Ngủ là nhu cầu thiết yếu của con người, mang lại sự phục hồi và tái tạo năng lượng. Tuy nhiên, không ít người gặp phải các vấn đề về tiêu hóa khi ngủ, đặc biệt là tình trạng ợ hơi khi ngủ ngồi. Hiện tượng ợ hơi khi ngủ ngồi có thể gây khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu tại sao ngủ ngồi bị ợ hơi, cách chẩn đoán và điều trị để giảm thiểu tình trạng này.
Menu xem nhanh:
1. Tại sao ngủ ngồi bị ợ hơi?
1.1. Thay đổi vị trí cơ thể ảnh hưởng đến tiêu hóa
Khi ngủ ngồi, dạ dày và các cơ quan tiêu hóa có thể chịu áp lực từ các tư thế ngồi không thoải mái. Điều này làm thay đổi sự di chuyển của khí và thức ăn trong dạ dày, từ đó gây ra hiện tượng ợ hơi. Ợ hơi là một phản ứng tự nhiên của cơ thể nhằm giải phóng khí thừa trong dạ dày, thường xảy ra khi thức ăn tiêu hóa không hoàn toàn hoặc khi có khí bị nuốt vào.
Khi ngủ ngồi, dạ dày và các cơ quan tiêu hóa có thể chịu áp lực lớn hơn, dẫn đến ợ hơi
1.2. Trào ngược dạ dày – thực quản (GERD)
Một nguyên nhân phổ biến khác của ợ hơi khi ngủ ngồi là bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Khi nằm hoặc ngồi, đặc biệt là khi cơ thể không thẳng đứng hoàn toàn, axit từ dạ dày có thể trào ngược lên vị trí thực quản, gây ra cảm giác nóng rát và ợ hơi. Trào ngược dạ dày thường đi kèm với các triệu chứng như đau ngực, cảm giác nghẹn trong họng và khó nuốt.
1.3. Chế độ ăn uống trước khi ngủ
Một số thực phẩm và đồ uống tiêu thụ trước khi ngủ có thể làm tăng khả năng ợ hơi. Đồ uống có ga, thực phẩm chứa nhiều chất béo, hoặc thức ăn cay có thể kích thích dạ dày tiết ra nhiều axit hơn và gây ra trào ngược axit và ợ hơi. Ngoài ra, việc ăn quá no trước khi ngủ cũng khiến dạ dày gặp khó khăn trong việc tiêu hóa, dẫn đến tình trạng tích tụ khí và ợ hơi.
1.4. Nuốt khí (Aerophagia)
Nuốt phải lượng không khí lớn khi ăn uống hoặc trong khi ngủ cũng là một nguyên nhân phổ biến gây ra ợ hơi. Khi ngủ ngồi, cơ thể có xu hướng thay đổi tư thế nhiều hơn và thở không đều, dễ dẫn đến việc nuốt khí mà không nhận ra. Lượng khí này tích tụ trong dạ dày và làm tăng áp lực, dẫn đến hiện tượng ợ hơi.
1.5. Hệ thần kinh và giấc ngủ
Giấc ngủ và hệ thần kinh có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khi giấc ngủ bị gián đoạn hoặc cơ thể không đạt được trạng thái nghỉ ngơi sâu, cơ thể có thể sản xuất ra nhiều hormone căng thẳng hơn, ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa và gây ra ợ hơi. Ngoài ra, khi lo lắng hoặc căng thẳng, cơ thể có thể phản ứng bằng cách tiết nhiều khí hơn trong dạ dày.
2. Chẩn đoán tình trạng ợ hơi khi ngủ ngồi
Khi gặp tình trạng ợ hơi thường xuyên khi ngủ ngồi, việc thăm khám bác sĩ là rất cần thiết để xác định nguyên nhân cụ thể. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý, chế độ ăn uống, các thói quen sinh hoạt và triệu chứng đi kèm để phán đoán nguyên nhân của tình trạng này và đưa ra các chỉ định phù hợp gồm:
2.1 Nội soi dạ dày – thực quản
Nếu nghi ngờ có vấn đề về dạ dày hoặc thực quản, bác sĩ có thể chỉ định nội soi để kiểm tra tình trạng viêm, loét hoặc trào ngược dạ dày. Nội soi là một phương pháp chẩn đoán chính xác để phát hiện các tổn thương trong hệ tiêu hóa và giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
2.2 Kiểm tra chức năng tiêu hóa để tìm nguyên nhân gây ngủ ngồi bị ợ hơi
Các phương pháp kiểm tra chức năng tiêu hóa như đo pH thực quản 24 giờ (để kiểm tra lượng axit trào ngược) và đo áp lực thực quản (để kiểm tra áp lực của cơ thực quản) là những kỹ thuật chuyên sâu, phục vụ đắc lực việc đánh giá chức năng thực quản của người bệnh, chẩn đoán chính xác nguyên nhân và mức độ bệnh.
