Tìm hiểu nguyên nhân viêm ruột thừa, dấu hiệu và cách xử lý
Viêm ruột thừa là một trong những cấp cứu ngoại khoa thường gặp, có thể tiến triển nhanh và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện sớm. Bệnh lý này bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó nguyên nhân viêm ruột thừa chủ yếu liên quan đến tình trạng tắc nghẽn trong lòng ruột thừa. Để hiểu rõ hơn về những biểu hiện, mức độ nguy hiểm cũng như cách xử trí đúng đắn, bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây.
1. Viêm ruột thừa là gì?
Ruột thừa là một đoạn ống nhỏ trông như ngón tay, chiều dài chỉ vài centimet và nằm ở ranh giới giữa ruột non và ruột già. Mặc dù cơ quan này không đảm nhận vai trò quan trọng trong hệ tiêu hóa, nhưng khi lòng ruột thừa bị bít tắc, vi khuẩn sẽ dễ dàng phát triển mạnh mẽ, dẫn đến viêm cấp tính. Lúc này, ruột thừa bắt đầu sưng nóng, chứa mủ và có thể vỡ bất cứ lúc nào nếu không được can thiệp kịp thời. Khi vỡ, tình trạng viêm trở nên nguy hiểm hơn rất nhiều do dịch viêm lan tràn vào ổ bụng.
2. Dấu hiệu cảnh báo viêm ruột thừa
2.1. Cơn đau bụng đặc trưng của bệnh lý viêm ruột thừa
Biểu hiện đầu tiên và thường gặp của bệnh lý viêm ruột thừa là đau bụng. Tuy nhiên, không phải cơn đau nào cũng xuất hiện ngay tại vị trí ruột thừa, nhiều trường hợp thường bắt đầu mơ hồ ở vùng thượng vị hoặc quanh rốn. Sau đó, cơn đau có thể di chuyển xuống bụng dưới bên phải và đau tăng dần theo thời gian. Khi người bệnh di chuyển, ho, hắt hơi hoặc ấn vào vùng đau, cảm giác đau sẽ dữ dội hơn.
2.2. Các triệu chứng toàn thân đi kèm đau bụng do viêm ruột thừa
Kèm theo cơn đau bụng, người bệnh thường xuất hiện thêm cảm giác buồn nôn, có thể nôn và thấy chán ăn rõ rệt. Một số trường hợp còn đi tiểu nhiều hơn bình thường do vùng viêm ảnh hưởng sang bàng quang, khiến người bệnh cảm thấy tiểu buốt hoặc tiểu rắt. Tình trạng sốt nhẹ, ớn lạnh và thành bụng căng cứng cũng khá phổ biến. Nếu những triệu chứng này kéo dài trong 24 – 48 giờ mà không được can thiệp, ruột thừa rất dễ bị vỡ và dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm.
3. Viêm ruột thừa nguy hiểm như thế nào: Tìm hiểu các biến chứng nếu không điều trị kịp thời
3.1. Viêm ruột thừa và nguy cơ viêm phúc mạc
Trong số các biến chứng nghiêm trọng của viêm ruột thừa, viêm phúc mạc được xem là tình trạng nặng nề nhất. Khi ruột thừa bị vỡ, mủ và dịch viêm thoát ra ngoài, lan khắp khoang bụng và tạo nên nhiễm trùng diện rộng. Lúc này, phúc mạc rơi vào trạng thái viêm cấp, khiến người bệnh đau dữ dội, bụng cứng đờ, sốt cao, nhịp tim tăng nhanh và có thể nhanh chóng tiến triển thành sốc nhiễm trùng nếu không được phẫu thuật cấp cứu kịp thời.
3.2. Viêm ruột thừa và nguy cơ nhiễm khuẩn huyết
Một biến chứng cực kỳ nguy hiểm khác là nhiễm khuẩn huyết. Khi vi khuẩn từ ruột thừa viêm hoặc vỡ đi vào dòng máu, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng nhiễm trùng toàn thân. Nhiễm khuẩn huyết có thể làm huyết áp tụt, gây tổn thương các cơ quan quan trọng như gan, thận hoặc phổi và đe dọa tính mạng nếu người bệnh không được dùng kháng sinh và chăm sóc hồi sức đúng phác đồ.
