Ợ hơi đau họng – triệu chứng không nên chủ quan

Ợ hơi đau họng là tình trạng tưởng chừng đơn giản nhưng lại khiến không ít người cảm thấy khó chịu kéo dài, đặc biệt khi lặp lại thường xuyên sau ăn hoặc lúc nằm nghỉ. Không chỉ gây phiền toái trong sinh hoạt hàng ngày, tình trạng này còn tiềm ẩn nhiều vấn đề liên quan đến hệ tiêu hóa và hô hấp. Vậy ợ hơi kèm đau họng là dấu hiệu cảnh báo bệnh gì, có nguy hiểm không và cần làm gì để xử lý triệt để? Cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây để hiểu rõ nguyên nhân, cách phòng tránh và hướng xử lý hiệu quả.

1. Ợ hơi đau họng là tình trạng gì?

Ợ hơi đau họng là hiện tượng người bệnh cảm thấy khí từ dạ dày thoát ra ngoài qua miệng (ợ hơi) và cùng lúc đó cảm nhận cơn đau, nóng rát hoặc vướng ở cổ họng. Triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn khiến nhiều người lo lắng vì nó có thể lặp lại thường xuyên, kéo dài dai dẳng và ảnh hưởng đến giọng nói, việc ăn uống hay giao tiếp hàng ngày.

Mặc dù có vẻ đơn giản, nhưng ợ hơi đau họng lại là dấu hiệu cảnh báo những vấn đề sức khỏe liên quan đến hệ tiêu hóa, đặc biệt là dạ dày và thực quản. Việc nắm rõ bản chất của tình trạng này là bước đầu quan trọng giúp bạn nhận diện và điều trị hiệu quả.

2. Tại sao lại xuất hiện ợ hơi kèm đau họng?

Cơ chế gây ra ợ hơi đau họng chủ yếu liên quan đến hiện tượng trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản và họng. Khi cơ vòng thực quản dưới bị suy yếu, không đóng kín như bình thường, axit dịch vị và khí sẽ dễ dàng trào ngược lên trên. Axit có độ pH rất thấp nên khi tiếp xúc với niêm mạc họng, sẽ gây kích ứng và đau rát.

Ngoài ra, các nguyên nhân gián tiếp như: rối loạn tiêu hóa, ăn uống thất thường, căng thẳng tâm lý hoặc lạm dụng thuốc… cũng góp phần làm tăng nguy cơ trào ngược và gây nên triệu chứng ợ hơi kèm đau họng. Trong một số trường hợp, người bệnh không có biểu hiện trào ngược rõ ràng mà chỉ thấy đau họng kéo dài, dễ gây nhầm lẫn với viêm họng thông thường.

3. Các triệu chứng đi kèm thường gặp

3.1. Cảm giác rát họng, vướng nghẹn

Khi hơi và axit từ dạ dày trào ngược lên, niêm mạc họng sẽ bị tổn thương dẫn đến cảm giác nóng rát. Nhiều người mô tả giống như “cổ họng bị bỏng nhẹ”, đặc biệt là sau khi ăn hoặc khi nằm xuống. Đồng thời, người bệnh cũng có thể cảm thấy vướng nghẹn, như có dị vật trong cổ họng, gây khó chịu khi nuốt.

3.2. Ho kéo dài không rõ nguyên nhân

Triệu chứng này dễ bị nhầm với ho do cảm lạnh hay viêm họng. Tuy nhiên, ho do trào ngược thường dai dẳng, ho khan, có thể xuất hiện cả vào ban ngày và ban đêm, đặc biệt là khi vừa ăn no hoặc sau khi nằm xuống.

3.3. Khàn giọng, mất giọng tạm thời

Đây là hậu quả khi axit làm tổn thương dây thanh quản. Giọng nói có thể bị khàn, yếu đi rõ rệt, và ở một số người, thậm chí mất giọng tạm thời. Tình trạng này nếu kéo dài mà không điều trị đúng cách có thể ảnh hưởng đến công việc, giao tiếp và sinh hoạt hàng ngày.

4. Nguyên nhân gây ợ hơi đau họng phổ biến

4.1. Trào ngược dạ dày thực quản

Là nguyên nhân chủ đạo gây nên tình trạng ợ hơi đau họng. Khi cơ vòng thực quản dưới bị rối loạn chức năng, dịch vị từ dạ dày chứa axit trào ngược lên thực quản, cổ họng và khoang miệng. Nếu diễn ra nhiều lần trong ngày, đặc biệt sau khi ăn no, triệu chứng ợ hơi và đau họng sẽ xuất hiện rõ rệt.

4.2. Ăn uống không khoa học

Việc ăn quá nhanh, ăn khuya, ăn nhiều đồ chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn, hoặc sử dụng cà phê, bia rượu, nước ngọt có gas… khiến dạ dày tiết nhiều axit và làm tăng áp lực nội tạng. Hệ quả là trào ngược và ợ hơi xảy ra thường xuyên hơn, gây đau họng kéo dài.

4.3. Căng thẳng kéo dài

Stress, lo âu và áp lực kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn làm rối loạn nhu động tiêu hóa. Dạ dày co bóp không đều, axit sản sinh nhiều hơn bình thường, làm tăng khả năng trào ngược và dẫn tới triệu chứng ợ hơi kèm đau họng.

