U tuyến yên là sự phát triển bất thường tại tuyến yên, một bộ phận có nhiệm vụ quan trọng giúp điều hòa sự cân bằng các nội tiết tố của cơ thể. Cần nắm rõ các triệu chứng u tuyến yên để có biện pháp điều trị kịp thời.
Khối u tuyến yên nằm trong hộp sọ
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân u tuyến yên
U tuyến yên đa phần lành tính, và cho đến nay vẫn chưa thể xác định được nguyên nhân gây bệnh rõ ràng.
1.1. Rối loạn di truyền
U tuyến yên có thể xuất hiện do sự rối loạn trong di truyền, tức là các biến đổi gen di truyền từ thế hệ cha mẹ sang con. Những biến đổi này có thể dẫn đến sự tăng sản xuất các hormone gây tăng kích thước u tuyến yên. Một số bệnh u tuyến yên có tính di truyền cao, chẳng hạn như u tuyến yên đa nang (multiple endocrine neoplasia, MEN), là một tình trạng di truyền do dịch chuyển gen.
1.2. Tác động của tuổi tác
Mặc dù u tuyến yên có thể ảnh hưởng đến bất kỳ lứa tuổi nào, nhưng nguy cơ xuất hiện bệnh u tuyến yên thường tăng cao ở những người già. Cơ thể có khả năng tích lũy những thay đổi di truyền và bất thường trong quá trình lão hóa, dẫn đến nguy cơ tăng lên.
1.3. Yếu tố môi trường và nguy cơ khác
Ngoài di truyền và tuổi tác, môi trường cũng có thể đóng một vai trò trong gây bệnh u tuyến yên. Các yếu tố môi trường như tác động của tia cực tím, tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm, thậm chí cả môi trường hormone từ thực phẩm và nước uống cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của u tuyến yên.
Tóm lại, u tuyến yên có nguyên nhân gây bệnh rất phức tạp, với yếu tố di truyền và tuổi tác đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác nhau cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ phát triển bệnh này. Để hiểu rõ hơn về nguyên nhân cụ thể trong trường hợp cụ thể, cần tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế.
2. Triệu chứng u tuyến yên
2.1. Rối loạn nội tiết là triệu chứng u tuyến yên
Rối loạn nội tiết do u tuyến yên có thể dẫn đến các triệu chứng và biểu hiện khác nhau, phụ thuộc vào loại hormone mà u tuyến yên sản xuất quá nhiều hoặc quá ít. Dưới đây là một số triệu chứng và biểu hiện phổ biến của rối loạn nội tiết u tuyến yên:
2.1.1. Tăng tiết prolactin (hyperprolactinemia)
Prolactin là hormone chịu trách nhiệm cho sự sản xuất sữa sau khi sinh. Khi u tuyến yên sản xuất quá nhiều prolactin, có thể gây ra các triệu chứng như:
– Chu kỳ kinh nguyệt bất thường hoặc mất kinh ở phụ nữ.
– Sự suy giảm ham muốn tình dục và khả năng thụ tinh.
– Ra sữa ở nam giới (gynecomastia) do tăng prolactin ảnh hưởng đến cân bằng giữa prolactin và hormone khác.
Chu kỳ kinh nguyệt bất thường là một trong các triệu chứng u tuyến yên
2.1.2. Tăng tiết nội tiết tố tăng trưởng GH (acromegaly)
Hormone tăng trưởng (GH) có trách nhiệm cho sự phát triển và tăng trưởng cơ thể. Khi u tuyến yên sản xuất quá nhiều GH sau khi giai đoạn tăng trưởng đã kết thúc, có thể gây ra triệu chứng như:
– Tăng kích thước các cơ quan và xương, thường dẫn đến vẻ ngoại hình khuôn mặt và bàn tay thay đổi (ví dụ: mũi, hàm).
– Các vết nứt xung quanh xương và khớp do tăng cường phát triển xương.
– Tăng cường sản xuất dầu da, gây mụn và tăng sự sưng to của cơ mề đay.
2.1.3. U tuyến yên tăng tiết ACTH
ACTH (adrenocorticotropic hormone) kích thích tuyến vỏ thượng thận sản xuất hormone corticosteroid. Khi u tuyến yên sản xuất quá nhiều ACTH, có thể gây ra tình trạng tăng sản xuất corticosteroid, dẫn đến:
– Tăng huyết áp.
– Tăng cân nặng.
– Da mỏng và dễ tổn thương.
– Dấu vết dưới da màu tím.
2.1.4. Dấu hiệu suy tuyến yên
Nếu u tuyến yên gặp vấn đề và ngừng sản xuất đủ hormone cần thiết, điều này có thể dẫn đến tình trạng suy tuyến yên. Các triệu chứng của suy tuyến yên có thể bao gồm:
– Mệt mỏi và suy sụp.
– Sự giảm trí nhớ và tập trung.
– Sự thay đổi tâm trạng và trạng thái tinh thần thấp.
– Thiếu năng lượng và khả năng làm việc giảm đi.
Mệt mỏi là một trong những triệu chứng của u tuyến yên
2.2. Rối loạn thị giác
Rối loạn thị giác liên quan đến u tuyến yên thường liên quan đến áp lực hoặc ảnh hưởng của u tuyến yên lên các cấu trúc xung quanh, đặc biệt là hệ thống thị giác.
2.2.1. Giảm thị lực
Một số rối loạn u tuyến yên có thể gây áp lực lên dây thần kinh quang gia (optic chiasm) – nơi mà các dây thần kinh thị giác giao nhau. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến sự truyền tín hiệu thị giác từ mắt đến não, dẫn đến triệu chứng giảm thị lực hoặc mờ mắt.
2.2.2. Thay đổi thị giác
Áp lực từ u tuyến yên có thể ảnh hưởng đến đường dẫn thị giác trong não. Khi áp lực tác động lên các vùng này, điều này có thể dẫn đến thay đổi trong thị giác, như thị lực bị hạn chế, khó nhìn vào vùng nhìn xung quanh hoặc thấy mờ mắt.
2.2.3. Thiếu rõ nét trường nhìn bên ngoài
U tuyến yên tăng thể thường gây áp lực lên tuyến đoạn của dây thần kinh quang gia. Khi áp lực này tác động, có thể gây ra sự thiếu rõ nét, chú ý đặc biệt trong vùng nhìn ở ngoài (peripheral vision).
2.2.4. Giảm khả năng nhận biết màu sắc
Áp lực lên thần kinh quang gia có thể gây ra triệu chứng giảm khả năng nhận biết màu sắc hoặc thay đổi trong cách mà não xử lý thông tin màu sắc.
2.3. Tăng áp lực trong sọ
Sự tăng áp lực trong sọ do u tuyến yên có thể gây ra những triệu chứng và vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. U tuyến yên tăng thể, còn được gọi là u tuyến yên tăng áp lực trong sọ, là một khối u hoặc tăng trưởng không bình thường của u tuyến yên. Đau đầu, buồn nôn thường là triệu chứng phổ biến nhất trong trường hợp tăng áp lực trong sọ. Đau đầu có thể là cơn đau nhức đầu thường xuyên hoặc cơn đau đột ngột, cường độ cao. Tăng áp lực trong sọ có thể gây buồn ngủ, tăng huyết áp, giảm ý thức, thở nông, hôn mê…
Tuy triệu chứng u tuyến yên có thể thay đổi tùy theo loại rối loạn và mức độ ảnh hưởng của u tuyến yên, nhưng những triệu chứng trên thường là những dấu hiệu cơ bản. Để xác định chính xác và điều trị tình trạng này, việc tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa nội tiết là rất quan trọng.
