Trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu – Nguyên nhân và hướng xử lý

Trường hợp trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu chắc chắn khiến nhiều phụ huynh lo lắng và suy nghĩ không biết có phải dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng hay không. Trên thực tế, tình trạng này khá phổ biến ở trẻ nhỏ và phần lớn nguyên nhân liên quan đến chế độ ăn uống, sinh hoạt chưa phù hợp. Tuy nhiên, cũng không thể loại trừ khả năng bé đang gặp phải vấn đề ở hậu môn hoặc đường tiêu hóa dưới. Để tránh bỏ sót dấu hiệu bệnh lý đáng nghi ngại cho con, bài viết dưới đây của TCI sẽ giúp cha mẹ nắm rõ các nguyên nhân và cách xử lý đúng khi gặp tình trạng này.

1. Vì sao trẻ bị đi ngoài ra máu khi táo bón?

1.1. Cơ chế gây tổn thương khi trẻ bị táo bón

Táo bón là tình trạng phân bị ứ đọng trong ruột già lâu ngày khiến phân trở nên khô, cứng và khó bị đẩy ra. Khi trẻ rặn mạnh để tống phân ra ngoài, các mô ở vùng hậu môn có thể bị nứt rách, dẫn đến hiện tượng chảy máu.

Những tổn thương này không chỉ gây đau rát cho trẻ mà còn khiến việc đi tiêu sau đó trở thành nỗi sợ, khiến trẻ nín nhịn, làm tình trạng táo bón càng nặng thêm. Đây là một vòng luẩn quẩn khiến cha mẹ cần tìm cách can thiệp sớm cho con để tránh biến chứng.

1.2. Những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu

Bên cạnh yếu tố táo bón, nhiều nguyên nhân khác cũng có thể khiến trẻ đi ngoài ra máu, như:

– Nứt kẽ hậu môn: Hậu quả trực tiếp của việc rặn mạnh, thường gặp nhất ở trẻ nhỏ bị táo bón.
– Trĩ: Dù hiếm ở trẻ nhỏ nhưng một số trường hợp có thể xuất hiện búi trĩ gây chảy máu khi đại tiện.
– Polyp trực tràng: Polyp là tổ chức bất thường trong lòng ruột có thể gây chảy máu tươi khi phân đi qua.
– Viêm ruột: Một số trường hợp viêm do nhiễm khuẩn cũng có thể kèm theo táo bón và đi ngoài có máu.
– Chế độ ăn thiếu chất xơ và nước: Đây là nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị táo bón kéo dài dẫn đến tổn thương hậu môn.

Cha mẹ cần lưu ý rằng không phải lúc nào máu xuất hiện trong phân cũng do táo bón. Việc xác định đúng nguyên nhân cần có sự thăm khám và chẩn đoán y tế chính xác để quyết định điều trị được hiệu quả, đúng cách.

2. Dấu hiệu nhận biết nguy cơ cần cảnh giác

2.1. Khi nào nên nghi ngờ tổn thương hậu môn do táo bón?

Nếu máu xuất hiện trên giấy vệ sinh hoặc dính trên bề mặt phân, có màu đỏ tươi, rất có thể là do nứt hậu môn. Trẻ thường kêu đau hoặc quấy khóc mỗi lần đi vệ sinh, có thể sợ và nín nhịn.

Một số biểu hiện của con có thể báo hiệu nguy cơ tổn thương hậu môn do táo bón mà cha mẹ nên chú ý:

– Máu đỏ tươi, số lượng ít, chỉ xuất hiện sau khi bé rặn.
– Trẻ kêu đau hậu môn, có biểu hiện sợ đi tiêu.
– Phân cứng, vón cục và đi không đều.
– Bé bị chướng bụng, ăn kém, quấy khóc nhiều.

2.2. Những biểu hiện không nên chủ quan nếu trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu

Một số dấu hiệu cảnh báo tình trạng nghiêm trọng hơn, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt:

– Máu chảy nhiều, đỏ thẫm hoặc kèm dịch nhầy.
– Trẻ sốt, mệt mỏi, xanh xao, ăn uống kém rõ rệt.
– Đau bụng dữ dội, đặc biệt vùng quanh rốn hoặc hố chậu.
– Máu lẫn trong phân và tình trạng này kéo dài nhiều ngày.
– Có tiền sử polyp, viêm ruột hoặc bệnh lý tiêu hóa khác.

