Dấu hiệu bệnh đột quỵ ở người trẻ và nguy cơ mắc bệnh

Đột quỵ không chỉ xảy ra ở người cao tuổi, căn bệnh này đang dần “trẻ hóa” và trở thành nỗi lo của không ít người trong độ tuổi từ 20-40 trong vài năm trở lại đây. Điều đáng nói là nhiều trường hợp bỏ qua những tín hiệu cảnh báo ban đầu, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về dấu hiệu bệnh đột quỵ ở người trẻ, các yếu tố nguy cơ cũng như cách phòng ngừa hiệu quả.

1. Hiểu rõ tại sao người trẻ giờ cũng có dấu hiệu bệnh đột quỵ

1.1. Thông tin cơ bản về đột quỵ cần biết

Đột quỵ, hay còn gọi là tai biến não, là tình trạng cấp cứu y tế nghiêm trọng xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến một phần não bộ bị gián đoạn. Khi các tế bào não không nhận đủ oxy và dưỡng chất, chúng sẽ bắt đầu chết đi chỉ trong vài phút. Hậu quả là người bệnh có thể bị tổn thương não vĩnh viễn, tàn tật hoặc thậm chí là tử vong. Về cơ bản, có thể hiểu đột quỵ chia thành hai dạng chính:

– Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não): Xảy ra khi cục máu đông hoặc mảng xơ vữa làm tắc nghẽn mạch máu trong não.

– Đột quỵ xuất huyết não: Thường do huyết áp tăng cao làm vỡ thành mạch, khiến máu tràn vào mô não và làm gián đoạn lưu thông máu.

Mức độ tổn thương và khả năng phục hồi sau đột quỵ phụ thuộc rất lớn vào vị trí và loại đột quỵ. Đối với người trẻ, đột quỵ không chỉ gây ra những thách thức trong chẩn đoán và điều trị mà còn để lại những di chứng nặng nề, ảnh hưởng đến cuộc sống, công việc và tương lai.

1.2. Tình trạng người trẻ đột quỵ ở Việt Nam

Trước đây, đột quỵ thường được xem là căn bệnh của người từ 60-70 tuổi trở lên. Nhưng hiện nay, không ít trường hợp dưới 45 tuổi cũng phải nhập viện vì căn bệnh này. Theo số liệu từ Bộ Y tế, tại Việt Nam, nhóm người trẻ và trung niên chiếm gần 1/3 tổng số ca đột quỵ mỗi năm, trong đó tốc độ tăng khoảng 2% mỗi năm. Không chỉ ở Việt Nam, theo Hội Đột quỵ Thế giới năm 2022, trong 6,5 triệu trường hợp tử vong do đột quỵ hàng năm, 6% là người trẻ. Những con số này là lời cảnh tỉnh cho thấy bất kỳ ai, ở bất kỳ độ tuổi nào, cũng đều có nguy cơ bị đột quỵ tấn công.

2. Những dấu hiệu bệnh đột quỵ mà người trẻ cần chú ý

2.1. Méo mặt là dấu hiệu bệnh đột quỵ thường thấy

Méo mặt là một trong những dấu hiệu phổ biến và dễ nhận thấy nhất. Người bệnh đột ngột cảm thấy yếu, tê cứng một bên mặt. Khi cố gắng mỉm cười, một bên khóe miệng sẽ bị xệ xuống, nụ cười bị méo mó. Nếu yêu cầu họ cười hoặc nhe răng, bạn sẽ thấy sự không cân xứng rõ ràng.

2.2. Yếu hoặc tê tay chân

Cơ thể có cảm giác yếu hẳn một bên, thường ở tay hoặc chân. Người bệnh khó nhấc cánh tay hoặc không thể giữ hai tay nâng lên cùng lúc. Cảm giác tê như kim châm hoặc mất cảm giác cũng có thể xuất hiện.

2.3. Khó phát âm rõ chữ là một trong những dấu hiệu bệnh đột quỵ

Đột quỵ có khả năng tác động đến những khu vực của não bộ chịu trách nhiệm về ngôn ngữ. Do đó, người bệnh có thể đột ngột nói lắp, nói ngọng, nói khó hiểu hoặc thậm chí là không thể nói được. Họ cũng có thể gặp khó khăn trong việc hiểu lời nói của người khác, hoặc không thể tìm đúng từ ngữ để diễn đạt suy nghĩ của mình.

