Tìm hiểu nguyên nhân mắc u lympho trung thất

U lympho trung thất là một trong những dạng khối u vùng ngực hiếm gặp nhưng có mức độ nguy hiểm cao nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Bệnh thường tiến triển âm thầm, dễ nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác, khiến nhiều người bỏ qua giai đoạn vàng trong chẩn đoán. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin dễ hiểu về lympho trung thất để chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

1. Hiểu cơ bản về u trung thất

1.1. Vị trí trung thất

Trung thất là khu vực nằm giữa hai lá phổi, giống như một khoang trung tâm trong lồng ngực. Phía trước trung thất là xương ức, phía sau là cột sống và các đầu xương sườn, hai bên được bao bọc bởi màng phổi. Giới hạn trên của trung thất là lỗ ngực trên, còn giới hạn dưới là cơ hoành. Bên trong trung thất tập trung nhiều cơ quan quan trọng như tim, động mạch chủ, thực quản, khí quản, tuyến ức, hạch bạch huyết và các dây thần kinh. Đây cũng là vị trí đóng vai trò then chốt trong hệ miễn dịch, đặc biệt nhờ sự hiện diện của tuyến ức và hệ thống bạch huyết.

1.2. Thông tin về u trung thất

U trung thất là sự xuất hiện của khối bất thường trong khoang trung thất, có thể là lành tính hoặc ác tính. Khối u thường phát triển âm thầm, ở giai đoạn đầu có thể không gây triệu chứng rõ rệt. Ở trẻ em, u trung thất thường gây chèn ép đường thở sớm hơn so với người lớn.

Theo thống kê, u lympho chiếm khoảng 15% các khối u nguyên phát ở trung thất, trong đó tỷ lệ mắc ở trung thất trước khá cao, đặc biệt ở người trưởng thành trẻ và trung niên. Đây là một loại ung thư hạch bạch huyết, xuất phát từ các tế bào bạch huyết trong hệ thống miễn dịch. U lympho trung thất có thể chia thành nhiều loại, nhưng phổ biến nhất là u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin.

Một loại đặc biệt của u lympho không Hodgkin là u lympho tế bào B lớn nguyên phát trung thất (PMBCL), chiếm khoảng 2-4% tổng số các ca u lympho không Hodgkin. Đây là một bệnh lý thường gặp ở người trẻ tuổi, chủ yếu từ 30-40 tuổi, và có xu hướng xảy ra ở nữ giới nhiều hơn. Lympho trung thất có đặc trưng là khối u phát triển nhanh chóng ở trung thất trước, gây ra các triệu chứng do chèn ép các cơ quan xung quanh.

1.3. Đối tượng dễ gặp u lympho trung thất

Mặc dù u trung thất có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, các khối u và nguyên nhân gây bệnh lại có sự khác biệt rõ rệt giữa các nhóm tuổi:

– Người trưởng thành 30-50 tuổi: Đây là nhóm thường gặp các khối u ác tính vùng trung thất, đặc biệt là u lympho hoặc ung thư tuyến ức.

– Trẻ em: Chủ yếu gặp các khối u lành tính, nhưng u lympho cũng có thể xuất hiện và tiến triển nhanh do cấu trúc đường thở nhỏ.

– Người trên 65 tuổi: Nguy cơ mắc các bệnh ung thư nói chung, bao gồm u lympho trung thất, tăng cao do sự suy giảm chức năng miễn dịch và tích lũy các yếu tố nguy cơ theo thời gian.

2. Nguyên nhân xuất hiện khối u trung thất ở người lớn

2.1. Trung thất trước

Ở người lớn, các khối u trung thất thường được phân loại dựa trên vị trí xuất hiện, mỗi vị trí lại có những nguyên nhân và đặc điểm riêng. Đây là vị trí phổ biến nhất của khối u trung thất ở người lớn:

– U tuyến ức: Thường gặp ở trung niên, đa số lành tính nhưng vẫn có thể ác tính.

– U tế bào mầm: Chiếm 60-70% lành tính, gồm u quái, u nang bì.

