Điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai và những điều bạn nên biết
Phụ nữ mang thai mắc hen phế quản cần được theo dõi và điều trị cẩn trọng để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và thai nhi. Tuy nhiên, do lo ngại ảnh hưởng của thuốc đến em bé, không ít mẹ bầu tự ý ngưng điều trị khiến bệnh dễ trở nặng và gây biến chứng. Điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai và những điều bạn nên biết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về phương pháp can thiệp an toàn, hiệu quả trong giai đoạn nhạy cảm này.
1. Phụ nữ mắc hen phế quản có thể mang thai an toàn không?
Câu trả lời là có. Hen phế quản là bệnh lý mạn tính ở đường hô hấp, nhưng nếu được kiểm soát tốt bằng thuốc và theo dõi y tế, người bệnh vẫn có thể mang thai và sinh con an toàn như những phụ nữ bình thường khác. Tuy nhiên, do bệnh có thể diễn biến phức tạp trong thai kỳ, mẹ bầu cần được theo dõi sát sao và có kế hoạch chăm sóc y tế rõ ràng để bảo vệ sức khỏe của cả mẹ và thai nhi.
2. Những nguy cơ có thể gặp đối với mẹ và thai nhi trong thai kỳ là gì?
Hầu hết phụ nữ bị hen phế quản nếu kiểm soát tốt bệnh sẽ không gặp biến chứng đáng lo ngại trong suốt thai kỳ và khi sinh nở. Tuy nhiên, nếu các cơn hen không được kiểm soát, tình trạng thiếu oxy do khó thở kéo dài có thể gây ra các rủi ro cho thai nhi như:
– Suy thai
– Sinh non
– Thai phát triển chậm
Ngoài ra, người mẹ cũng có thể gặp một số biến chứng như tăng huyết áp thai kỳ hoặc tiền sản giật. Việc duy trì điều trị đều đặn, tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và khám thai định kỳ là những yếu tố quan trọng giúp giảm thiểu nguy cơ cho cả mẹ và bé trong suốt thai kỳ.
3. Những điều bạn nên biết về điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai
3.1. Nên điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai như thế nào?
Trong quá trình mang thai, các cơn hen phế quản thường có xu hướng bùng phát mạnh nhất vào khoảng tuần thứ 17 đến 24 của thai kỳ. Dù nguyên nhân cụ thể vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng một yếu tố có thể liên quan là việc mẹ bầu ngừng sử dụng thuốc điều trị do thiếu hiểu biết đúng về bệnh và lo ngại ảnh hưởng đến thai nhi.
Khi xảy ra cơn hen cấp trong thai kỳ, mẹ bầu vẫn có thể xử trí ban đầu tại nhà giống như khi không mang thai, bằng cách sử dụng thuốc giãn phế quản dạng hít tác dụng ngắn như albuterol để nhanh chóng làm dịu cơn co thắt. Tuy nhiên, do nguy cơ biến chứng cao, mẹ cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được bác sĩ theo dõi sát sao cả tình trạng hô hấp của mẹ và sức khỏe thai nhi, từ đó đưa ra phương án xử lý phù hợp, kịp thời.
3.2. Chăm sóc sau sinh cho mẹ bị hen phế quản
Phần lớn các triệu chứng hen phế quản có xu hướng ổn định trở lại trong khoảng 3 tháng đầu sau sinh. Đây là giai đoạn quan trọng để mẹ hồi phục sức khỏe và thiết lập lối sống phù hợp nhằm kiểm soát bệnh hiệu quả về lâu dài.
Và việc nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ mang lại lợi ích về mặt dinh dưỡng, tăng cường miễn dịch và gắn kết tâm lý mẹ con, mà còn có thể giúp làm giảm nguy cơ xuất hiện các đợt khò khè ở trẻ trong hai năm đầu đời. Tuy nhiên, do một số loại thuốc điều trị hen có khả năng tiết qua sữa, mẹ cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng các loại thuốc phù hợp và an toàn trong thời gian cho con bú.
3.3. Điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai sau này có ảnh hưởng đến trẻ nhỏ không?
