Nhận ra sớm ung thư vòm mũi họng để kịp phòng ngừa

Ung thư vòm mũi họng là căn bệnh ác tính nguy hiểm thường tiến triển âm thầm trong giai đoạn đầu và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh tai mũi họng thông thường. Chính vì vậy, nhiều người chỉ phát hiện ra khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho việc điều trị. Nhận ra sớm K vòm mũi họng để kịp phòng ngừa không chỉ giúp tăng tỷ lệ điều trị thành công mà còn giảm thiểu gánh nặng về sức khỏe và chi phí. Những dấu hiệu ban đầu tuy mờ nhạt nhưng hoàn toàn có thể nhận biết nếu bạn lắng nghe cơ thể một cách cẩn trọng.

1. Tìm hiểu K vòm họng

Ung thư vòm họng là thuật ngữ dùng để chỉ các bệnh lý ác tính xuất phát từ lớp niêm mạc biểu mô nằm ở vùng hầu – họng, cụ thể là phần trên cùng của họng, còn gọi là vùng vòm mũi họng. Đây là khu vực nằm phía sau khoang mũi và phía trên khoang miệng, nơi giao nhau của đường ăn và đường thở. Tùy vào vị trí tổn thương, ung thư vòm họng được chia thành nhiều dạng khác nhau, mỗi dạng có đặc điểm riêng về nguyên nhân, triệu chứng và hướng điều trị.

1.1. Ung thư mũi hầu

Đây là dạng phổ biến nhất trong nhóm ung thư vòm họng. Bệnh thường bắt đầu từ vùng vòm họng nằm phía sau mũi. Nếu không được phát hiện sớm, tế bào ung thư có thể lan rộng sang các cấu trúc lân cận như tai giữa, tuyến nước bọt, xương hàm hoặc hạch bạch huyết vùng cổ. Ung thư mũi hầu thường gặp ở người châu Á, có liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường và đặc biệt là nhiễm virus Epstein-Barr (EBV).

1.2. Ung thư hầu họng

Ung thư hầu họng thường xảy ra ở vùng giữa của họng, bao gồm amidan, gốc lưỡi và thành sau họng. Một tỷ lệ đáng kể các trường hợp ung thư hầu họng hiện nay được xác định có liên quan đến virus HPV (Human Papillomavirus) – một loại virus lây truyền qua đường tình dục, đặc biệt là qua quan hệ tình dục bằng miệng. Virus HPV có thể gây biến đổi tế bào biểu mô tại vùng miệng – họng và dẫn đến hình thành khối u ác tính sau một thời gian tiềm ẩn kéo dài.

1.3. Ung thư hạ hầu

Dạng ung thư này xuất phát từ vùng dưới cùng của hầu, ngay trên thanh quản và gần thực quản. Đây là dạng ít gặp hơn nhưng thường được phát hiện ở giai đoạn muộn do triệu chứng không rõ ràng trong giai đoạn đầu. Ung thư hạ hầu có thể xâm lấn các cơ quan lân cận và ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nuốt và hô hấp của người bệnh.

Lưu ý: Nam giới có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Theo thống kê, tỷ lệ mắc ung thư vòm họng ở nam giới cao gấp 2 – 3 lần so với nữ giới. Nguyên nhân có thể là:

– Lối sống không lành mạnh: như hút thuốc lá, uống rượu kéo dài.

– Yếu tố nghề nghiệp: tiếp xúc với khói bụi, hóa chất trong môi trường làm việc.

– Thói quen sinh hoạt: bao gồm vệ sinh răng miệng kém, ăn thực phẩm lên men mốc hoặc mặn.

2. Những dấu hiệu sớm cảnh báo ung thư vòm mũi họng không nên bỏ qua

Ung thư vòm họng là một trong những bệnh lý ác tính vùng đầu – mặt – cổ thường gặp tại Việt Nam. Tuy nhiên, vì các triệu chứng ban đầu thường giống với những bệnh tai – mũi – họng thông thường nên dễ bị bỏ qua. Dưới đây là một số dấu hiệu sớm có thể giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu:

2.1. Đau đầu âm ỉ hoặc đau nửa đầu là triệu chứng điển hình của ung thư vòm mũi họng

Đây là một trong những biểu hiện dễ gặp nhất. Người bệnh có thể cảm thấy đau âm ỉ vùng trán, chẩm hoặc thái dương. Đặc biệt, nếu cơn đau chỉ khu trú một bên đầu cố định – cùng bên với tổn thương ở vòm họng – kèm theo ù tai hoặc nổi hạch cổ thì cần đặc biệt lưu ý.

