Nuốt nghẹn độ 3: Càng để lâu, càng nguy hiểm

Nuốt nghẹn độ 3 là giai đoạn trung bình nặng trong thang đo mức độ khó nuốt. Ở giai đoạn này, việc ăn uống không còn là hoạt động dễ dàng mà trở thành thử thách mỗi ngày. Nhiều người thường chủ quan với dấu hiệu này, dẫn đến chẩn đoán muộn, điều trị khó khăn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Vậy nuốt nghẹn độ 3 là gì, có nguy hiểm không và cần xử trí ra sao? Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Hiểu đúng về nuốt nghẹn độ 3

1.1. Thế nào là nuốt nghẹn độ 3?

Nuốt nghẹn độ 3 là mức độ trung bình đến nặng trong phân loại nuốt nghẹn. Theo thang điểm thường dùng trong lâm sàng, độ 3 thể hiện tình trạng người bệnh chỉ có thể ăn được thực phẩm mềm, không thể ăn được thức ăn rắn, thậm chí phải ăn chậm, nhai kỹ và vẫn cảm thấy vướng.

Khác với độ 1 (chỉ khó nuốt với thức ăn rắn) và độ 2 (khó nuốt cả thức ăn mềm), nuốt nghẹn độ 3 thường đi kèm cảm giác đau, nghẹn vùng cổ họng hoặc sau xương ức và ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hàng ngày.

1.2. Nhận biết dấu hiệu đặc trưng của nuốt nghẹn độ 3

– Cảm giác nghẹn tăng dần khi ăn, nhất là khi nuốt cơm hoặc thức ăn đặc.
– Phải mất nhiều thời gian để ăn xong một bữa ăn.
– Dễ bị sặc khi ăn, đôi khi phải uống nước để giúp đẩy thức ăn xuống.
– Có cảm giác đau tức hoặc nóng rát ở vùng cổ khi nuốt.
– Sút cân hoặc ăn ít dần do sợ cảm giác nghẹn.

2. Nguyên nhân gây nuốt nghẹn độ 3 phổ biến hiện nay

2.1. Do trào ngược dạ dày kéo dài

Người mắc trào ngược dạ dày lâu năm có nguy cơ cao bị viêm loét thực quản, dẫn đến hẹp thực quản. Khi lòng thực quản bị thu hẹp, thức ăn khó đi qua khiến cảm giác nuốt nghẹn xuất hiện và tăng dần về mức độ.

2.2. Do u thực quản hoặc các khối chèn ép

Một số khối u lành tính hoặc ác tính ở thực quản, trung thất, tuyến giáp… có thể chèn ép lên đường ăn, gây cản trở dòng thức ăn. Tình trạng này khiến người bệnh cảm thấy vướng, nuốt khó và thường xuất hiện đột ngột.

2.3. Do rối loạn vận động thực quản

Các bệnh lý như co thắt thực quản, loạn vận động thực quản hoặc achalasia (mất nhu động nhu thực quản) có thể khiến thực quản không hoạt động đồng bộ, gây cảm giác nghẹn ngay cả khi không có vật cản rõ ràng.

3. Nuốt nghẹn độ 3 có nguy hiểm không?

3.1. Gây ảnh hưởng đến dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể

Người bị nuốt nghẹn độ 3 thường giảm khẩu phần ăn, tránh thức ăn rắn và có thể ăn uống thiếu chất. Tình trạng kéo dài khiến cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng, mệt mỏi, sút cân và suy giảm đề kháng.

3.2. Dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng

Khó nuốt không đơn thuần là triệu chứng cơ học mà còn là biểu hiện của nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư thực quản, hẹp thực quản do viêm hoặc biến chứng sau phẫu thuật. Nếu chậm trễ điều trị, người bệnh có thể gặp phải tổn thương không hồi phục.

3.3. Gây rối loạn tâm lý, ảnh hưởng chất lượng sống

Việc ăn uống trở nên khó khăn có thể khiến người bệnh sợ ăn, lo lắng quá mức, dẫn đến stress, trầm cảm hoặc mất ngủ kéo dài. Đây là yếu tố thường bị bỏ qua nhưng lại tác động rõ rệt đến tâm lý người bệnh.

