Viêm tai giữa là một bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, xảy ra tại tai giữa, nơi chứa các xương nhỏ có chức năng truyền âm thanh. Bệnh có thể ảnh hưởng đến thính lực của trẻ nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Mặc dù viêm tai giữa ở trẻ em thường không phải là một tình trạng nghiêm trọng, nhưng nó có thể gây khó chịu nghiêm trọng cho cả trẻ lẫn bố mẹ. Hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị viêm tai giữa trẻ em sẽ giúp phụ huynh phát hiện sớm và xử lý hiệu quả, từ đó bảo vệ sức khỏe của trẻ một cách tốt nhất.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây bệnh lý viêm tai giữa ở trẻ em
Viêm tai giữa trẻ em thường do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Phổ biến nhất là do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa thông qua ống Eustachi. Ống Eustachi là một ống nhỏ nối tai giữa với phần sau của họng, có chức năng cân bằng áp suất giữa tai giữa và môi trường bên ngoài. Ở trẻ nhỏ, ống Eustache nằm ngang hơn, ngắn hơn và rộng hơn so với người lớn, khiến vi khuẩn và virus dễ dàng di chuyển từ mũi, họng vào tai giữa, gây viêm.
Nguyên nhân viêm tai giữa phổ biến nhất là do vi khuẩn hoặc virus xâm nhập vào tai giữa thông qua ống Eustache.
Ngoài virus, vi khuẩn thì còn có một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm tai giữa ở trẻ em như:
– Dị ứng: Các phản ứng dị ứng có thể gây sưng và tắc nghẽn ống Eustachi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển.
– Khói thuốc lá: Trẻ sống trong môi trường có người hút thuốc lá có nguy cơ cao bị viêm tai giữa
– Tư thế bú bình: Bù bình ở tư thế nằm có thể khiến sữa chảy ngược vào ống Eustache, tạo môi trường thuận lợi cho vi khuẩn, virus phát triển.
– Yếu tố di truyền: Một số trẻ có cấu trúc ống Eustache bất thường từ khi sinh, làm tăng nguy cơ mắc viêm tai giữa.
2. Triệu chứng của bệnh lý viêm tai giữa ở trẻ em
Nhận biết các triệu chứng của viêm tai giữa trẻ em là rất quan trọng để có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tuy nhiên, việc này có thể gặp khó khăn, đặc biệt là ở trẻ nhỏ chưa biết nói. Các triệu chứng viêm tai giữa thường gặp bao gồm:
– Đau tai: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh lý viêm tai giữa. Trẻ có thể khóc, cáu gắt, chạm vào tai liên tục.
– Sốt: Nhiệt độ cơ thể trẻ có thể tăng cao, thường trên 38°C.
– Chảy dịch tai: Nếu màng nhĩ bị thủng, có thể thấy dịch chảy ra từ tai. Dịch này có thể trong, vàng hoặc có máu.
– Khó ngủ: Do đau và khó chịu, trẻ thường khó ngủ, đặc biệt khi nằm.
– Giảm thính lực: Trẻ có thể không phản ứng với âm thanh như bình thường, có xu hướng tăng âm lượng tivi, radio.
– Mất cân bằng: Ở trẻ lớn hơn, viêm tai giữa có thể gây choáng váng, mất thăng bằng.
– Buồn nôn và nôn: Trẻ có thể có các triệu chứng này do cảm giác khó chịu ở tai.
– Chán ăn: Trẻ có thể từ chối ăn do đau khi nuốt.
Cần lưu ý rằng không phải tất cả trẻ bị viêm tai giữa đều có đầy đủ các triệu chứng trên. Một số trẻ có thể chỉ có một vài triệu chứng nhẹ. Vì vậy, phụ huynh cần chú ý quan sát các dấu hiệu bất thường ở trẻ và đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu nghi ngờ trẻ bị viêm tai giữa.
Trẻ có thể khóc, cáu gắt, chạm vào tai liên tục do đau và khó chịu.
