Những sai lầm phổ biến trong chế độ ăn của người bị mỡ máu

Chế độ ăn của người bị mỡ máu đóng vai trò then chốt trong việc kiểm soát và cải thiện chỉ số cholesterol trong máu. Tuy nhiên, không ít người bệnh vẫn gặp khó khăn trong việc xây dựng thực đơn phù hợp hoặc vô tình mắc phải những sai lầm khiến tình trạng mỡ máu ngày càng nghiêm trọng hơn. Vậy đâu là nguyên tắc dinh dưỡng cần nhớ và những lỗi cần tránh trong chế độ ăn này? Hãy cùng Thu Cúc TCI tìm hiểu thêm qua bài viết dưới đây.

1. Mỡ máu cao là gì và tại sao cần điều chỉnh chế độ ăn?

Mỡ máu cao (hay rối loạn lipid máu) là tình trạng nồng độ cholesterol và triglycerid trong máu vượt quá ngưỡng cho phép. Đây là yếu tố nguy cơ hàng đầu dẫn đến các bệnh lý tim mạch, đột quỵ, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch…Trong đó, chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng mỡ máu cao. Việc ăn nhiều chất béo bão hòa, đường tinh luyện, thức ăn nhanh… có thể khiến cholesterol “xấu” (LDL) tăng cao, làm mất cân bằng hệ lipid trong cơ thể. Do đó, người bị mỡ máu cao cần đặc biệt chú trọng đến chế độ ăn hằng ngày để kiểm soát bệnh hiệu quả mà không phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc.

2. Nguyên tắc ăn uống giúp kiểm soát mỡ máu hiệu quả

2.1. Hạn chế tối đa các loại chất béo không lành mạnh

Một trong những nguyên tắc tiên quyết trong chế độ ăn của người bị mỡ máu là hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa – hai “thủ phạm” làm tăng nồng độ cholesterol xấu (LDL) trong máu. Theo khuyến cáo, tổng lượng chất béo bão hòa không nên vượt quá 7% tổng năng lượng hấp thụ mỗi ngày, tương đương khoảng 15–20g đối với người trưởng thành. Các loại thực phẩm giàu chất béo bão hòa như mỡ động vật, nội tạng, đồ chiên rán hay thức ăn nhanh nên được cắt giảm tối đa trong chế độ ăn hàng ngày.

2.2. Đảm bảo khẩu phần có đủ chất xơ hòa tan để hỗ trợ kiểm soát mỡ máu

Chất xơ, đặc biệt là dạng hòa tan, đóng vai trò quan trọng trong việc liên kết với cholesterol tại đường ruột và hỗ trợ cơ thể loại bỏ chúng thay vì để hấp thu trở lại vào máu. Việc bổ sung đều đặn từ 25–35g chất xơ mỗi ngày không chỉ góp phần ổn định chỉ số mỡ máu mà còn thúc đẩy hoạt động tiêu hóa hiệu quả hơn. Những thực phẩm nên được đưa vào thực đơn hàng ngày bao gồm: rau củ, các loại đậu, trái cây tươi như táo, cam, lê… và ngũ cốc nguyên cám như yến mạch, gạo lứt.

2.3. Ưu tiên nguồn chất béo tốt – Omega-3

Axit béo omega-3 là dưỡng chất quan trọng có khả năng làm giảm nồng độ triglyceride – một dạng mỡ trong máu thường liên quan đến các bệnh tim mạch – đồng thời giúp tăng cholesterol tốt (HDL). Người bị mỡ máu được khuyến khích bổ sung omega-3 thông qua việc ăn cá béo như cá hồi, cá thu, cá mòi 2–3 lần mỗi tuần. Ngoài ra, dầu cá dạng viên nang cũng là lựa chọn phù hợp, nhưng cần dùng theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo liều lượng an toàn.

3.Những sai lầm phổ biến trong chế độ ăn của người bị mỡ máu

Chế độ ăn thiếu khoa học không chỉ khiến quá trình điều trị mỡ máu kém hiệu quả mà còn làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch nguy hiểm. Dưới đây là những sai lầm thường gặp mà người bị mỡ máu nên tránh:

3.1. Cắt bỏ hoàn toàn chất béo

Nhiều người cho rằng loại bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn là cách tốt để hạ mỡ máu. Tuy nhiên, chất béo là thành phần thiết yếu cho cấu trúc tế bào và các quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Việc loại bỏ hoàn toàn chất béo có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng, làm ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể.

