Các cấp độ thận ứ nước do sỏi – Bạn đã biết?

Thận ứ nước do sỏi là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng khi dòng chảy nước tiểu bị tắc nghẽn, khiến nước tiểu bị ứ đọng lại trong thận. Tình trạng này diễn tiến theo bốn cấp độ khác nhau, từ nhẹ đến nặng, và nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, có thể gây tổn thương không hồi phục đến chức năng lọc máu của thận. Việc nhận biết sớm các cấp độ thận ứ nước do sỏi và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp ở từng giai đoạn là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe thận.

1. Hiểu rõ về các cấp độ thận ứ nước do sỏi

Thận ứ nước do sỏi thường được phân thành 4 cấp độ theo mức độ tổn thương cấu trúc và chức năng của thận. Mỗi cấp độ lại có triệu chứng và phương pháp điều trị khác nhau, đòi hỏi người bệnh cần theo dõi sát sao và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

1.1. Thận ứ nước độ 1 – Giai đoạn chưa gây tổn thương rõ rệt

Ở cấp độ 1, thận mới chỉ bị ảnh hưởng nhẹ bởi sự tắc nghẽn một phần dòng nước tiểu. Lúc này, sỏi có thể di chuyển trong niệu quản và gây hẹp đường dẫn nước tiểu nhưng chưa làm giãn hệ thống bể thận một cách đáng kể. Áp lực trong thận chỉ tăng nhẹ, chưa gây tổn thương đến cấu trúc thận.

Đa số người bệnh ở giai đoạn này chưa có biểu hiện rõ rệt. Một số ít có thể thấy đau âm ỉ vùng hông lưng hoặc cảm giác tức nhẹ vùng bụng dưới. Việc chẩn đoán chủ yếu dựa vào hình ảnh siêu âm cho thấy thận giãn nhẹ. Đây là giai đoạn dễ điều trị, chủ yếu theo dõi, uống đủ nước để hỗ trợ thận đào thải sỏi tự nhiên. Nếu được phát hiện sớm, tổn thương gần như có thể đảo ngược hoàn toàn.

1.2. Thận ứ nước độ 2 – Bắt đầu ảnh hưởng đến chức năng thận

Khi sỏi không được loại bỏ kịp thời và tiếp tục phát triển về kích thước, mức độ tắc nghẽn sẽ tăng lên. Lúc này, nước tiểu không thể thoát ra ngoài hiệu quả, khiến bể thận và đài thận giãn rõ rệt. Đây là giai đoạn mà các dấu hiệu lâm sàng trở nên dễ nhận biết hơn.

Người bệnh có thể cảm thấy đau lưng rõ hơn, tiểu buốt, tiểu khó, hoặc tiểu ra máu khi sỏi cọ xát vào niêm mạc đường tiết niệu. Tình trạng tắc nghẽn lâu ngày bắt đầu làm giảm khả năng lọc của thận nếu không được can thiệp. Ở mức độ này, điều trị cần tích cực hơn. Ngoài thuốc tan sỏi, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng sóng xung kích ngoài cơ thể (ESWL) hoặc can thiệp nội soi tán sỏi ống mềm, nội soi ngược dòng bằng laser để lấy sỏi ra khỏi đường tiết niệu.

1.3. Thận ứ nước độ 3 – Giai đoạn nguy hiểm với nguy cơ nhiễm khuẩn

Ở cấp độ 3, tổn thương thận trở nên nghiêm trọng hơn do bể thận và đài thận giãn lớn kéo dài. Nước tiểu bị ứ đọng là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển, dẫn đến tình trạng viêm nhiễm thận – bể thận. Đây là một trong những cấp độ thận ứ nước dễ gây biến chứng nhất nếu không xử lý kịp thời.

