Bị đau dạ dày do nguyên nhân nào và cách điều trị hiệu quả

Trong cuộc sống hiện đại, tình trạng bị đau dạ dày ngày càng phổ biến, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của nhiều người. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu, cách chẩn đoán, phương pháp điều trị và biện pháp phòng ngừa khi bị đau dạ dày.

1. Nguyên nhân khiến bạn bị đau dạ dày

Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến tình trạng đau dạ dày. Một số yếu tố thường gặp gồm:

Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (HP): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Vi khuẩn HP xâm nhập và phá hủy niêm mạc dạ dày, gây viêm loét và đau.

Chế độ ăn uống không hợp lý: Ăn uống thất thường, bỏ bữa, ăn quá nhanh hoặc tiêu thụ nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn đều dễ khiến dạ dày bị tổn thương.

Uống nhiều rượu bia và sử dụng chất kích thích: Rượu, bia, cà phê, thuốc lá làm tăng tiết axit dịch vị, kích thích niêm mạc dạ dày, gây viêm loét và đau.

Căng thẳng, stress kéo dài: Tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, lo âu thường xuyên làm rối loạn chức năng thần kinh, khiến dạ dày tăng tiết axit.

Lạm dụng thuốc: Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc giảm đau chống viêm (NSAIDs), kháng sinh, corticoid… nếu dùng lâu dài dễ gây loét dạ dày.

Yếu tố khác: Ngoài các nguyên nhân kể trên, một số yếu tố khác cũng tác động đến dạ dày và gây đau như Di truyền trong gia đình, các bệnh lý khác liên quan đến gan, mật, tụy. Ngoài ra còn có chế độ sinh hoạt thiếu khoa học, ngủ nghỉ không điều độ.

2. Triệu chứng thường gặp khi bị đau dạ dày

Không chỉ gặp ở người lớn tuổi, bệnh còn xuất hiện nhiều ở thanh niên, thậm chí cả học sinh – sinh viên. Khi bị đau dạ dày, người bệnh thường gặp phải các cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội vùng thượng vị, kèm theo buồn nôn, ợ chua, đầy bụng. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành viêm loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa hay thậm chí ung thư dạ dày. Người bệnh có thể nhận biết tình trạng đau dạ dày qua những dấu hiệu điển hình:

Đau vùng thượng vị: Xuất hiện cơn đau âm ỉ hoặc dữ dội ngay trên rốn. Đau thường tăng khi đói hoặc sau khi ăn no.

Ợ hơi, ợ chua, nóng rát: Do axit trào ngược lên thực quản.

Buồn nôn, nôn mửa: Đặc biệt sau bữa ăn hoặc khi dạ dày co bóp mạnh.

Đầy bụng, khó tiêu: Cảm giác bụng nặng nề, ăn không ngon, dễ no dù ăn ít.

Chán ăn, sút cân: Do dạ dày hoạt động kém hiệu quả.

Đi ngoài phân đen hoặc có máu: Dấu hiệu nguy hiểm cảnh báo xuất huyết dạ dày.

Lưu ý: Triệu chứng có thể khác nhau ở từng người. Nếu đau kéo dài hoặc có biểu hiện bất thường, cần đi khám ngay để được chẩn đoán chính xác.

3. Biến chứng nguy hiểm nếu bị đau dạ dày kéo dài

Nhiều người thường chủ quan khi bị đau dạ dày, chỉ uống thuốc giảm đau tạm thời. Tuy nhiên, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

Viêm loét dạ dày – tá tràng: Tổn thương niêm mạc dạ dày ngày càng nặng, gây đau dai dẳng.

Xuất huyết tiêu hóa: Khi ổ loét chảy máu, bệnh nhân nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.

Thủng dạ dày: Biến chứng nguy hiểm, gây đau dữ dội, đe dọa tính mạng.

Ung thư dạ dày: Người bị viêm loét dạ dày mạn tính, đặc biệt do vi khuẩn HP, có nguy cơ cao tiến triển thành ung thư.

4. Chẩn đoán bệnh đau dạ dày bằng cách nào?

Để xác định nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định:

Khám lâm sàng: Đánh giá vị trí và tính chất cơn đau.

Nội soi dạ dày: Quan sát trực tiếp niêm mạc, phát hiện viêm loét, polyp, khối u.

Xét nghiệm vi khuẩn HP: Có thể thực hiện bằng test hơi thở, test máu, test phân hoặc sinh thiết trong nội soi.

Siêu âm, chụp X-quang, CT: Giúp phát hiện các bệnh lý liên quan khác.

5. Phương pháp điều trị khi bị đau dạ dày

Điều trị đau dạ dày phụ thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh. Một số hướng điều trị phổ biến gồm:

5.1 Điều trị bằng thuốc (Nội khoa)

Đây là phương pháp điều trị phổ biến nhất với đau dạ dày. Các nhóm thuốc mà bác sĩ chuyên khoa thưởng chỉ định để trị bệnh bao gồm:

Thuốc kháng axit, ức chế tiết axit: Giảm lượng axit, bảo vệ niêm mạc.

Thuốc kháng sinh: Tiêu diệt vi khuẩn HP.

Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Giúp vết loét mau lành.

Thuốc giảm đau, chống co thắt: Giảm triệu chứng đau tức thì.

Lưu ý: Người bệnh không nên tự ý dùng thuốc mà cần tuân theo chỉ định của bác sĩ.

5.2 Điều chỉnh chế độ ăn uống

Ăn uống đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn trong ngày.

Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp, rau củ nấu chín mềm.

Tránh rượu bia, cà phê, thuốc lá, đồ cay nóng, chiên xào nhiều dầu mỡ.

Hạn chế thức ăn quá chua, quá mặn hoặc quá ngọt.

Uống đủ nước, có thể bổ sung sữa ít béo để trung hòa axit.

5.3 Thay đổi lối sống

Giữ tinh thần thoải mái, hạn chế căng thẳng.

Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.

Tập thể dục đều đặn: đi bộ, yoga, bơi lội.

Tránh làm việc quá sức.

5.4 Can thiệp ngoại khoa

Cách điều trị này chỉ áp dụng khi bệnh nặng, có biến chứng thủng dạ dày, xuất huyết tiêu hóa nặng hoặc ung thư dạ dày.

6. Cách phòng ngừa khi bị đau dạ dày tái phát

Ngoài điều trị, người từng bị đau dạ dày cần chủ động phòng ngừa tái phát:

Duy trì chế độ ăn uống khoa học, tránh để bụng quá đói hoặc quá no.

Giảm thiểu rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích.

Giữ tinh thần thoải mái, giảm stress bằng thể thao, thiền hoặc các hoạt động thư giãn.

Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi có tiền sử viêm loét hoặc nhiễm vi khuẩn HP.

Không tự ý sử dụng thuốc giảm đau, kháng sinh khi chưa có chỉ định.

Tóm lại, bị đau dạ dày là tình trạng phổ biến nhưng không thể xem nhẹ. Nếu chủ quan, bệnh có thể tiến triển thành viêm loét, xuất huyết hay ung thư dạ dày, gây nguy hiểm cho tính mạng. Do đó, khi xuất hiện những triệu chứng bất thường, bạn nên đi khám sớm để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Song song với đó, việc duy trì chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học và tinh thần lạc quan sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt hơn, ngăn ngừa tái phát.