Ngoài những biến chứng trên, viêm ruột thừa còn có thể dẫn đến áp-xe ruột thừa – tình trạng mủ được bao bọc lại bởi các cơ quan xung quanh. Khi gặp trường hợp này, bác sĩ thường phải tiến hành dẫn lưu mủ và sử dụng kháng sinh trước khi phẫu thuật cắt ruột thừa. Một số bệnh nhân khác có thể hình thành đám quánh ruột thừa, tức vùng viêm bị cô lập. Đám quánh có thể tự thu nhỏ theo thời gian hoặc tiếp tục tiến triển thành áp-xe nếu không được theo dõi chặt chẽ.
4. Nguyên nhân viêm ruột thừa
Tình trạng viêm ruột thừa chủ yếu khởi phát từ việc lòng ruột thừa bị bít tắc. Sự tắc nghẽn này có thể do nhiều yếu tố như phân khô kết lại thành sỏi phân, các mảnh thức ăn chưa được tiêu hóa hoàn toàn, sự xuất hiện của ký sinh trùng như giun, hoặc trong một số trường hợp hiếm gặp là do khối u gây chèn ép. Khi lòng ruột thừa bị bịt kín, vi khuẩn có môi trường thuận lợi để tăng sinh nhanh chóng, từ đó gây viêm cấp tính và tích tụ mủ.
Ngoài ra, viêm ruột thừa cũng có thể xuất phát từ những yếu tố khác như tổn thương niêm mạc ruột thừa, sự xâm nhập của vi khuẩn đường ruột điển hình như E.coli, Bacteroides fragilis, hoặc phản ứng viêm liên quan đến một số bệnh lý toàn thân. Dù bắt nguồn từ nguyên nhân nào, điểm chung là bệnh tiến triển nhanh và đòi hỏi phải được xử trí kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.
5. Điều trị viêm ruột thừa: Phẫu thuật là lựa chọn tối ưu
Trong thực hành lâm sàng hiện nay, phương pháp điều trị hiệu quả nhất đối với viêm ruột thừa là phẫu thuật cắt bỏ phần ruột thừa bị viêm. Tùy thuộc vào mức độ tổn thương và tình trạng toàn thân của người bệnh, bác sĩ sẽ cân nhắc thực hiện mổ nội soi hoặc mổ mở. Trong đó, mổ nội soi đang được ưu tiên vì tính xâm lấn tối thiểu, ít đau sau phẫu thuật, thời gian phục hồi nhanh và đảm bảo tính thẩm mỹ.
Nếu ruột thừa đã vỡ, gây lan tràn viêm trong ổ bụng hoặc hình thành áp-xe, phẫu thuật mổ mở thường được lựa chọn để kiểm soát các ổ nhiễm trùng tốt hơn, giúp giảm nguy cơ biến chứng. Thời gian hồi phục sau mổ phụ thuộc vào phương pháp phẫu thuật và tình trạng sau mổ. Với những ca mổ nội soi không có biến chứng, bệnh nhân thường có thể ra viện sau khoảng 1–2 ngày và sinh hoạt lại bình thường sau 3–5 ngày.
6. Khi nào cần đến bệnh viện: Chú trọng yếu tố kịp thời
Ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ viêm ruột thừa, đặc biệt là cơn đau bụng di chuyển xuống hố chậu phải kèm theo sốt nhẹ, buồn nôn hoặc nôn, người bệnh cần đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt để được chẩn đoán và xử trí. Việc chậm trễ có thể dẫn đến vỡ ruột thừa, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng lan rộng và kéo dài thời gian điều trị.
Viêm ruột thừa là một cấp cứu ngoại khoa cần được can thiệp nhanh chóng để tránh biến chứng đe dọa tính mạng. Không nên chủ quan trước những biểu hiện bất thường của cơ thể, đặc biệt là đau bụng bất thường kèm sốt hoặc rối loạn tiêu hóa. Phẫu thuật kịp thời là giải pháp an toàn, giúp kiểm soát tình trạng viêm và rút ngắn thời gian hồi phục. Việc hiểu rõ dấu hiệu và nguyên nhân viêm ruột thừa, chủ động theo dõi cơ thể, không tự ý dùng thuốc và đi khám sớm sẽ giúp bạn tránh được những biến chứng nặng nề do viêm ruột thừa gây ra.
