Ợ chua rát họng là hai triệu chứng phổ biến liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là trào ngược dạ dày-thực quản (GERD). Mặc dù thường xuất hiện sau khi ăn, triệu chứng này có thể trở nên phiền toái và kéo dài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy bạn nên làm gì khi gặp phải tình trạng ợ chua kèm theo rát họng kéo dài? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về nguyên nhân, cách khắc phục, và khi nào bạn nên đi khám bác sĩ.
Menu xem nhanh:
1. Ợ chua kèm theo rát họng là gì
Ợ chua xảy ra khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản và miệng, gây ra cảm giác chua hoặc đắng trong miệng. Rát họng thường đi kèm với ợ chua khi acid trào ngược kích thích niêm mạc thực quản và cổ họng, dẫn đến cảm giác nóng rát.
Tình trạng này có thể xuất hiện ngắn hạn sau khi ăn, nhưng nếu kéo dài trong nhiều ngày hoặc tuần, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng cần được giải quyết.
Triệu chứng kèm theo người bệnh có thể gặp bao gồm:
– Cảm giác nóng rát hoặc đau rát ở cổ họng.
– Vị chua hoặc đắng trong miệng, đặc biệt sau khi ăn.
– Khó chịu hoặc đau rát vùng ngực (ợ nóng).
– Ho khan, khó nuốt, hoặc cảm giác có vật gì mắc kẹt trong cổ họng.
– Buồn nôn hoặc khó tiêu.
Nếu các triệu chứng này kéo dài và xuất hiện thường xuyên, bạn cần chú ý đến nguyên nhân gốc rễ của vấn đề.
Biểu hiện của hình trạng ợ chua và rát cổ, thực quản
2. Nguyên nhân gây ra ợ chua và rát họng kéo dài
Hiện tượng ợ chua và rát họng kéo dài có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm lối sống, thói quen ăn uống, và các bệnh lý liên quan đến tiêu hóa.
2.1 Trào ngược dạ dày-thực quản gây ợ chua rát cổ họng
GERD là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ợ chua và rát họng. Đây là tình trạng khi acid và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Nếu không được điều trị, GERD có thể dẫn đến viêm loét thực quản, viêm họng mãn tính, hoặc thậm chí tăng nguy cơ ung thư thực quản.
2.2 Thoát vị hoành
Thoát vị hoành là tình trạng một phần của dạ dày đẩy lên qua cơ hoành vào lồng ngực. Điều này làm giảm khả năng của cơ vòng thực quản dưới giữ acid trong dạ dày, khiến acid dễ dàng trào ngược lên thực quản và cổ họng.
2.3 Viêm loét dạ dày
Viêm loét dạ dày gây ra tổn thương niêm mạc dạ dày và tăng sản xuất acid, dẫn đến nguy cơ trào ngược và gây ra ợ chua rát họng.
2.4 Stress và lo lắng
Căng thẳng tâm lý và lo lắng kéo dài cũng có thể làm tăng tiết acid trong dạ dày, dẫn đến ợ chua và rát cổ, thực quản. Thói quen căng thẳng cũng có thể ảnh hưởng đến thói quen ăn uống và tiêu hóa, khiến triệu chứng nặng hơn.
2.5 Thói quen ăn uống không lành mạnh
– Ăn quá nhanh, không nhai kỹ.
– Sử dụng quá nhiều thực phẩm giàu acid như cà chua, chanh, giấm, và đồ chiên rán.
– Tiêu thụ các chất kích thích như rượu bia, cà phê, và đồ uống có gas.
– Ăn trước khi đi ngủ hoặc nằm ngay sau khi ăn.
2.6 Tác dụng phụ của một số loại thuốc
Một số loại thuốc chẳng hạn như thuốc giảm đau NSAIDs, thuốc kháng sinh, hoặc thuốc điều trị cao huyết áp có thể làm tăng nguy cơ trào ngược và gây kích ứng niêm mạc thực quản, dẫn đến rát họng.
3. Làm gì khi bị ợ chua kèm rát họng kéo dài?
Nếu bạn đang gặp phải tình trạng ợ chua rát họng kéo dài, điều quan trọng là phải xác định nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phù hợp để giảm bớt triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị và thay đổi lối sống bạn có thể thực hiện.
3.1 Thay đổi lối sống, sinh hoạt và chế độ ăn uống
Thay đổi thói quen ăn uống và lối sống có thể giúp kiểm soát triệu chứng ợ chua và rát họng.
– Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày: Thay vì ăn ba bữa lớn, hãy chia thành 5-6 bữa nhỏ để giảm áp lực lên dạ dày.
– Tránh các thực phẩm gây trào ngược: Hạn chế thực phẩm có tính acid cao, đồ chiên, thực phẩm cay, và các đồ uống có gas.
– Không nằm ngay sau khi ăn: Sau bữa ăn, hãy đợi ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm để tránh acid trào ngược lên thực quản.
– Nâng cao đầu khi ngủ: Đặt gối cao hoặc nâng đầu giường để giảm nguy cơ trào ngược acid vào ban đêm.
– Giảm cân nếu cần: Thừa cân và béo phì có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, gây ra trào ngược.
3.2 Thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để tìm nguyên nhân gây ợ chua, nóng rát họng
Thăm khám, kiểm tra khi có tình trạng ợ chua rát cổ họng kéo dài sẽ giúp tìm ra nguyên nhân gây triệu chứng để có phương pháp điều trị trúng đích, phù hợp. Đối với bệnh nhân bị ợ chua rát họng lâu năm, kéo dài hoặc những người có triệu chứng nhưng không phát hiện thông qua các xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh thì có thể được chỉ định đo pH trở kháng thực quản 24h. Đây là phương pháp hữu ích để kiểm tra nồng độ, mức độ axit có trong thực quản, thời điểm axit trào ngược lên thực quản, vị trí trào ngược, tần suất trào ngược, tính chất dịch trào ngược… từ đó tìm được mối liên kết với triệu chứng ợ chua rát họng…
Tìm nguyên nhân gây ợ chua rát thực quản, họng do GERD bằng đo pH trở kháng thực quản
3.3 Sử dụng thuốc để cải thiện tình trạng ợ chua rát họng
Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc để kiểm soát lượng acid dạ dày và giảm triệu chứng:
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giúp giảm sản xuất acid dạ dày và giảm tổn thương niêm mạc thực quản.
– Thuốc kháng acid: Các loại thuốc này giúp trung hòa acid dạ dày ngay lập tức và làm dịu cảm giác ợ chua.
– Thuốc kháng histamine H2: Giảm lượng acid dạ dày được sản xuất, giúp giảm triệu chứng trào ngược.
3.4 Tập thể dục và quản lý stress
Tập thể dục nhẹ nhàng và điều độ không chỉ giúp cải thiện hệ tiêu hóa mà còn giảm căng thẳng, một trong những nguyên nhân gây trào ngược. Các bài tập như yoga, thiền và thở sâu có thể giúp bạn kiểm soát căng thẳng và tăng cường sức khỏe.
4. Khi nào nên đi thăm khám và kiểm tra tình trạng ợ chua rát cổ họng kéo dài
Mặc dù ợ chua và rát họng có thể tự giảm đi với các biện pháp đơn giản, nhưng nếu bạn gặp phải các dấu hiệu sau đây, hãy đi khám bác sĩ ngay:
4.1 Ợ chua rát họng kéo dài hơn 2 tuần
Nếu ợ chua và rát thực quản, cổ kéo dài hơn hai tuần dù đã thực hiện các biện pháp tự chăm sóc, đây có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày thực quản mãn tính hoặc các bệnh lý nghiêm trọng khác.
Nên đi thăm khám sớm khi triệu chứng kéo dài
4.2 Khó nuốt hoặc đau khi nuốt
Triệu chứng khó nuốt hoặc cảm giác có vật gì mắc kẹt trong cổ họng có thể là dấu hiệu tổn thương thực quản hoặc viêm loét, điều này cần được bác sĩ chẩn đoán và điều trị.
4.3 Đau ngực
Nếu bạn bị đau ngực kèm theo ợ chua và rát cổ, thực quản, đặc biệt nếu cơn đau lan ra cánh tay hoặc hàm, bạn cần đến bệnh viện ngay để loại trừ nguy cơ về tim mạch.
4.4 Ho kéo dài hoặc khàn tiếng
Ho khan, khàn tiếng hoặc mất giọng có thể là dấu hiệu acid trào ngược đã gây tổn thương dây thanh âm hoặc phổi, đòi hỏi sự can thiệp y tế.
Ợ chua rát họng kéo dài là tình trạng phổ biến nhưng không nên coi thường. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp điều trị và thay đổi lối sống có thể giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Nếu triệu chứng kéo dài và ảnh hưởng đến cuộc sống, đừng ngần ngại đến khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