4. Chẩn đoán nuốt nghẹn độ 3 bằng phương pháp nào?

4.1. Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ hỏi chi tiết về thời gian bắt đầu xuất hiện nuốt nghẹn, mức độ tiến triển, kèm theo các biểu hiện khác như đau ngực, ợ nóng, ho kéo dài… để khoanh vùng nguyên nhân.

4.2. Nội soi thực quản – dạ dày

Là phương pháp phổ biến và quan trọng nhất trong chẩn đoán nuốt nghẹn độ 3. Nội soi giúp quan sát trực tiếp thực quản, phát hiện tổn thương, viêm loét, khối u hoặc dấu hiệu hẹp thực quản.

4.3. Đo áp lực thực quản HRM

HRM (High Resolution Manometry) là kỹ thuật hiện đại đo lực co bóp và phối hợp vận động của cơ vòng thực quản. Kết quả giúp xác định chính xác các rối loạn vận động thực quản như co thắt, achalasia – nguyên nhân gây nuốt nghẹn chức năng.

4.4. Đo pH thực quản 24 giờ

Dành cho trường hợp nghi ngờ nguyên nhân do trào ngược dạ dày. Phương pháp đo ph 24 giờ giúp theo dõi lượng axit trào ngược lên thực quản trong suốt 24 giờ, từ đó đánh giá mức độ tổn thương và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

5. Hướng xử trí khi bị nuốt nghẹn độ 3

5.1. Điều trị theo nguyên nhân

– Nếu nguyên nhân do viêm loét, hẹp thực quản do trào ngược: bác sĩ sẽ chỉ định thuốc ức chế tiết axit, thuốc làm lành niêm mạc và theo dõi tiến triển.
– Nếu do u lành hoặc ác tính: có thể cần sinh thiết, phẫu thuật hoặc hóa trị/xạ trị tùy theo mức độ.
– Nếu do rối loạn vận động thực quản: điều trị kết hợp giữa thuốc, thay đổi chế độ ăn và can thiệp nội soi/phẫu thuật nếu cần thiết.

5.2. Thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt hàng ngày

– Ưu tiên thức ăn mềm, lỏng, dễ nuốt, tránh đồ cay nóng hoặc chiên rán.
– Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, nhai kỹ trước khi nuốt.
– Uống nước ấm thay vì nước lạnh để giảm kích ứng.
– Không nằm ngay sau ăn, hạn chế ăn sát giờ ngủ.
– Tránh căng thẳng, ăn chậm để thực quản làm việc hiệu quả hơn.

6. Khi nào nên đi khám ngay?

6.1. Dấu hiệu cảnh báo cần thăm khám sớm

– Nuốt nghẹn kéo dài không cải thiện sau vài ngày.
– Có dấu hiệu sút cân nhanh, mệt mỏi, ho dai dẳng hoặc nôn ra máu.
– Cảm giác nghẹn tăng dần theo thời gian.
– Có tiền sử bệnh lý tiêu hóa, u tuyến giáp, hoặc đã từng phẫu thuật vùng cổ/ngực.

6.2. Vai trò của tầm soát sớm trong điều trị

Phát hiện nguyên nhân gây nuốt nghẹn độ 3 từ giai đoạn đầu sẽ giúp điều trị hiệu quả hơn, tránh các biến chứng nguy hiểm. Với các cơ sở y tế hiện nay, nội soi và các kỹ thuật chẩn đoán tiên tiến có thể thực hiện nhanh chóng, an toàn và chính xác.

Dù không gây đau đớn ngay lập tức, nhưng nuốt nghẹn độ 3 lại là tín hiệu rõ ràng cho thấy thực quản đang gặp vấn đề. Việc trì hoãn thăm khám chỉ khiến quá trình điều trị thêm khó khăn. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu tương tự, hãy chủ động tìm đến cơ sở y tế uy tín để kiểm tra và xử trí kịp thời.