Bệnh dạ dày trào ngược: 7 lưu ý để phòng và trị bệnh
Trong những năm gần đây, bệnh dạ dày trào ngược (hay còn gọi là bệnh trào ngược thực quản dạ dày) đang ngày càng phổ biến ở mọi lứa tuổi. Nhiều người thường xuyên bị ợ chua, nóng rát ngực hay đau tức vùng thượng vị mà không biết mình đang mắc phải căn bệnh này. Vậy trào ngược dạ dày là gì, nguyên nhân do đâu, biểu hiện ra sao và liệu bệnh có thể khỏi hoàn toàn hay không? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
1. Thế nào là bệnh dạ dày trào ngược?
Bệnh dạ dày trào ngược là tình trạng dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Bình thường, giữa dạ dày và thực quản có một cơ vòng hoạt động như “van một chiều” ngăn không cho axit di chuyển ngược. Tuy nhiên, khi cơ vòng này yếu hoặc giãn bất thường, axit dạ dày cùng thức ăn sẽ bị đẩy ngược lên, gây kích ứng niêm mạc thực quản.
Nếu kéo dài mà không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến viêm loét, hẹp thực quản, thậm chí là biến chứng tiền ung thư.
2. Bệnh trào ngược dạ dày do nguyên nhân nào?
Có rất nhiều yếu tố khiến bệnh trào ngược hình thành, trong đó bao gồm:
– Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn quá nhanh, ăn no, thường xuyên dùng thực phẩm cay nóng, chiên rán, cà phê, rượu bia… đều khiến dạ dày tăng tiết axit và dễ bị trào ngược.
– Căng thẳng, stress kéo dài: Căng thẳng thần kinh làm tăng co bóp dạ dày, giảm nhu động tiêu hóa và khiến cơ thắt thực quản dưới hoạt động kém hiệu quả.
– Thừa cân, béo phì: Áp lực ổ bụng tăng lên làm đẩy axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
– Thói quen nằm ngay sau khi ăn: Khi nằm, dịch vị dễ di chuyển ngược lên trên, đặc biệt nếu dạ dày chưa tiêu hóa hết thức ăn.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số thuốc chống viêm, giảm đau, thuốc tim mạch có thể làm yếu cơ vòng thực quản.
– Ngoài ra, yếu tố di truyền, mang thai, hoặc người có bệnh lý dạ dày mạn tính cũng là nguyên nhân phổ biến gây trào ngược axit.
3. Bệnh trào ngược dạ dày biểu hiện như thế nào?
Các triệu chứng của bệnh thường khá rõ rệt, bao gồm:
Ợ chua, ợ nóng: Cảm giác nóng rát lan từ ngực lên cổ, nhất là sau khi ăn hoặc khi nằm.
Đau tức ngực, nuốt nghẹn: Axit trào lên gây kích thích niêm mạc thực quản.
Buồn nôn, nôn mửa: Thường xảy ra khi dạ dày đầy hơi hoặc sau bữa ăn lớn.
Ho khan, khàn tiếng, viêm họng kéo dài: Do axit làm tổn thương vùng hầu họng.
Hôi miệng, đắng miệng: Hệ quả của axit và thức ăn bị trào ngược.
Nếu các biểu hiện này xuất hiện thường xuyên (hơn 2–3 lần/tuần), người bệnh nên đi khám sớm để xác định chính xác nguyên nhân và điều trị kịp thời.
4. Bệnh trào ngược dạ dày có nguy hiểm với sức khỏe không?
Nhiều người chủ quan nghĩ rằng bệnh trào ngược thực quản dạ dày chỉ gây khó chịu tạm thời. Tuy nhiên, nếu để lâu, bệnh có thể dẫn tới hàng loạt biến chứng nguy hiểm như:
Viêm loét, xuất huyết thực quản.
Hẹp thực quản do sẹo xơ hình thành sau viêm mạn tính.
Barrett thực quản, một tình trạng tiền ung thư, làm tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Rối loạn hô hấp như viêm phổi, ho mãn tính do axit trào ngược lên đường thở.
Vì vậy, bệnh trào ngược axit dạ dày cần được điều trị sớm, đúng cách để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
5. Bệnh trào ngược dạ dày có lây không?
Câu trả lời là không. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản không phải bệnh truyền nhiễm nên không lây từ người này sang người khác qua tiếp xúc hay ăn uống.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể đồng thời nhiễm vi khuẩn HP (Helicobacter pylori) — loại vi khuẩn có khả năng lây qua đường miệng hoặc ăn uống. Vi khuẩn HP không phải là nguyên nhân trực tiếp gây trào ngược, nhưng có thể làm tổn thương niêm mạc dạ dày, khiến bệnh nặng hơn.
Do đó, nếu phát hiện có HP dương tính, bác sĩ sẽ điều trị song song bằng phác đồ diệt khuẩn.
6. Cách điều trị bệnh trào ngược dạ dày
Điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản cần phối hợp nhiều biện pháp nhằm giảm triệu chứng, kiểm soát axit và ngăn ngừa biến chứng.
6.1. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
Ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no.
Không nằm ngay sau ăn, nên nghỉ ngơi ít nhất 2–3 giờ.
Tránh các thực phẩm kích thích như cà phê, bia rượu, nước có gas, đồ chua cay.
Duy trì cân nặng hợp lý, tránh mặc đồ bó sát.
Ngủ kê cao đầu giường 15–20 cm giúp giảm trào ngược ban đêm.
6.2. Sử dụng thuốc theo hướng dẫn bác sĩ
Các nhóm thuốc thường được kê gồm:
Thuốc ức chế tiết axit (PPI, H2-blocker): Giúp giảm tiết axit, bảo vệ niêm mạc thực quản.
Thuốc trung hòa axit: Làm giảm nhanh cảm giác ợ nóng, đau rát.
Thuốc tăng cường vận động dạ dày: Giúp đẩy nhanh quá trình tiêu hóa, giảm thời gian axit lưu lại.
6.3. Can thiệp ngoại khoa
Trong trường hợp bệnh nặng hoặc điều trị nội khoa không hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật thắt cơ vòng thực quản để ngăn axit trào ngược.
7. Bệnh trào ngược dạ dày có khỏi được không?
Tin vui là bệnh dạ dày trào ngược hoàn toàn có thể kiểm soát và chữa khỏi nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách.
Với trường hợp nhẹ, chỉ cần thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống và dùng thuốc đúng liều là bệnh có thể cải thiện nhanh chóng.
Với trường hợp mạn tính hoặc có biến chứng, việc điều trị cần kiên trì và theo dõi định kỳ.
Người bệnh nên tái khám đúng hẹn, tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và tránh tự ý ngưng thuốc khi triệu chứng giảm.
Bệnh dạ dày trào ngược tuy phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu người bệnh nhận biết sớm, điều chỉnh thói quen sinh hoạt và điều trị kịp thời. Đừng xem nhẹ các dấu hiệu như ợ nóng, đau rát ngực hay buồn nôn — vì đó có thể là lời cảnh báo của bệnh trào ngược thực quản dạ dày.
Một lối sống khoa học, ăn uống điều độ, giữ tinh thần thoải mái chính là “chìa khóa vàng” giúp phòng tránh và cải thiện bệnh trào ngược axit dạ dày, bảo vệ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh.