– Khối tuyến giáp lạc chỗ: Bướu cổ có thể phát triển xuống trung thất, chủ yếu là dạng lành.

2.2. Trung thất giữa

Các khối u tại đây thường liên quan đến các cơ quan nằm ở khu vực này, bao gồm:

– U nang phế quản: Một dạng u lành tính, phát triển từ đường hô hấp.

– Nổi hạch trung thất: Hạch bạch huyết sưng to do phản ứng viêm hoặc nhiễm trùng.

– U nang màng ngoài tim: Một khối u lành tính, xuất phát từ màng bao tim.

– Các khối u ở khí quản hoặc thực quản: Có thể là lành tính hoặc ác tính.

– Các bất thường mạch máu: Bao gồm phình hoặc bóc tách động mạch chủ.

2.3. Trung thất sau

Các khối u thần kinh là nguyên nhân phổ biến nhất với khoảng 70% trong số này là lành tính. Chúng được chia thành các loại như u vỏ bọc thần kinh, u tế bào paraganglionic… Ngoài ra còn có sự tăng sinh của hạch bạch huyết ở khu vực này, u nang thần kinh, các bất thường cột sống do nhiễm trùng, khối ác tính hoặc chấn thương hoặc phình động mạch chủ.

3. Nguyên nhân xuất hiện khối u trung thất ở trẻ em

3.1. Trung thất trước

Ở trẻ em, các khối u trung thất hiếm gặp hơn và thường có xu hướng lành tính. Có thể gặp tuyến giáp lạc chỗ, u lympho Hodgkin hoặc không Hodgkin, u mô liên kết, u quái.

3.2. Vị trí u lympho trung thất xuất hiện ở trung thất giữa

Bao gồm u nang phế quản, nang bạch huyết, hạch to, u cơ tim, u nang màng ngoài tim, hoặc bất thường mạch máu.

3.3. Trung thất sau

Thường gặp các bất thường bẩm sinh như thực quản đôi, thoát vị màng tủy-tủy sống, dị dạng ống thần kinh ruột, và u thần kinh.

4. Dấu hiệu nhận biết u lympho trung thất

U lympho trung thất thường tiến triển âm thầm, khiến việc phát hiện sớm trở nên khó khăn. Các triệu chứng cụ thể phụ thuộc rất nhiều vào vị trí của khối u. Tuy nhiên, khi khối u lớn dần và chèn ép các cơ quan xung quanh, một số triệu chứng có thể xuất hiện, bao gồm:

– Đau ngực, gầy sút cân: Những dấu hiệu này có thể liên quan đến nhiều bệnh lý khác nhau, nhưng cũng là triệu chứng phổ biến của các khối u ác tính.

– Sốt, đổ mồ hôi đêm, sút cân không rõ nguyên nhân: Đây là triệu chứng B điển hình, thường gặp ở các bệnh nhân u lympho.

– Khó thở, ho, thở khò khè: Khi khối u chèn ép khí quản hoặc phế quản, đặc biệt phổ biến ở trẻ em.

– Hội chứng tĩnh mạch chủ trên: Khối u ở trung thất giữa chèn ép tĩnh mạch chủ trên, gây sưng phù mặt, cổ, tay và ngực.

– Khó nuốt, nuốt đau: Do khối u ở trung thất sau chèn ép thực quản.

5. Vai trò quan trọng của phát hiện sớm và điều trị

Phát hiện sớm u lympho trung thất giúp tăng đáng kể khả năng điều trị thành công. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (ACS), tỷ lệ sống sau 5 năm của bệnh nhân u lympho Hodgkin phát hiện ở giai đoạn sớm có thể trên 85%. Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm hóa trị, xạ trị, liệu pháp nhắm trúng đích hoặc kết hợp nhiều phương pháp.

Chẩn đoán sớm thường dựa vào chụp X-quang, CT scan, MRI, xét nghiệm máu và sinh thiết mô khối u. Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau ngực kéo dài, khó thở, hoặc sụt cân không rõ nguyên nhân, bạn nên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế chuyên khoa.

U lympho trung thất là bệnh lý không phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân, nhóm đối tượng nguy cơ và các triệu chứng cảnh báo sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.