Không nên tự ý dùng thuốc hay áp dụng các mẹo dân gian nếu không rõ nguyên nhân cụ thể, bởi điều này có thể khiến tình trạng xấu đi hoặc che lấp triệu chứng bệnh lý nghiêm trọng hơn.

3. Hướng xử lý đúng cách khi trẻ bị đi ngoài ra máu do táo bón

3.1. Xử lý ban đầu tại nhà trong trường hợp nhẹ

Nếu bé chỉ có vài vệt máu đỏ tươi trên phân hoặc giấy vệ sinh, không kèm theo dấu hiệu bất thường khác, cha mẹ có thể hỗ trợ điều chỉnh tại nhà trong thời gian đầu:

– Tăng lượng nước uống: Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày, tùy theo độ tuổi và cân nặng.
– Tăng chất xơ trong khẩu phần ăn: Thêm rau xanh, trái cây mềm (đu đủ, chuối, lê…) vào khẩu phần ăn.
– Xoa bụng, tạo thói quen đi tiêu đúng giờ: Mát-xa bụng nhẹ nhàng theo chiều kim đồng hồ sau bữa ăn giúp kích thích nhu động ruột.
– Duy trì vận động nhẹ nhàng: Trẻ nhỏ nên được khuyến khích vận động để cải thiện tiêu hóa.
– Giữ vệ sinh vùng hậu môn: Rửa sạch sau khi đi vệ sinh bằng nước ấm để tránh nhiễm trùng.

Tuy nhiên, nếu sau vài ngày điều chỉnh mà tình trạng không cải thiện, hoặc có dấu hiệu bất thường thì nên đưa trẻ đi khám.

3.2. Khi nào cần đến cơ sở y tế?

Có nhiều tình huống trẻ táo bón lẫn máu cần được bác sĩ chuyên khoa can thiệp để tránh biến chứng:

– Máu trong phân kéo dài trên 3 ngày dù đã thay đổi chế độ ăn.
– Trẻ bị táo bón kèm đau bụng quằn quại, bỏ ăn, sốt.
– Nghi ngờ polyp, trĩ, viêm ruột hoặc bệnh lý đường tiêu hóa khác.
– Tái đi tái lại tình trạng táo bón và đi ngoài ra máu.

Bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm phân, siêu âm ổ bụng, nội soi hậu môn trực tràng hoặc các xét nghiệm liên quan để tìm nguyên nhân chính xác.

4. Cách phòng ngừa tình trạng đi ngoài ra máu do táo bón

Phòng bệnh luôn là yếu tố quan trọng trong chăm sóc sức khỏe trẻ nhỏ. Để hạn chế nguy cơ trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu, cha mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:

– Duy trì chế độ ăn uống hợp lý: Cho trẻ ăn đầy đủ rau xanh, trái cây, hạn chế thực phẩm chế biến sẵn, đồ ngọt công nghiệp.
– Tập thói quen đi vệ sinh đúng giờ: Nên chọn thời điểm sau bữa ăn để bé đi tiêu mỗi ngày, giúp hình thành phản xạ sinh lý ổn định.
– Khuyến khích vận động thể chất phù hợp độ tuổi: Giúp tăng nhu động ruột, giảm nguy cơ ứ đọng phân.
– Theo dõi phân và thói quen tiêu hóa của trẻ: Ghi nhận thay đổi bất thường để phát hiện sớm vấn đề.
– Tái khám định kỳ tại các cơ sở y tế uy tín: Nhất là khi trẻ có tiền sử rối loạn tiêu hóa kéo dài hoặc các bệnh lý liên quan.

Trẻ bị táo bón đi ngoài ra máu là tình trạng có thể xảy ra trong giai đoạn phát triển nhưng không nên bị xem nhẹ. Phần lớn trường hợp là do tổn thương hậu môn do rặn mạnh, tuy nhiên cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý đường tiêu hóa cần được xử lý kịp thời. Việc theo dõi sát sao, điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt cho bé và thăm khám đúng lúc tại các đơn vị chuyên khoa uy tín sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ biến chứng và giúp trẻ phát triển khỏe mạnh.