3. Chẩn đoán và điều trị bệnh lý viêm tai giữa ở trẻ em
3.1. Chẩn đoán viêm tai giữa trẻ em
Để chẩn đoán xác định viêm tai giữa ở trẻ em, bác sĩ thường:
– Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi các triệu chứng, thời gian xuất hiện và các yếu tố nguy cơ có thể liên quan.
– Nội soi tai mũi họng: Bác sĩ sử dụng dụng cụ nội soi để kiểm tra màng nhĩ và tai giữa.
– Kiểm tra thính lực: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kiểm tra thính lực để đánh giá mức độ ảnh hưởng đến khả năng nghe của trẻ.
– Xét nghiệm: Nếu cần thiết, bác sĩ có thể lấy dịch tai để xét nghiệm xác định vi khuẩn gây bệnh.
– Chụp X-quang hoặc CT: Trong trường hợp viêm tai giữa tái phát hoặc có biến chứng, bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang hoặc CT để đánh giá tình trạng xương chũm và các cấu trúc lân cận.
Việc chẩn đoán xác định là rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp và hiệu quả cho trẻ.
3.2. Điều trị viêm tai giữa trẻ em
Phương pháp điều trị viêm tai giữa ở trẻ em được chỉ định dựa trên nhiều yếu tố như độ tuổi của trẻ, mức độ nghiêm trọng của bệnh, nguyên nhân gây bệnh và tiền sử bệnh của trẻ. Các phương pháp điều trị viêm tai giữa phổ biến bao gồm:
– Theo dõi và chờ đợi: Đối với trẻ trên 2 tuổi và có triệu chứng nhẹ, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi trong 48 – 72 giờ trước khi quyết định điều trị bằng thuốc kháng sinh. Nhiều trường hợp viêm tai giữa có thể tự khỏi mà không cần điều trị.
– Sử dụng thuốc giảm đau, hạ sốt như paracetamol hoặc ibuprofen để giảm đau, hạ sốt cho trẻ.
– Sử dụng thuốc kháng sinh: Nếu triệu chứng không cải thiện sau 48 – 72 giờ hoặc trường hợp viêm tai giữa nặng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh. Thông thường, amoxicillin là lựa chọn đầu tay.
– Sử dụng thuốc kháng viêm dạng nhỏ: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng viêm dạng nhỏ.
– Sử dụng thuốc kháng histamin: Nếu dị ứng là nguyên nhân góp phần gây viêm tai giữa, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng histamin.
– Phẫu thuật: Trong trường hợp viêm tai giữa tái phát nhiều lần hoặc kéo dài, bác sĩ có thể đề nghị đặt ống thông khí để thoát dịch và cân bằng áp suất trong tai giữa.
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng viêm dạng nhỏ.
Ngoài ra, phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn như sau:
– Đặt khăn ấm lên tai để giảm đau.
– Nâng cao đầu khi trẻ nằm giúp thoát dịch.
– Tránh cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và các tác nhân gây dị ứng khác.
– Cho trẻ bú mẹ thường xuyên nếu còn nhỏ, vì sữa mẹ có chứa kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch.
Viêm tai giữa trẻ em gây khó chịu cho cả trẻ lẫn bố mẹ. Tuy nhiên, với những hiểu biết về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị, phụ huynh có thể giúp trẻ vượt qua tình trạng này một cách dễ dàng. Quan trọng là bố mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng của trẻ, đưa trẻ đến gặp bác sĩ khi cần thiết và tuân thủ đúng phác đồ điều trị. Đồng thời, áp dụng các biện pháp phòng ngừa như tiêm phòng đầy đủ, cho trẻ bú mẹ, tránh khói thuốc lá và duy trì vệ sinh tốt cũng đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ sức khỏe thính lực của trẻ. Với sự quan tâm và chăm sóc đúng cách, hầu hết trẻ bị viêm tai giữa đều có thể hồi phục hoàn toàn mà không để lại di chứng lâu dài. Tuy nhiên, nếu tình trạng viêm tai giữa tái phát nhiều lần hoặc kéo dài, phụ huynh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có hướng xử lý phù hợp, đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh toàn diện cho trẻ.