Hiện nay, Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc là một trong số rất ít cơ sở y tế tại khu vực miền Bắc áp dụng hai phương pháp này với hệ thống máy đo nhập khẩu từ Mỹ và đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm.
Nếu thường xuyên bị ợ hơi khi ngủ ngồi, bạn hãy thăm khám sớm để được chẩn đoán và điều trị chính xác.
2.3 Chụp X-quang với barium
Chụp X-quang với barium có thể được sử dụng để chẩn đoán các vấn đề liên quan đến ợ hơi và tiêu hóa, đặc biệt là tình trạng viêm thực quản, hẹp thực quản.
3. Cách điều trị chứng ợ hơi do ngủ ngồi
3.1 Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
Một trong những biện pháp hiệu quả nhất để giảm ợ hơi khi ngủ là thay đổi thói quen sinh hoạt. Dưới đây là một số gợi ý:
– Ăn uống đúng cách: Tránh ăn quá no trước khi đi ngủ, đặc biệt là các loại thực phẩm dễ gây ợ hơi như đồ chiên rán, cay nóng, và đồ uống có ga. Thay vào đó, nên ăn nhẹ và chọn các loại thức ăn dễ tiêu hóa.
– Tư thế ngủ: Nếu bạn phải ngủ ngồi, hãy cố gắng giữ cho lưng thẳng và sử dụng gối hỗ trợ để giảm áp lực lên dạ dày. Đối với những người bị GERD, có thể nâng cao phần đầu giường để giảm nguy cơ trào ngược axit.
– Tránh nuốt khí: Hạn chế nuốt khí bằng cách ăn chậm, nhai kỹ, và tránh nhai kẹo cao su hoặc hút thuốc trước khi ngủ.
Thay đổi tư thế ngủ, nằm nâng cao đầu khi ngủ có thể giúp giảm chứng ợ hơi.
3.2 Ngủ ngồi bị ợ hơi có thể điều trị bằng thuốc không?
– Thuốc kháng axit: Nếu nguyên nhân ợ hơi là do trào ngược dạ dày, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc kháng axit để giảm lượng axit trong dạ dày và giúp giảm triệu chứng ợ hơi.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là loại thuốc giúp giảm sản xuất axit dạ dày và thường được sử dụng để điều trị GERD. PPI giúp ngăn ngừa axit trào ngược lên thực quản và giảm ợ hơi.
– Thuốc giảm co thắt: Trong một số trường hợp, các loại thuốc giảm co thắt dạ dày cũng có thể được kê đơn để giảm thiểu tình trạng tích tụ khí trong dạ dày.
Các loại thuốc được kê phù hợp với tình trạng bệnh thực tế của bệnh nhân, người bệnh hãy nhớ tuân thủ đúng liều lượng và thời gian uống thuốc theo chỉ định để đạt hiệu quả tối ưu.
3.3 Phương pháp điều trị tự nhiên
– Trà gừng hoặc bạc hà: Các loại trà tự nhiên như gừng hoặc bạc hà có thể giúp giảm tình trạng khó tiêu và ợ hơi. Gừng có tính kháng viêm và giúp điều hòa chức năng tiêu hóa, trong khi bạc hà giúp giảm co thắt dạ dày và làm dịu cảm giác khó chịu.
– Tập thể dục nhẹ nhàng: Các bài tập thở hoặc yoga nhẹ nhàng trước khi ngủ có thể giúp thư giãn cơ thể, giảm căng thẳng và hạn chế tình trạng nuốt khí hoặc ợ hơi.
3.4. Can thiệp y khoa
Trong những trường hợp nặng, đã áp dụng các biện pháp kể trên nhưng không hiệu quả, bác sĩ có thể xem xét đến các phương pháp can thiệp y khoa như phẫu thuật để điều trị dứt điểm tình trạng trào ngược dạ dày hoặc các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng khác.
Ngủ ngồi bị ợ hơi có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề liên quan đến tiêu hóa hoặc tư thế ngủ. Việc chẩn đoán và điều trị tình trạng này phụ thuộc vào nguyên nhân gây ra, từ đó có thể áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống, dùng thuốc hoặc can thiệp y khoa khi cần thiết. Thực tế, bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, chế độ ăn uống khoa học và kiểm soát căng thẳng, bạn có thể giảm thiểu nguy cơ bị ợ hơi và cải thiện chất lượng giấc ngủ của mình.