4.4. Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc như thuốc chống viêm, thuốc điều trị cao huyết áp, thuốc giãn cơ, thuốc hen suyễn có thể làm giãn cơ vòng thực quản dưới hoặc kích thích niêm mạc dạ dày, khiến hiện tượng trào ngược diễn ra thường xuyên hơn.

5. Ợ hơi đau họng có nguy hiểm không?

Tình trạng này nếu chỉ xảy ra thoáng qua sau những bữa ăn lớn hoặc khi ăn uống không điều độ thì không quá đáng lo. Tuy nhiên, nếu ợ hơi đau họng xuất hiện với tần suất dày, kéo dài hàng tuần hoặc hàng tháng thì không thể xem nhẹ.

Một số biến chứng người bệnh có thể gặp phải nếu không điều trị sớm bao gồm:

– Viêm họng mạn tính do axit liên tục kích ứng niêm mạc

– Khó nuốt, nghẹn, đau rát khi ăn uống

– Tổn thương thanh quản, gây ảnh hưởng giọng nói lâu dài

– Loét hoặc hẹp thực quản, làm cản trở lưu thông thức ăn

– Gây suy nhược cơ thể, mệt mỏi kéo dài do ăn uống kém

Do đó, nhận diện sớm và xử trí đúng hướng là điều cần thiết để phòng tránh biến chứng.

6. Phương pháp chẩn đoán ợ hơi đau họng

6.1. Thăm khám lâm sàng và khai thác triệu chứng

Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về thời gian xuất hiện triệu chứng, tần suất ợ hơi, mức độ đau họng, các yếu tố khởi phát hoặc làm nặng thêm tình trạng, từ đó đưa ra nghi ngờ ban đầu.

6.2. Nội soi dạ dày thực quản

Là kỹ thuật phổ biến để đánh giá trực tiếp lớp niêm mạc thực quản, dạ dày và vùng hầu họng. Qua hình ảnh nội soi, bác sĩ có thể phát hiện các tổn thương viêm loét, dấu hiệu trào ngược hoặc bất thường khác.

6.3. Đo pH thực quản 24 giờ

Đây là xét nghiệm chuyên sâu giúp đo lượng axit trào ngược trong suốt một ngày đêm. Kết quả giúp xác định mức độ trào ngược và mối liên quan giữa các triệu chứng với axit dạ dày.

6.4. Đo áp lực thực quản (HRM)

Phương pháp này giúp kiểm tra khả năng co bóp và hoạt động của các cơ trong thực quản, bao gồm cơ vòng thực quản dưới – nơi quyết định sự đóng mở của ống dẫn thức ăn. HRM là kỹ thuật quan trọng trong chẩn đoán trào ngược chức năng.

7. Làm gì khi bị ợ hơi đau họng?

7.1. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Ưu tiên các món ăn dễ tiêu, ít dầu mỡ, tránh thức ăn chua cay, rượu bia, nước có gas. Nên chia nhỏ bữa ăn, tránh ăn quá no hoặc ăn sát giờ đi ngủ. Giữ khoảng cách ít nhất 2 tiếng giữa bữa tối và thời điểm nằm nghỉ.

7.2. Thay đổi thói quen sinh hoạt

Duy trì tư thế thẳng lưng sau ăn, không cúi gập người, tránh nằm ngay sau bữa ăn. Khi ngủ nên kê gối cao đầu khoảng 15–20 cm để giảm nguy cơ trào ngược. Đồng thời, giảm cân nếu bị thừa cân và tránh mặc đồ bó sát vùng bụng.

7.3. Dùng thuốc theo chỉ định

Việc dùng thuốc cần dựa trên chỉ định của bác sĩ sau khi chẩn đoán chính xác. Một số loại thường được kê gồm: thuốc ức chế tiết axit (như PPI), thuốc bảo vệ niêm mạc, thuốc chống trào ngược hoặc thuốc điều hòa nhu động ruột. Không tự ý sử dụng để tránh tác dụng phụ.

8. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nếu tình trạng ợ hơi đau họng xảy ra trên 3 lần mỗi tuần, kéo dài liên tục từ 2 tuần trở lên hoặc đi kèm các dấu hiệu như khó nuốt, sụt cân, ho kéo dài, khàn giọng thì bạn nên đi khám càng sớm càng tốt. Đặc biệt, người có tiền sử trào ngược, viêm dạ dày hoặc từng nội soi phát hiện tổn thương cần được theo dõi định kỳ.

9. Cách phòng ngừa ợ hơi đau họng hiệu quả

9.1. Giữ lối sống khoa học

Ăn đúng bữa, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên. Tránh thức khuya, hạn chế căng thẳng. Bổ sung thực phẩm tốt cho tiêu hóa như sữa chua, rau xanh, ngũ cốc nguyên cám và tránh xa thực phẩm dễ gây kích ứng dạ dày.

9.2. Theo dõi và kiểm tra sức khỏe định kỳ

Khám chuyên khoa tiêu hóa định kỳ giúp phát hiện sớm các bất thường trong dạ dày, thực quản và họng. Nếu có tiền sử bệnh tiêu hóa hoặc từng bị trào ngược, bạn nên nội soi kiểm tra ít nhất 1 năm 1 lần.

Ợ hơi đau họng không chỉ đơn thuần là một triệu chứng khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của những bệnh lý tiêu hóa tiềm ẩn. Hiểu đúng, phát hiện sớm và điều trị kịp thời là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa biến chứng. Nếu bạn đang gặp phải tình trạng này thường xuyên, đừng chần chừ trong việc đến cơ sở y tế để được kiểm tra kỹ lưỡng.