển quá trình nuốt.
Triệu chứng này có thể biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau từ nhẹ như cảm giác nghẹn vướng cho đến nghiêm trọng như không thể nuốt được.
1.2. Vì sao cần chú ý đến họng khó nuốt?
Dù đôi khi chỉ gây khó chịu tạm thời, họng khó nuốt có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng. Việc phát hiện và can thiệp sớm sẽ giúp tránh các biến chứng nguy hiểm, cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống của người bệnh.
2. Nguyên nhân gây khó nuốt ở họng
Họng khó nuốt có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các vấn đề về cấu trúc, chức năng và thậm chí là tâm lý.
2.1. Rối loạn chức năng thực quản gây họng khó nuốt
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất là rối loạn chức năng thực quản, bao gồm:
– Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây viêm và làm khó nuốt.
– Hội chứng Achalasia: Suy giảm hoặc mất trương lực cơ vòng thực quản, khiến thức ăn khó di chuyển xuống dạ dày.
– Co thắt thực quản: Các cơ trong thực quản co thắt không đồng bộ, gây đau và khó nuốt.
2.2. Tổn thương thần kinh
Các bệnh lý thần kinh như đột quỵ, Parkinson hoặc xơ cứng bì có thể ảnh hưởng đến khả năng phối hợp của các cơ nuốt, làm gián đoạn quá trình này.
2.3. Viêm hoặc tổn thương thực quản
Viêm thực quản do nhiễm trùng, trào ngược hoặc hóa trị, xạ trị có thể gây ra tình trạng họng khó nuốt. Các tổn thương khác, chẳng hạn như dị vật mắc kẹt trong thực quản, cũng có thể là nguyên nhân.
2.4. Khối u thực quản
Khối u, dù là lành tính hay ác tính, đều có thể chèn ép hoặc làm hẹp thực quản, gây khó khăn khi nuốt.
2.5. Nguyên nhân tâm lý
Căng thẳng, lo âu kéo dài đôi khi cũng dẫn đến cảm giác nghẹn, khó nuốt mà không liên quan đến tổn thương thực thể.
3. Biểu hiện của họng khó nuốt
Các triệu chứng của họng khó nuốt rất đa dạng và phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh.
– Cảm giác nghẹn vướng hoặc đau khi nuốt thức ăn, đặc biệt là thức ăn cứng hoặc lớn.
– Khó khăn khi nuốt chất lỏng hoặc nước bọt.
– Ho, nghẹn hoặc sặc khi ăn uống, thậm chí có nguy cơ hít phải thức ăn vào phổi.
– Đau rát ở cổ họng hoặc vùng ngực, kèm theo cảm giác như có dị vật.
Ngoài triệu chứng chính, họng khó nuốt còn có thể đi kèm với biểu hiện khàn giọng hoặc thay đổi giọng nói. Nếu các triệu chứng này kéo dài hoặc ngày càng nghiêm trọng, bạn nên thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và điều trị kịp thời.
Trào ngược dạ dày thực quản có thể là nguyên nhân gây ra khó nuốt
4. Chẩn đoán khó nuốt
Chẩn đoán họng khó nuốt yêu cầu sự kết hợp của nhiều phương pháp hiện đại, nhằm xác định chính xác nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này.
4.1. Nội soi thực quản – dạ dày (Nội soi đường tiêu hóa trên)
Đây là phương pháp thường được sử dụng đầu tiên để kiểm tra tình trạng niêm mạc thực quản, phát hiện các tổn thương, viêm nhiễm hoặc khối u.
4.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM)
Phương pháp đo áp lực và nhu động thực quản (High-Resolution Manometry – HRM) giúp đánh giá chức năng vận động của thực quản và cơ vòng thực quản. Kỹ thuật này có khả năng phát hiện chính xác các rối loạn vận động như co thắt thực quản hoặc hội chứng Achalasia.
Hiện tại, bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc (TCI) là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng HRM trong chẩn đoán khó nuốt, mang lại hiệu quả cao và giúp người bệnh được điều trị đúng hướng.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc (TCI) là một trong những đơn vị tiên phong ứng dụng HRM
4.3. Đo pH thực quản 24h
Phương pháp này đo lường nồng độ axit trong thực quản trong suốt 24 giờ, giúp phát hiện các trường hợp trào ngược axit gây viêm thực quản. Đây là công cụ hữu ích trong việc chẩn đoán nguyên nhân khó nuốt do GERD, một trong những nguyên nhân bệnh lý gây ra tình trạng khó nuốt. Hiện tại, TCI cũng đang là một trong số ít bệnh viện ứng dụng phương pháp này trong chẩn đoán và điều trị cho người bệnh.
5. Điều trị họng khó nuốt
Điều trị khó nuốt phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể gây ra bệnh và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
Đối với các trường hợp nhẹ, việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống có thể mang lại hiệu quả. Người bệnh nên chia nhỏ bữa ăn, tránh nằm ngay sau khi ăn và hạn chế các thực phẩm kích thích như đồ cay nóng, đồ uống có gas để tránh trào ngược dạ dày gây ra khó nuốt.
Bác sĩ có thể chỉ định các biện pháp y tế như dùng thuốc giảm viêm, kiểm soát trào ngược hoặc hỗ trợ chức năng vận động thực quản.
Trong các trường hợp nghiêm trọng như có khối u hoặc hẹp thực quản, can thiệp phẫu thuật có thể là cần thiết để giải quyết nguyên nhân gây khó nuốt.
Họng khó nuốt không chỉ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh lý nguy hiểm. Hiểu rõ nguyên nhân, biểu hiện và các phương pháp chẩn đoán hiện đại như HRM và đo pH thực quản sẽ giúp bạn chủ động trong việc thăm khám và điều trị.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và công nghệ tiên tiến đang là địa chỉ tin cậy để chẩn đoán và điều trị các vấn đề liên quan đến họng khó nuốt.