2.4. Mất thăng bằng

Đây là một trong những dấu hiệu đột quỵ có thể dễ bị nhầm lẫn với các vấn đề sức khỏe thông thường khác. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc người xung quanh đột ngột cảm thấy chóng mặt, hoa mắt dữ dội, đi lại loạng choạng, thì cần phải đặc biệt chú ý. Bởi vì, tình trạng này xảy ra khi có sự gián đoạn đột ngột trong lưu thông máu đến tiểu não, vùng não chịu trách nhiệm về thăng bằng và phối hợp vận động.

3. Nguy cơ dễ khiến người trẻ tuổi bị đột quỵ

3.1. Rối loạn mỡ máu

Mặc dù có thể do một số bệnh lý bẩm sinh, phần lớn nguyên nhân gây đột quỵ ở người trẻ xuất phát từ những thói quen và lối sống không lành mạnh. Nhiều người trẻ duy trì chế độ ăn nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn. Điều này dễ dẫn đến rối loạn mỡ máu. Tình trạng này khiến chỉ số ApoB/ApoA-I mất cân bằng, làm gia tăng khả năng hình thành cục máu đông và gây tắc nghẽn mạch não, từ đó khởi phát đột quỵ.

3.2. Béo phì và lười vận động, tập thể dục thể thao

Cuộc sống hiện đại khiến nhiều người trẻ làm việc văn phòng, ngồi máy tính hàng giờ và ít vận động. Tình trạng lười tập thể dục, thể thao dẫn đến nguy cơ thừa cân, béo phì. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, chỉ số khối cơ thể (BMI) ở những người trên 30 và vòng eo lớn hơn 80cm (đối với nữ) hoặc 94cm (đối với nam) có nguy cơ đột quỵ cao hơn hẳn so với người bình thường. Tình trạng thừa cân, béo phì không chỉ ảnh hưởng đến tim mạch mà còn là tiền đề cho nhiều bệnh lý khác như tiểu đường và cao huyết áp, vốn là các yếu tố nguy cơ của đột quỵ.

3.3. Tăng huyết áp

Huyết áp cao thường được coi là bệnh của người lớn tuổi, nhưng hiện nay đang có xu hướng tăng nhanh ở người trẻ. Việc thường xuyên tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ đóng hộp chứa hàm lượng muối cao được xem là một trong những tác nhân hàng đầu gây ra tình trạng này. Tăng huyết áp mạn tính làm tăng áp lực lên thành mạch, khiến các động mạch trở nên xơ cứng và dễ bị tổn thương, đặc biệt là các mạch máu nhỏ trong não, từ đó tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.

3.4. Đái tháo đường

Thói quen tiêu thụ quá nhiều đồ ngọt, từ trà sữa, bánh kẹo đến nước ngọt có gas, khiến nhiều người trẻ bị rối loạn đường huyết và tiểu đường. Đái tháo đường làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, tạo điều kiện hình thành mảng xơ vữa, dẫn đến hẹp lòng mạch và đột quỵ.

3.5. Sử dụng chất kích thích là yếu tố nguy cơ dễ dẫn tới dấu hiệu bệnh đột quỵ

Rượu bia, thuốc lá, cà phê quá liều hay các chất kích thích khác đều ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tim mạch và thần kinh. Uống nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ xuất huyết não, trong khi hút thuốc thường xuyên thúc đẩy quá trình xơ vữa mạch máu. Hút thuốc lá, dù là thuốc lá truyền thống hay thuốc lá điện tử, đều chứa hàng nghìn hóa chất độc hại. Các chất này khi đi vào cơ thể sẽ phá hủy thành mạch máu, làm tăng quá trình xơ vữa động mạch và hình thành cục máu đông, từ đó tăng đáng kể nguy cơ đột quỵ, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi.

Đột quỵ ở người trẻ là một thực tế đáng báo động, bởi nó có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng về thể chất, ảnh hưởng đến tâm lý, và tương lai của người bệnh. Tuy nhiên, bằng cách nhận thức rõ về các yếu tố nguy cơ, nhận biết sớm các dấu hiệu cảnh báo và chủ động thay đổi lối sống, bạn hoàn toàn có thể tự bảo vệ mình và người thân trước căn bệnh nguy hiểm này.