Bướu tuyến giáp là một trong những bệnh lý tuyến nội tiết phổ biến nhất, ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của cuộc sống người bệnh. Bệnh có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và giới tính, với biểu hiện là sự tăng kích thước của tuyến giáp do nhiều nguyên nhân khác nhau. Trong những năm gần đây, sự tiến bộ của y học đã mang lại nhiều phương pháp điều trị bướu giáp mà không cần phải can thiệp phẫu thuật. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về những phương pháp đó, giúp bệnh nhân có sự lựa chọn phù hợp đối với việc điều trị hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Bướu tuyến giáp là gì và phân loại
1.1 Bướu tuyến giáp là gì
Tuyến giáp là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, chịu trách nhiệm sản xuất các hormone điều hòa chuyển hóa và năng lượng.
Bướu tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp tăng kích thước bất thường, phát sinh do sự thay đổi cấu trúc hoặc chức năng của tuyến này. Đây là bệnh lý phổ biến, ảnh hưởng đến cả nam và nữ ở mọi lứa tuổi, nhưng nhiều hơn ở nữ giới.
Bệnh do nhiều nguyên nhân gây ra, trong đó phổ biến hơn cả là do tình trạng thiếu iốt trong chế độ ăn uống.
Triệu chứng thường gặp bao gồm sưng vùng cổ, cảm giác nghẹn, khó nuốt hoặc khó thở. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh diễn tiến âm thầm mà không có biểu hiện rõ ràng, gây khó khăn trong việc phát hiện sớm.
Bướu tuyến giáp là tình trạng tuyến giáp tăng kích thước bất thường
1.2 Phân loại bướu tuyến giáp
Bướu tuyến giáp được chia thành các loại sau:
– Bướu giáp đơn thuần: Đây là loại bướu lành tính, không gây ra sự rối loạn chức năng tuyến giáp. Bướu giáp đơn thuần thường liên quan đến thiếu hụt i-ốt trong chế độ ăn uống.
– Bướu giáp đa nhân: Là tình trạng tuyến giáp có nhiều nhân (khối u nhỏ). Bướu giáp đa nhân có thể lành tính hoặc ác tính.
– Bướu giáp cường giáp: Loại bướu này gây ra sự sản xuất hormone tuyến giáp quá mức, dẫn đến các triệu chứng của cường giáp như tim đập nhanh, run tay, và sụt cân không rõ nguyên nhân.
– Bướu giáp ác tính: Là dạng ung thư tuyến giáp, cần được chẩn đoán và điều trị sớm để tránh các biến chứng nguy hiểm.
Thăm khám bằng các phương pháp chẩn đoán như siêu âm giúp xác định được loại bướu giáp
2. Phương pháp điều trị bướu tuyến giáp không phẫu thuật
2.1 Liệu pháp hormone tuyến giáp
2.1.1 Điều chỉnh hormone
Bướu tuyến giáp thường liên quan đến sự mất cân bằng hormone tuyến giáp. Liệu pháp hormone tuyến giáp nhằm điều chỉnh mức hormone trong cơ thể về mức bình thường, từ đó giúp giảm kích thước của bướu. Thuốc levothyroxine là một trong những loại thuốc thường được sử dụng để thay thế hormone tuyến giáp thiếu. Phương pháp này thường được chỉ định cho những bệnh nhân bị bướu giáp đơn thuần hoặc bướu giáp do thiếu i-ốt.
2.1.2 Hiệu quả và nguy cơ
Liệu pháp hormone tuyến giáp thường đem lại hiệu quả tích cực, đặc biệt ở những trường hợp bướu tuyến giáp nhẵn (không có tính chất ác tính). Tuy nhiên, người bệnh cần được giám sát chặt chẽ để tránh các tác dụng phụ như loãng xương, tim đập nhanh, hoặc các triệu chứng của cường giáp.
Phương pháp này phù hợp với những người có chức năng tuyến giáp không ổn định, nhưng không khuyến nghị cho bệnh nhân có bướu lớn gây chèn ép hoặc nghi ngờ ác tính.
2.2 Sử dụng i-ốt phóng xạ
2.2.1 Cơ chế tác động
I-ốt phóng xạ (đồng vị iốt-131) là một phương pháp hiệu quả đối với bướu giáp hoạt động quá mức, chẳng hạn như bệnh Basedow hoặc bướu nhiều nút có chức năng. Khi i-ốt-131 được hấp thụ vào tuyến giáp, nó phá hủy một phần mô tuyến giáp bằng bức xạ. Quá trình này giúp giảm kích thước bướu và kiểm soát sự hoạt động quá mức của tuyến giáp.
2.2.2 Lợi ích và hạn chế
Phương pháp này đặc biệt hiệu quả với bệnh nhân không muốn phẫu thuật hoặc có nguy cơ cao khi can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, sau khi điều trị, người bệnh có thể phát triển suy giáp và cần sử dụng thuốc thay thế hormone suốt đời. Ngoài ra, i-ốt phóng xạ không phù hợp với phụ nữ mang thai, cho con bú.
2.3 Liệu pháp đốt sóng cao tần (RFA) điều trị bướu tuyến giáp không mổ
2.3.1 Nguyên lý hoạt động
RFA (Radiofrequency Ablation) là kỹ thuật tiên tiến sử dụng sóng cao tần để phá hủy các tế bào bướu. Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, kim RFA được đặt vào vùng bướu, giải phóng năng lượng nhiệt làm tiêu hủy các tế bào bệnh lý mà không ảnh hưởng đến mô lành xung quanh. Đây là phương pháp xâm lấn tối thiểu với thời gian hồi phục nhanh.
Đốt sóng cao tần RFA được thực hiện tại Thu Cúc TCI
2..3.2 Ứng dụng thực tiễn
Liệu pháp RFA thích hợp cho bệnh nhân có bướu tuyến giáp lành tính, không đáp ứng với liệu pháp hormone hoặc bướu gây triệu chứng như khó nuốt, khó thở. Phương pháp này cũng được áp dụng cho những bệnh nhân muốn tránh các biến chứng từ phẫu thuật hoặc có nguy cơ cao khi gây mê.
2.3.3 Ưu điểm và hạn chế
RFA mang lại nhiều ưu điểm như giảm thiểu đau đớn, thời gian điều trị ngắn và ít biến chứng, người bệnh thậm chí có thể về nhà ngay không cần nằm viện. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi thiết bị hiện đại và chuyên gia có kinh nghiệm, do đó chi phí có thể cao hơn so với các phương pháp khác. Ngoài ra, không phải tất cả các loại bướu giáp đều phù hợp với RFA, đặc biệt là các bướu nghi ngờ ác tính và không ở giai đoạn sớm.
Những phương pháp điều trị bướu tuyến giáp không cần phẫu thuật như liệu pháp hormone, i-ốt phóng xạ và RFA đã mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho người bệnh, giúp hạn chế đau đớn và thời gian hồi phục. Tuy nhiên, mỗi phương pháp đều có ưu nhược điểm riêng và chỉ phù hợp với từng trường hợp cụ thể. Do đó, việc lựa chọn phương pháp điều trị cần được thực hiện dưới sự tư vấn kỹ lưỡng của các chuyên gia y tế.
