Viêm võng mạc sắc tố có chữa được không? Cách điều trị?

Viêm võng mạc sắc tố là một trong những bệnh lý võng mạc di truyền gây suy giảm thị lực tiến triển, khiến người bệnh và gia đình lo lắng về khả năng điều trị. Ngay từ khi được chẩn đoán, câu hỏi thường trực nhất của nhiều người bệnh là: “Viêm võng mạc sắc tố có chữa được không?” Theo thông tin được công bố chính thức trên website của National Eye Institute (NEI), một cơ quan trực thuộc Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), viêm võng mạc sắc tố là bệnh lý chưa có phương pháp điều trị triệt để, tuy nhiên y học hiện đại đã có nhiều hướng tiếp cận nhằm làm chậm tiến triển và hỗ trợ thị lực cho người bệnh. Hiểu bản chất viêm võng mạc sắc tố, khả năng điều trị hiện nay cũng như các nghiên cứu đang được triển khai là nền tảng quan trọng giúp người bệnh chủ động hơn trong chăm sóc và bảo vệ thị lực lâu dài.

1. Viêm võng mạc sắc tố có chữa được không?

Để trả lời chính xác câu hỏi viêm võng mạc sắc tố có chữa được không, cần nhìn nhận vấn đề từ góc độ khoa học và y học thực chứng.

Viêm võng mạc sắc tố là thuật ngữ chỉ một nhóm các rối loạn di truyền ảnh hưởng đến tế bào cảm quang của võng mạc, đặc biệt là tế bào que chịu trách nhiệm về thị lực ban đêm và thị lực ngoại vi. Theo phần tổng quan bệnh học được đăng tải bởi National Eye Institute (NEI), bệnh tiến triển chậm nhưng liên tục và hiện chưa có cách nào phục hồi hoàn toàn thị lực đã mất.

Tài liệu chuyên môn trên NCBI Bookshelf, thuộc Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ, một cơ quan chính phủ Mỹ, cũng khẳng định rằng không tồn tại phác đồ điều trị tiêu chuẩn có thể áp dụng cho tất cả người bệnh viêm võng mạc sắc tố. Theo các tác giả của chuyên khảo “Retinitis Pigmentosa” trên NCBI, điều trị hiện nay chủ yếu nhằm bảo tồn chức năng võng mạc còn lại và kiểm soát biến chứng.

Như vậy, có thể khẳng định rằng viêm võng mạc sắc tố chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng không đồng nghĩa với việc người bệnh không còn lựa chọn điều trị hay hỗ trợ y tế.

2. Điều trị viêm võng mạc sắc tố

2.1. Cách điều trị viêm võng mạc sắc tố hiện nay

Dù chưa có phương pháp chữa khỏi, y học hiện đại đã phát triển nhiều hướng tiếp cận nhằm làm chậm tiến triển viêm võng mạc sắc tố và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh.

Một trong những trụ cột quan trọng trong quản lý viêm võng mạc sắc tố là hỗ trợ thị lực thấp. Theo hướng dẫn chăm sóc người bệnh viêm võng mạc sắc tố của National Eye Institute (NEI), việc sử dụng các thiết bị hỗ trợ thị giác giúp người bệnh tận dụng tối đa khả năng nhìn còn lại, đặc biệt trong sinh hoạt và di chuyển hằng ngày.

Về mặt dinh dưỡng và thuốc bổ trợ, các tác giả của StatPearls trên nền tảng NCBI Bookshelf cho biết vitamin A palmitate từng được nghiên cứu với mục tiêu làm chậm tiến triển viêm võng mạc sắc tố ở một số nhóm người bệnh nhất định. Tuy nhiên, tài liệu này cũng nhấn mạnh rằng việc sử dụng vitamin A cần được giám sát y tế chặt chẽ vì nguy cơ độc tính, và đây không phải là phương pháp điều trị khỏi bệnh.

Trong những trường hợp xuất hiện biến chứng như phù hoàng điểm dạng nang, các tài liệu y khoa thuộc hệ thống NCBI cho thấy bác sĩ có thể chỉ định thuốc ức chế carbonicm anhydrase hoặc các phương pháp điều trị khác nhằm cải thiện thị lực trung tâm trong thời gian nhất định.

2.2. Các hướng điều trị mới và nghiên cứu đang được triển khai

Trong những năm gần đây, liệu pháp gen được xem là hướng đi nhiều triển vọng nhất trong điều trị viêm võng mạc sắc tố. Theo các phân tích khoa học tổng hợp trên Wikipedia, dựa trên dữ liệu từ các thử nghiệm lâm sàng quốc tế, liệu pháp gen như botaretigene sparoparvovec đang được nghiên cứu cho những dạng viêm võng mạc sắc tố liên quan đến đột biến gen RPGR.

Ngoài ra, NIH cũng công bố nghiên cứu về thuốc nhỏ mắt chứa peptide PEDF, cho thấy khả năng làm chậm mất thị lực do viêm võng mạc sắc tố trên mô hình động vật. Thông tin này được đăng tải trực tiếp trên cổng thông tin chính thức của Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ, mở ra tiềm năng phát triển phương pháp điều trị hỗ trợ viêm võng mạc sắc tố mới trong tương lai.

Một hướng tiếp cận khác là võng mạc nhân tạo, tiêu biểu như thiết bị Argus II. Theo mô tả kỹ thuật và đánh giá lâm sàng được tổng hợp trên Wikipedia, thiết bị này giúp người bệnh viêm võng mạc sắc tố giai đoạn muộn nhận biết ánh sáng và hình dạng cơ bản, dù không thể phục hồi thị lực như bình thường.

Song song đó, các nghiên cứu về tế bào gốc và tái tạo võng mạc cũng đang được tiến hành, trong đó nhiều công trình được đăng tải trên các tạp chí nhãn khoa quốc tế thuộc hệ thống Elsevier.

Tóm lại, câu trả lời cho thắc mắc viêm võng mạc sắc tố có chữa được không hiện nay vẫn là chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, điều này đã được khẳng định rõ ràng bởi National Eye Institute (NEI) và các tài liệu y khoa chính thống thuộc Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ. Tuy nhiên, theo các cơ quan nghiên cứu y học hàng đầu thế giới, người bệnh viêm võng mạc sắc tố vẫn có nhiều lựa chọn điều trị hỗ trợ nhằm làm chậm tiến triển bệnh, kiểm soát biến chứng và duy trì chất lượng cuộc sống.

Với sự phát triển mạnh mẽ của liệu pháp gen, thuốc sinh học và công nghệ võng mạc nhân tạo, y học hiện đại đang từng bước tiến gần hơn tới những giải pháp hiệu quả cho viêm võng mạc sắc tố. Việc theo dõi thường xuyên với bác sĩ chuyên khoa mắt và cập nhật các tiến bộ điều trị mới sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trên hành trình bảo vệ thị lực lâu dài.