Triệu chứng ở giai đoạn này trở nên nặng nề hơn với các cơn đau dữ dội vùng thắt lưng, sốt cao, nước tiểu đục và có thể có mủ. Nếu không điều trị đúng cách, chức năng lọc máu của thận sẽ suy giảm đáng kể, làm tăng nguy cơ dẫn đến suy thận mạn tính. Việc điều trị nội khoa không còn mang lại hiệu quả cao. Các phương pháp ngoại khoa như tán sỏi nội soi bằng laser, tán sỏi qua da đường hầm nhỏ hoặc đặt stent niệu quản để dẫn lưu nước tiểu sẽ được áp dụng nhằm bảo vệ phần chức năng thận còn lại.

1.4. Thận ứ nước độ 4 – Giai đoạn có nguy cơ suy thận vĩnh viễn

Độ 4 là mức độ nghiêm trọng nhất trong các cấp độ thận ứ nước do sỏi. Tại thời điểm này, thận gần như mất khả năng lọc máu. Bể thận giãn rất lớn, nhu mô thận bị chèn ép kéo dài dẫn đến xơ hóa và teo nhỏ. Đây là hậu quả của tình trạng ứ nước kéo dài mà không được điều trị kịp thời.

Người bệnh có thể gặp phải tình trạng mệt mỏi kéo dài, thiếu máu, phù nề, huyết áp tăng do chức năng thận bị suy giảm nghiêm trọng. Trong nhiều trường hợp, giải pháp duy nhất là chạy thận nhân tạo hoặc ghép thận. Điều trị ở giai đoạn này chỉ mang tính duy trì sự sống, không thể phục hồi hoàn toàn chức năng thận đã mất. Chính vì vậy, phát hiện và xử lý bệnh từ sớm là yếu tố sống còn để tránh rơi vào tình huống nguy hiểm này.

2. Làm gì để phòng ngừa thận ứ nước tiến triển nặng?

2.1. Vai trò của chẩn đoán sớm trong điều trị thận ứ nước

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh như siêu âm, chụp CT scan niệu đạo – thận sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác mức độ thận ứ nước, từ đó đưa ra hướng điều trị thích hợp theo từng giai đoạn. Khám sức khỏe định kỳ là chìa khóa để phát hiện bệnh lý ngay từ giai đoạn đầu, từ đó tránh được những biến chứng nghiêm trọng khi bệnh đã tiến triển nặng.

Nếu nhận thấy có triệu chứng như đau âm ỉ vùng lưng, tiểu khó, tiểu buốt hay tiểu ra máu, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được khám và điều trị sớm. Việc chần chừ có thể khiến bệnh chuyển nhanh từ cấp độ nhẹ sang nặng, làm mất cơ hội bảo tồn chức năng thận.

2.2. Biện pháp phòng tránh thận ứ nước do sỏi tiến triển

Nhận biết sớm các cấp độ thận ứ nước và chủ động điều trị sẽ giúp ngăn ngừa tổn thương thận. Người có tiền sử sỏi thận nên uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày, duy trì chế độ ăn nhạt, hạn chế thực phẩm chứa nhiều oxalat như rau bina, cà chua sống hoặc trà đặc. Cần tránh lạm dụng đạm động vật và không nhịn tiểu thường xuyên vì điều này có thể gây ứ đọng nước tiểu và tạo điều kiện hình thành sỏi.

Ngoài ra, kiểm soát huyết áp, đường huyết, không tự ý dùng thuốc giảm đau kéo dài và duy trì vận động nhẹ nhàng hàng ngày cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ chức năng thận. Tập thể dục giúp tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ quá trình thải độc và giảm nguy cơ tích tụ cặn khoáng trong thận.

Các cấp độ thận ứ nước do sỏi tiến triển từ từ nhưng để lại hậu quả rất nghiêm trọng nếu không được can thiệp đúng lúc. Phát hiện bệnh sớm cùng với lối sống lành mạnh, uống đủ nước, điều trị triệt để sỏi là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe thận lâu dài.