2.2. Nghẹt mũi kéo dài, thường một bên – triệu chứng ung thư vòm mũi họng

Người bệnh có thể cảm thấy tắc mũi từng đợt, ban đầu ở một bên và tăng dần theo thời gian. Vì triệu chứng này rất dễ nhầm với các bệnh lý lành tính như viêm mũi dị ứng, viêm xoang, lệch vách ngăn… nên thường bị bỏ qua cho đến khi các dấu hiệu khác rõ ràng hơn.

2.3. Chảy máu mũi hoặc khịt ra máu

Tình trạng chảy máu khi xì mũi, khạc ra máu lẫn với dịch nhầy là biểu hiện tương đối đặc trưng. Triệu chứng này khiến nhiều người lo lắng nên thường đi khám sớm, góp phần giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn đầu.

2.4. Hạch cổ nổi bất thường

Sự xuất hiện của hạch vùng cổ, nhất là sau góc hàm (hạch Kutner) là dấu hiệu quan trọng. Hạch thường cứng, không đau, không di động, và có thể phát hiện ngay cả khi tổn thương ở vòm họng còn rất nhỏ.

2.5. Ù tai dai dẳng

Ù tai thường xảy ra một bên và kéo dài, không thay đổi theo tư thế. Cảm giác như có tiếng trầm trong tai khiến người bệnh rất khó chịu. Trong một số trường hợp, có thể chẩn đoán nhầm thành viêm tai giữa thanh dịch hoặc viêm tai xương chũm.

2.6. Suy giảm thính lực

Nghe kém thường đi kèm với ù tai nhưng xuất hiện muộn hơn. Do cảm giác ù tai lấn át nên nhiều bệnh nhân không để ý đến dấu hiệu giảm thính lực này.

2.7. Dấu hiệu thần kinh: tổn thương các dây thần kinh sọ

Trong một số trường hợp tiến triển nhanh, bệnh có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh sọ não. Biểu hiện sớm có thể gồm:

– Tê bì vùng mặt, yếu cơ nhai (liệt dây V)

– Mắt bị lác trong, nhìn đôi (liệt dây VI)

Các triệu chứng thần kinh này báo hiệu tổn thương đã lan rộng và cần điều trị tích cực.

3. Phương pháp chẩn đoán

3.1. Nội soi tai – mũi – họng

Nội soi vùng vòm họng có thể phát hiện các tổn thương bất thường như khối sùi, loét, thâm nhiễm… thường khu trú ở nóc vòm, thành bên hoặc thành sau. Đây là bước quan trọng để phát hiện sớm tổn thương ung thư.

3.2. Sinh thiết mô – tiêu chuẩn chẩn đoán xác định

Sinh thiết là phương pháp duy nhất để khẳng định chẩn đoán ung thư vòm. Trong nhiều trường hợp, phải thực hiện sinh thiết nhiều lần mới phát hiện được tế bào ung thư. Khoảng 90% các ca được chẩn đoán là ung thư biểu mô không biệt hóa – một thể rất đặc trưng của ung thư vòm họng.

Chủ động nhận biết các dấu hiệu sớm và tầm soát định kỳ chính là “chìa khóa vàng” trong việc phòng ngừa và kiểm soát ung thư vòm mũi họng. Đừng đợi đến khi triệu chứng trở nên nghiêm trọng mới đi khám, bởi đôi khi chỉ một dấu hiệu nhỏ như nghẹt mũi kéo dài, ù tai hay đau họng dai dẳng cũng có thể là lời cảnh báo sớm từ cơ thể. Hãy chủ động thăm khám tai mũi họng định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh – đó chính là cách thiết thực nhất để nhận ra sớm ung thư vòm mũi họng và kịp thời phòng ngừa trước khi quá muộn.