Nuốt vướng có đờm: dấu hiệu phổ biến nhưng chớ xem nhẹ

Tình trạng nuốt vướng có đờm thường bị bỏ qua vì nhiều người nghĩ rằng đó chỉ là dấu hiệu của cảm cúm hoặc viêm họng thông thường. Tuy nhiên, nếu triệu chứng này kéo dài, lặp đi lặp lại và gây khó chịu trong sinh hoạt, thì rất có thể đây là biểu hiện của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn bạn tưởng.

1. Cảm giác nuốt vướng có đờm là như thế nào?

1.1. Mô tả biểu hiện thường gặp

Nuốt vướng có đờm là cảm giác khó chịu khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn, thường đi kèm với cảm giác như có chất nhầy hoặc dị vật đọng lại ở thành họng. Người bệnh có thể cảm thấy như cổ họng luôn có gì đó “mắc lại”, phải ho nhẹ, khạc nhổ hoặc nuốt nhiều lần mới thấy dễ chịu. Cảm giác này có thể rõ nhất vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, khi thay đổi thời tiết hoặc sau khi ăn no. Đờm có thể loãng, trong hoặc đặc, màu trắng, vàng hoặc xanh tùy theo nguyên nhân.

1.2. Tình trạng kéo dài ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống?

Khi triệu chứng nuốt vướng và có đờm kéo dài, người bệnh thường xuyên cảm thấy khó chịu, ăn uống không ngon, dễ sụt cân do chán ăn, hay mệt mỏi vì ngủ kém giấc. Việc phải khạc nhổ thường xuyên khiến người bệnh mất tự tin trong giao tiếp. Ngoài ra, nếu nguyên nhân do bệnh lý nghiêm trọng, việc chậm trễ điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

2. Những nguyên nhân phổ biến gây nuốt vướng có đờm

2.1. Viêm họng mạn tính

Viêm họng kéo dài thường do tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm không khí, hút thuốc lá hoặc nói nhiều. Khi niêm mạc họng bị viêm mạn tính, cơ thể phản ứng bằng cách tiết nhiều dịch nhầy. Dịch này tích tụ trong cổ họng khiến người bệnh cảm thấy vướng víu, nuốt không trôi và phải thường xuyên khạc ra. Đặc biệt, vào buổi sáng hoặc khi thức dậy giữa đêm, đờm có thể đặc và gây cảm giác nuốt đau hoặc ngứa họng.

2.2. Viêm xoang, viêm mũi dị ứng

Khi các xoang hoặc niêm mạc mũi bị viêm, dịch nhầy sẽ chảy xuống sau họng – hiện tượng gọi là chảy dịch mũi sau. Dịch này kích thích vùng hầu họng, tạo cảm giác có đờm ở cổ dù người bệnh không bị viêm họng. Triệu chứng đi kèm thường là nghẹt mũi, hắt hơi, đau vùng mặt, ho khan hoặc ho có đờm. Nếu không điều trị dứt điểm, tình trạng nuốt vướng có đờm sẽ tái đi tái lại nhiều lần.

2.3. Trào ngược dạ dày thực quản

Axít dạ dày và dịch tiêu hóa trào ngược lên thực quản sẽ kích thích niêm mạc vùng cổ họng và thanh quản. Khi niêm mạc bị tổn thương, cơ thể phản ứng bằng cách tiết đờm để tự bảo vệ. Người bệnh sẽ cảm thấy nuốt vướng, có đờm dính ở cổ, đi kèm với triệu chứng như ợ chua, nóng rát vùng ngực, ho về đêm hoặc khàn tiếng vào buổi sáng. Đây là nguyên nhân khá phổ biến, đặc biệt ở người ăn uống thất thường hoặc thường xuyên nằm ngay sau ăn.

2.4. Các khối u ở vùng họng hoặc thực quản

Dù hiếm gặp hơn, nhưng tình trạng nuốt vướng có đờm kéo dài cũng có thể là dấu hiệu của khối u lành tính hoặc ác tính vùng họng, thanh quản, thực quản. Khi có khối u, không gian trong thực quản hoặc họng bị hẹp lại khiến thức ăn hoặc nước bọt khó đi qua. Kèm theo đó, đờm tiết ra nhiều hơn để cố gắng làm trơn đường nuốt. Nếu thấy nuốt nghẹn tăng dần, kèm khàn tiếng, sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên đến bệnh viện kiểm tra càng sớm càng tốt.

3. Nuốt vướng có đờm có nguy hiểm không?

3.1. Ảnh hưởng đến sinh hoạt thường ngày

Tình trạng nuốt vướng có đờm khiến người bệnh luôn cảm thấy khó chịu trong cổ họng, không thể tập trung khi làm việc, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Việc phải khạc nhổ thường xuyên gây mất tự nhiên trong giao tiếp, đặc biệt ở nơi công cộng. Với trẻ em, tình trạng này dễ làm trẻ biếng ăn, ngủ không ngon, ảnh hưởng đến quá trình phát triển thể chất và tinh thần.