Dù cơ chế gây bệnh hen phế quản khá phức tạp, chịu ảnh hưởng từ cả yếu tố nội tại trong cơ thể và sự tương tác với môi trường bên ngoài, nhưng một điều đáng lưu ý là trẻ sẽ dễ mắc hen và một số bệnh lý dị ứng khác như viêm da cơ địa hay nổi mày đay nếu có yếu tố di truyền trong gia đình. Nguy cơ này càng cao hơn nếu cả bố và mẹ đều từng mắc hen phế quản dị ứng.
4. Phụ nữ bị hen phế quản cần lưu ý gì trước và trong thai kỳ?
4.1. Trước khi mang thai
Nếu đang có ý định mang thai, phụ nữ mắc hen phế quản nên chủ động trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để được đánh giá tình trạng kiểm soát bệnh hiện tại. Việc lựa chọn thời điểm mang thai khi bệnh ổn định sẽ giúp giảm thiểu tối đa các nguy cơ tiềm ẩn cho cả mẹ và con. Ngoài các bước chuẩn bị thông thường như bổ sung acid folic, sắt, kiểm tra sức khỏe tổng quát, mẹ bầu tương lai nên hoàn thành các mũi tiêm phòng sau trước thai kỳ:
– Tiêm phòng sởi, quai bị, Rubella, viêm gan B (HBV) trước khi mang thai ít nhất 1 tháng.
– Tiêm vắc xin cúm có thể thực hiện ngay trong thai kỳ, vì hiện chưa có bằng chứng nào cho thấy ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
4.2. Trong quá trình mang thai
Một số thai phụ lo ngại ảnh hưởng của thuốc đến thai nhi hoặc thấy triệu chứng hen thuyên giảm nên tự ý ngưng thuốc. Điều này rất nguy hiểm, bởi cơn hen cấp tính nếu xảy ra có thể đe dọa tính mạng cả mẹ và bé. Vì vậy:
Không tự ý ngừng thuốc điều trị hen trong thai kỳ nếu chưa có hướng dẫn từ bác sĩ
– Không dùng thêm bất kỳ loại thuốc nào khác nếu chưa được bác sĩ đồng ý, kể cả thuốc cảm, thuốc ho hoặc thảo dược.
– Thăm khám định kỳ đầy đủ – theo dõi kỹ cả mẹ và bé
Tùy vào tình trạng bệnh và tuổi thai, bác sĩ sẽ chỉ định lịch khám cụ thể
– Chức năng hô hấp: nên đo lưu lượng đỉnh 2 lần/ngày (sáng – tối, cách nhau 12 giờ). Lưu lượng này giúp phát hiện sớm tình trạng xấu đi của bệnh, ngay cả khi người bệnh cảm thấy khỏe mạnh.
– Huyết áp, xét nghiệm máu – nước tiểu: để phát hiện sớm các biến chứng như tăng huyết áp hoặc tiền sản giật.
4.3. Điều chỉnh lối sống – giảm yếu tố kích phát bệnh
Để hạn chế cơn hen tái phát trong thai kỳ, mẹ bầu cần:
– Tránh hoàn toàn các chất kích thích như cà phê, thuốc lá (kể cả hút thuốc lá thụ động), bia rượu.
– Hạn chế tiếp xúc với dị nguyên gây hen như bụi nhà, lông thú, nấm mốc, phấn hoa… Nếu có tiền sử hen dị ứng, nên làm test dị nguyên đặc hiệu trước khi mang thai để chủ động phòng tránh.
Tóm lại, điều trị hen phế quản ở phụ nữ có thai và những điều bạn nên biết là chủ đề không thể bỏ qua với các mẹ bầu đang sống chung với bệnh hô hấp này. Việc tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, dùng thuốc đúng loại – đúng liều và theo dõi sát sao diễn tiến của thai kỳ là chìa khóa bảo vệ sức khỏe song song cho cả mẹ và con. Đừng tự ý dừng điều trị hay bỏ qua triệu chứng bất thường – sự chủ động sẽ luôn là lá chắn tốt nhất trong hành trình mang thai an toàn.
