Triệu chứng của bệnh thủy đậu ở trẻ – Cha mẹ ghi nhớ

Bệnh thủy đậu ở trẻ em là một trong những bệnh truyền nhiễm lành tính phổ biến, nhưng nếu chủ quan không điều trị đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Nắm bắt triệu chứng của bệnh thủy đậu từ sớm chính là cách giúp cha mẹ chủ động hơn trong chăm sóc và bảo vệ con em mình. Bài viết dưới đây sẽ giúp các bậc phụ huynh nhận diện sớm những dấu hiệu cảnh báo, phân biệt với các bệnh khác và hiểu đúng cách xử trí an toàn, khoa học.

1. Bệnh thủy đậu ở trẻ nhỏ

1.1. Bệnh thủy đậu là gì?

Bệnh thủy đậu, hay còn gọi là thủy đậu, là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Varicella-Zoster (VZV) hình thành. Bệnh lây lan chủ yếu qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc với dịch từ dịch mụn trên da của người bị thủy đậu.

Ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ chưa từng được tiêm phòng, hệ miễn dịch còn yếu sẽ khiến nguy cơ mắc bệnh cao hơn và dễ gặp biến chứng nếu không được theo dõi sát sao. Thời điểm bệnh thường bùng phát mạnh là vào mùa xuân và đầu hè – khi thời tiết ẩm, virus dễ sinh sôi.

1.2. Con đường lây nhiễm

Virus gây bệnh thủy đậu được đánh giá là khả năng lây lan nhanh. Chỉ cần tiếp xúc gần với người bệnh, đặc biệt là tiếp xúc khi người bệnh ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc với dịch từ bóng nước thủy đậu, trẻ nhỏ đã có thể nhiễm bệnh.

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ lây lan của bệnh thủy đậu ở trẻ:

– Trẻ chưa từng mắc thủy đậu hoặc chưa được tiêm vắc xin phòng bệnh
– Môi trường cộng đồng đông đúc như nhà trẻ, lớp học
– Hệ miễn dịch suy yếu hoặc đang mắc bệnh khác

Việc hiểu rõ con đường lây nhiễm sẽ giúp cha mẹ phòng ngừa và kiểm soát nguy cơ lây lan trong cộng đồng, đặc biệt khi bệnh đang có xu hướng tăng nhanh theo mùa.

2. Diễn tiến bệnh thủy đậu theo từng giai đoạn

Bệnh thủy đậu thường trải qua 4 giai đoạn rõ ràng, từ khi virus xâm nhập đến lúc các tổn thương trên da lành lại hoàn toàn. Việc theo dõi kỹ các dấu hiệu theo từng giai đoạn sẽ giúp cha mẹ kịp thời phát hiện, chăm sóc đúng cách và hạn chế tối đa biến chứng cho trẻ.

2.1. Triệu chứng của bệnh thủy đậu khi giai đoạn ủ bệnh

Ngay sau khi trẻ tiếp xúc với nguồn lây, virus Varicella-zoster bắt đầu xâm nhập vào cơ thể và phát triển âm thầm. Thời gian ủ bệnh thường kéo dài từ 10 – 21 ngày, trong đó phổ biến nhất là khoảng 14 ngày.

Trong suốt giai đoạn này, trẻ hầu như không có biểu hiện rõ ràng nên rất khó để nhận biết. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng virus vẫn có khả năng lây lan sang người khác khoảng 1 – 2 ngày trước khi phát ban xuất hiện, do đó việc giám sát sức khỏe trẻ khi nghi ngờ tiếp xúc là rất cần thiết.

2.2. Giai đoạn khởi phát

Giai đoạn này thường kéo dài trong 24 – 48 giờ, đánh dấu sự khởi đầu của các triệu chứng lâm sàng. Dù triệu chứng chưa điển hình, nhưng đây là thời điểm virus bắt đầu hoạt động mạnh mẽ hơn trong cơ thể.

Các biểu hiện thường gặp ở trẻ bị thủy đậu trong giai đoạn này bao gồm:

– Sốt nhẹ, có thể kèm ớn lạnh
– Trẻ trở nên mệt mỏi, kém ăn
– Một số bé có cảm giác buồn nôn hoặc đau đầu nhẹ

Do các biểu hiện khá giống với những bệnh lý thông thường như cảm cúm, nên nhiều trường hợp không được phát hiện đúng ngay từ đầu.

2.3. Triệu chứng của bệnh thủy đậu giai đoạn toàn phát

Đây là thời điểm các triệu chứng của bệnh bộc lộ rõ rệt nhất và cũng là lúc bệnh có khả năng lây lan mạnh nhất. Trẻ bước vào giai đoạn toàn phát thường cảm thấy rất khó chịu, mệt mỏi và cần được theo dõi sát sao.