3.2. Có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng

Nếu tình trạng nuốt vướng và có đờm kéo dài trên 2 tuần, không cải thiện với các biện pháp thông thường, người bệnh cần đặc biệt cảnh giác. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo các bệnh lý tiềm ẩn như trào ngược dạ dày thực quản nặng, u lành hoặc ác tính vùng cổ họng. Phát hiện sớm giúp điều trị dễ dàng hơn và giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

4. Phương pháp chẩn đoán tình trạng nuốt vướng có đờm

4.1. Khám tai mũi họng chuyên sâu

Bác sĩ sẽ khai thác bệnh sử, kiểm tra niêm mạc họng, amidan, thanh quản, đánh giá tình trạng viêm, mức độ tiết đờm, có khối bất thường hay không. Việc khám chuyên khoa giúp xác định được nguyên nhân thuộc nhóm viêm đường hô hấp trên hay không.

4.2. Nội soi tai mũi họng hoặc nội soi thực quản

Nội soi tai mũi họng giúp quan sát trực tiếp vùng họng, thanh quản, dây thanh âm và các bất thường khác. Trong khi đó, nội soi thực quản dạ dày được chỉ định khi nghi ngờ nguyên nhân do trào ngược. Phương pháp này cho phép phát hiện tổn thương niêm mạc, dịch trào ngược, hoặc các khối u thực quản.

4.3. Đo pH thực quản và đo áp lực thực quản HRM

Đo pH thực quản 24 giờ giúp phát hiện chính xác mức độ và tần suất trào ngược. Trong khi đó, đo áp lực thực quản bằng HRM đánh giá khả năng co bóp, hoạt động của cơ vòng thực quản trên và dưới – yếu tố rất quan trọng trong các trường hợp nuốt vướng kéo dài không rõ nguyên nhân.

5. Cách xử trí khi gặp triệu chứng nuốt vướng có đờm

5.1. Vệ sinh họng mũi đúng cách

Nên súc họng bằng nước muối sinh lý ít nhất 2 lần mỗi ngày để làm sạch niêm mạc họng, giảm tiết đờm và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Nếu có viêm mũi hoặc xoang, nên rửa mũi bằng nước muối hoặc theo hướng dẫn của bác sĩ để tránh dịch nhầy chảy xuống họng.

5.2. Hạn chế các yếu tố kích thích

Cần tránh hút thuốc, uống rượu bia, ăn thực phẩm cay nóng, nhiều dầu mỡ. Không nên nằm ngay sau ăn và tránh thức khuya, căng thẳng kéo dài. Những thói quen này có thể làm tăng nguy cơ trào ngược và kích thích cổ họng tiết nhiều đờm hơn.

5.3. Điều trị theo nguyên nhân

Nếu nguyên nhân do viêm mũi, viêm xoang hoặc viêm họng, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng viêm, chống dị ứng, long đờm. Trường hợp do trào ngược, cần dùng thuốc giảm axít, điều chỉnh chế độ ăn và sinh hoạt. Với các khối u, việc điều trị sẽ dựa vào loại u, kích thước và mức độ ảnh hưởng để quyết định mổ, xạ trị hoặc theo dõi định kỳ.

6. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Nên đến gặp bác sĩ khi tình trạng nuốt vướng có đờm kéo dài quá 10 ngày không thuyên giảm, kèm các biểu hiện như: khó nuốt tăng dần theo thời gian, khàn tiếng kéo dài, ho nhiều về đêm, đau cổ họng không rõ nguyên nhân, sút cân nhanh, cảm giác nghẹn khi ăn. Đây đều là dấu hiệu bất thường cần được kiểm tra kỹ để tránh bỏ sót các bệnh lý nguy hiểm.

7. Cách phòng ngừa tình trạng nuốt vướng có đờm

7.1. Giữ ấm và bảo vệ vùng họng

Nên đeo khẩu trang khi ra ngoài trời lạnh hoặc nơi ô nhiễm. Tránh tắm khuya hoặc uống nước lạnh. Giữ cổ họng luôn ấm sẽ giúp niêm mạc khỏe mạnh, giảm tiết đờm và hạn chế viêm nhiễm.

7.2. Tăng cường sức đề kháng

Cần ăn đủ chất, bổ sung rau xanh, trái cây giàu vitamin C và A để tăng cường đề kháng cho cơ thể. Ngủ đủ giấc, tránh stress kéo dài và luyện tập thể dục đều đặn cũng góp phần duy trì sức khỏe đường hô hấp và tiêu hóa.

7.3. Khám sức khỏe định kỳ

Khám định kỳ giúp phát hiện sớm các bệnh lý tiềm ẩn liên quan đến họng, thực quản, dạ dày. Đặc biệt với những người từng bị trào ngược, viêm họng mạn tính hoặc có tiền sử u bướu thì việc kiểm tra thường xuyên là rất cần thiết.

Nuốt vướng có đờm tuy là biểu hiện phổ biến nhưng có thể tiềm ẩn nhiều vấn đề nghiêm trọng nếu không được chú ý đúng mức. Việc hiểu rõ nguyên nhân, biết cách xử trí và phòng ngừa sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của bản thân và người thân trong gia đình.