3.2. Ưa chuộng thực phẩm “ít béo” nhưng giàu đường

Các sản phẩm “low-fat” hoặc “fat-free” tưởng chừng như tốt cho người bị mỡ máu, nhưng thực tế nhiều loại lại chứa lượng đường tinh luyện cao nhằm cải thiện hương vị. Đường dư thừa có thể chuyển hóa thành triglyceride – một dạng mỡ máu gây hại.

3.3. Cắt giảm số bữa ăn hoặc ăn quá ít trong ngày, nhất là vào buổi sáng

Việc nhịn ăn hoặc chỉ ăn 1–2 bữa/ngày nhằm mục đích giảm cân, giảm cholesterol là thói quen nguy hiểm. Khi đói kéo dài, cơ thể có xu hướng tăng tổng hợp cholesterol nội sinh tại gan, làm nặng thêm tình trạng mỡ máu.

3.4. Lạm dụng nước ép trái cây thay nước lọc

Dù nước ép từ trái cây tươi lành mạnh, nhưng nếu uống nhiều – nhất là loại ép sẵn hoặc có thêm đường – lại khiến lượng đường trong máu và triglyceride tăng cao, gây hại cho hệ tim mạch.

3.5. Duy trì thói quen uống rượu bia hoặc cà phê sữa hàng ngày

Rượu bia và cà phê pha sữa/đường không chỉ làm tăng cholesterol xấu mà còn gây áp lực cho gan – cơ quan có vai trò quan trọng trong chuyển hóa chất béo.

4. Giải pháp đúng giúp điều chỉnh chế độ ăn cho người bị mỡ máu

4.1. Bổ sung chất béo tốt

Không loại bỏ hoàn toàn chất béo, mà nên ưu tiên chất béo không bão hòa có lợi cho tim mạch như: dầu oliu, dầu hạt lanh, quả bơ, các loại cá béo (cá hồi, cá thu…). Những chất béo này giúp làm giảm LDL (cholesterol xấu) và tăng HDL (cholesterol tốt).

4.2. Đọc kỹ thành phần thực phẩm

Tránh sử dụng các loại thực phẩm ít béo nhưng chứa lượng đường ẩn cao, điển hình như bánh quy đóng gói, sữa chua có đường hay nước trái cây công nghiệp. Ưu tiên các lựa chọn gần với dạng nguyên bản như rau củ, ngũ cốc thô và trái cây tươi.

4.3. Ăn đủ ba bữa chính trong ngày để đảm bảo năng lượng và dinh dưỡng

Ăn đầy đủ các bữa – đặc biệt là bữa sáng – để đảm bảo quá trình chuyển hóa diễn ra bình thường. Có thể kết hợp 1–2 bữa phụ lành mạnh như hạt, trái cây tươi, sữa hạt không đường.

4.4. Ưu tiên ăn trái cây nguyên quả

Thay vì nước ép, hãy ăn trực tiếp trái cây để tận dụng chất xơ. Nếu uống nước ép, nên tự làm tại nhà, không thêm đường, và không uống quá 200ml/ngày.

4.5. Hạn chế đồ uống có hại

Hạn chế tối đa rượu bia cũng như các loại cà phê pha thêm đường hoặc sữa. Nếu có thói quen uống cà phê, nên ưu tiên cà phê đen nguyên chất, không thêm đường. Bên cạnh đó, hãy tăng cường bổ sung nước lọc, trà xanh, các loại trà thảo mộc, nước atiso hoặc nước đậu đen để hỗ trợ thanh lọc cơ thể và cải thiện tình trạng mỡ máu hiệu quả.

5. Lời khuyên từ chuyên gia

Để xây dựng chế độ ăn của người bị mỡ máu hiệu quả, tốt nhất nên:

– Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để thiết kế khẩu phần cá nhân hóa.

– Kết hợp luyện tập thể thao đều đặn (ít nhất 150 phút/tuần).

– Tái khám và kiểm tra lipid máu định kỳ để theo dõi hiệu quả điều trị.

Một chế độ ăn khoa học và cân đối chính là “chìa khóa vàng” giúp người bị mỡ máu kiểm soát bệnh hiệu quả mà không phụ thuộc hoàn toàn vào thuốc. Tránh xa những sai lầm trong ăn uống, duy trì thói quen lành mạnh sẽ là nền tảng vững chắc cho một hệ tim mạch khỏe mạnh và một cuộc sống chất lượng hơn.