Hiện nay, tình trạng thừa cân và béo phì ngày càng phổ biến trong xã hội chúng ta, gây không ít những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Quá ít người vẫn không biết rằng, thừa cân, béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư. Theo nghiên cứu từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, thừa cân chịu trách nhiệm cho khoảng 8% ca ung thư ở Hoa Kỳ, và 7% của tất cả các ca tử vong.
Thừa cân làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư
- Ung thư vú (đặc biệt ở phụ nữ tuổi mãn kinh)
- Ung thư đại tràng và trực tràng
- Ung thư nội mạc tử cung (niêm mạc tử cung)
- Ung thư thực quản
- Ung thư thận
- Ung thư tuyến tụy
- Ung thư túi mật
- Ung thư gan
- U lympho không Hodgkin
- Đa u tủy
- Ung thư cổ tử cung
- Ung thư buồng trứng
- Ung thư tuyến tiền liệt
Ngoài ra, có quá nhiều mỡ bụng (vòng eo lớn), bất kể trọng lượng cơ thể nhiều hay ít, cũng làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy, ung thư nội mạc tử cung và ung thư vú ở phụ nữ mãn kinh.
Thời gian tăng cân cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư. Thừa cân khi còn nhỏ và tuổi trưởng thành có nhiều nguy cơ hơn là tăng cân giai đoạn sau này. Ví dụ, một số nghiên cứu cho thấy rằng những phụ nữ thừa cân ở tuổi thiếu niên có thể có nguy cơ cao bị ung thư buồng trứng trước thời kỳ mãn kinh.
Vì sao thừa cân có liên quan tới ung thư?
Một điều quan trọng cần hiểu là các tế bào mỡ thay đổi môi trường bên trong cơ thể. Nó sản xuất một loạt các hóa chất có thể làm cho các tế bào gần chúng hoạt động khác nhau dẫn đến các tế bào có khả năng trở thành ung thư. Quá trình này xảy ra theo nhiều cách khác nhau tại nhiều vị trí trên cơ thể. Các nhà nghiên cứu chưa biết rõ tất cả các cơ chế sinh học của béo phì làm tăng nguy cơ ung thư, nhưng có 3 cách giải thích cơ bản:
Phản ứng viêm: Khi có số lượng lớn các tế bào mỡ, các tế bào hệ thống miễn dịch tập hợp xung quanh các tế bào mỡ để ‘dọn dẹp’ khu vực xung quanh chúng. Điều này được gọi là đáp ứng viêm. Tuy nhiên, khi đó chúng cũng giải phóng các hóa chất gọi là cytokine. Cytokine có thể khuyến khích các tế bào phân chia nhanh hơn khi chúng chết đi, sự tích tụ tế bào này có thể dẫn đến sự phát triển của ung thư. Đây là một trong những nguyên nhân chính khiến thừa cân làm tăng nguy cơ ung thư.
Các Hormone: Các tế bào mỡ giải phóng một lượng estrogen đáng kể, càng nhiều tế bào mỡ, thì estrogen giải phóng càng nhiều. Estrogen có thể khiến các tế bào ở tử cung và vú – đặc biệt nhạy cảm với estrogen, phân chia mất kiểm soát, khiến cho ung thư hình thành. Điều này giải thích lý do tại sao phụ nữ bị ung thư vú sau mãn kinh và ung thư tử cung có nồng độ estrogen cao hơn.
Insulin: đây là một phần quan trọng trong cách cơ thể sử dụng năng lượng từ thức ăn. Những người thừa cân và béo phì thường có lượng insulin tăng trong máu. Điều này là do chất béo dư thừa khiến các tế bào ngày càng đề kháng với tác dụng của insulin, được gọi là ‘kháng insulin’, và sau đó tuyến tụy buộc phải tạo ra nhiều insulin hơn để bù lại, điều này được gọi là ‘hyperinsulinemia’. Kháng insulin và tăng insulin máu trong một khoảng thời gian có thể ảnh hưởng đến mức độ tăng trưởng của các yếu tố, đó là một tín hiệu cho các tế bào phân chia. Cả insulin và các yếu tố tăng trưởng này đều khuyến khích sự phân chia tế bào không kiểm soát được và thúc đẩy sự phát triển của ung thư.
Chính bởi những lý do trên, người thừa cân và béo phì cần có chế độ ăn uống và luyện tập nghiêm ngặt để kiểm soát cân nặng, nhằm giảm những rủi ro về sức khỏe.