Một số biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn này bao gồm:

– Sốt vừa đến cao, có thể trên 39°C
– Có thể đau đầu, thậm chí đau dữ dội, cảm giác nhức mỏi toàn thân
– Cảm giác yếu sức, chân tay rã rời
– Xuất hiện các ban đỏ là các nốt mụn thủy đậu và sau một thời gian nhanh chóng chuyển thành dạng mụn nước
– Mụn nước mọc dày trên mặt, thân mình, rồi lan ra toàn thân
– Ngứa nhiều, trẻ có xu hướng gãi, gây vỡ bóng nước

Khi mụn nước bị cào hoặc vỡ do chà xát, vi khuẩn có thể xâm nhập và gây bội nhiễm. Lúc này, các nốt mụn có thể chứa mủ, sưng to hơn và đau rát. Giai đoạn này có thể kéo dài từ1 – 3 tuần, tùy theo mức độ bệnh và sức đề kháng của trẻ.

2.4. Giai đoạn hồi phục

Khi hệ miễn dịch kiểm soát được virus, cơ thể bắt đầu bước vào giai đoạn phục hồi. Các mụn nước khô lại, đóng vảy rồi bong ra, đánh dấu quá trình lành bệnh.

Một số diễn biến trong giai đoạn hồi phục:

– Mụn nước khô, vảy bong tróc dần trong vòng 3 – 4 ngày
– Trẻ giảm sốt, ăn uống tốt hơn, hoạt động trở lại bình thường
– Các nốt ban sau khi lành có thể để lại vết thâm, hiếm khi để sẹo nếu không có bội nhiễm

Tuy nhiên, với những mụn nước bị vỡ sớm, nhiễm trùng hoặc bị gãi nhiều, nguy cơ để lại sẹo lõm hoặc thâm kéo dài là hoàn toàn có thể xảy ra. Trong trường hợp này, cha mẹ nên đưa trẻ đến bác sĩ để được tư vấn phương pháp điều trị thâm – sẹo phù hợp.

3. Biến chứng cần lưu ý

Mặc dù thủy đậu được xem là bệnh lành tính, nhưng ở một số trường hợp, đặc biệt khi chăm sóc không đúng cách, trẻ có thể gặp biến chứng nguy hiểm như:

– Nhiễm trùng da: Do trẻ gãi, làm vỡ bóng nước gây bội nhiễm
– Viêm mô tế bào, nhiễm khuẩn
– Viêm phổi nguyên nhân virus/bội nhiễm vi khuẩn
– Viêm não, co giật (hiếm)
– Sẹo vĩnh viễn trên da nếu không giữ vệ sinh đúng cách

Việc đưa trẻ đi khám ngay khi có dấu hiệu bất thường sẽ giúp ngăn ngừa biến chứng và hỗ trợ điều trị hiệu quả hơn.

4. Chăm sóc sức khỏe và điều trị cho trẻ bị thủy đậu

4.1. Hướng dẫn chăm sóc tại nhà

Khi trẻ đã được bác sĩ chẩn đoán mắc thủy đậu, phần lớn sẽ được chỉ định chăm sóc và điều trị tại nhà nếu không có biến chứng.

Một số lưu ý cho cha mẹ:

– Cho trẻ nghỉ ngơi hoàn toàn, tránh tiếp xúc với người khác
– Vệ sinh thân thể trẻ nhẹ nhàng bằng nước ấm, tuyệt đối không kiêng nước sai cách
– Quần áo trẻ mặc cần rộng rãi, thoáng mát
– Cắt móng tay trẻ ngắn lại, cho trẻ đeo găng tay nếu cần để tránh trẻ gãi làm vỡ mụn nước
– Dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ (thường là paracetamol, không dùng aspirin)
– Bôi thuốc sát khuẩn ngoài da theo hướng dẫn

4.2. Đưa trẻ đến các cơ sở y tế thăm khám khi nào?

Không phải trường hợp nào trẻ bị thủy đậu cũng có thể điều trị tại nhà. Cha mẹ cần theo dõi sát tình trạng của trẻ và đưa đi khám khi:

– Trẻ sốt không dứt 48 giờ
– Nốt mụn nước có dấu hiệu mưng mủ, tấy đỏ
– Trẻ quấy khóc liên tục, có dấu hiệu li bì, lừ đừ
– Xuất hiện co giật, khó thở, bỏ ăn kéo dài

Việc khám kịp thời tại các cơ sở y tế uy tín sẽ giúp loại trừ nguy cơ biến chứng nguy hiểm và có hướng điều trị phù hợp nhất với tình trạng của trẻ.

Việc nhận diện sớm triệu chứng của bệnh thủy đậu là điều kiện tiên quyết giúp cha mẹ có thể bảo vệ con khỏi những rủi ro không đáng có. Dù là bệnh lành tính, nhưng nếu lơ là trong chăm sóc, thủy đậu hoàn toàn có thể tiến triển thành các biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe và làn da của trẻ. Chính vì vậy, cha mẹ hãy luôn theo dõi sát các biểu hiện bất thường, đưa trẻ đi khám sớm và chăm sóc đúng cách để rút ngắn thời gian hồi phục cũng như giảm thiểu tối đa tổn thương cho con.