Những yếu tố nguy cơ đột quỵ có thể bạn chưa biết
Đột quỵ từ lâu đã được xem là một trong những nguyên nhân gây tử vong và tàn phế hàng đầu trên thế giới. Tuy nhiên, ngoài những yếu tố quen thuộc như tăng huyết áp hay tiểu đường, vẫn còn nhiều nguy cơ tiềm ẩn khác mà ít người ngờ tới. Việc nhận diện đầy đủ các yếu tố nguy cơ đột quỵ sẽ giúp bạn chủ động hơn trong phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe não bộ.
1. Bệnh đột quỵ là gì?
Đột quỵ được xem là một tình trạng cấp tính có tính nguy hiểm cao, xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ ra, khiến máu không thể lưu thông để nuôi dưỡng tế bào não.
Khi não không nhận đủ oxy và dưỡng chất, các tế bào thần kinh sẽ nhanh chóng bị tổn thương và chết đi chỉ trong vài phút. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể phải đối mặt với di chứng nặng nề như liệt, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm trí nhớ, thậm chí dẫn đến tử vong.
2. 7 dấu hiệu điển hình cảnh báo đột quỵ
Người bị đột quỵ thường xuất hiện các triệu chứng đặc trưng sau:
– Tê yếu cơ – thường xảy ra ở một bên mặt, tay hoặc chân.
– Thay đổi thị lực – nhìn mờ hoặc mất thị lực ở một hoặc cả hai mắt.
– Khó nuốt – nuốt vướng, cảm giác nghẹn bất thường.
– Đau đầu dữ dội – cơn đau đầu đến đột ngột, không rõ nguyên nhân.
– Mất thăng bằng – chóng mặt, đi loạng choạng, khó giữ vững cơ thể.
– Rối loạn ngôn ngữ – nói ngọng, khó nói, lưỡi bị tê cứng.
– Suy giảm trí nhớ – khó tập trung, lú lẫn hoặc quên đột ngột.
3. Nguy cơ đột quỵ là gì?
Đột quỵ có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó bao gồm cả những yếu tố không thể kiểm soát và các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Việc hiểu rõ những yếu tố này giúp mỗi người chủ động phòng ngừa và bảo vệ não bộ tốt hơn.
3.1. Các yếu tố nguy cơ đột quỵ khách quan
– Tuổi tác: Đột quỵ có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, tuổi càng cao thì rủi ro càng lớn. Từ sau 55 tuổi, nguy cơ mắc đột quỵ tăng gấp đôi sau mỗi thập kỷ.
– Giới tính: Nam giới thường có tỷ lệ mắc đột quỵ cao hơn so với nữ giới.
– Di truyền và tiền sử gia đình: Người có cha mẹ, anh chị em từng bị đột quỵ thường dễ đối mặt với nguy cơ tương tự.
– Chủng tộc: Một số nghiên cứu cho thấy người Mỹ gốc Phi có khả năng gặp đột quỵ cao gần gấp đôi so với người da trắng.
3.2. Các yếu tố nguy cơ đột quỵ chủ quan
– Đã từng bị đột quỵ: Người từng trải qua đột quỵ sẽ có nguy cơ tái phát cao, đặc biệt là trong những tháng đầu tiên.
– Đái tháo đường: Bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu và dễ dẫn đến đột quỵ.
– Bệnh tim mạch: Người mắc các bệnh liên quan đến tim thường có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn.
– Tăng huyết áp: Huyết áp cao là được xem là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra đột quỵ. Nó làm hỏng thành mạch, tăng khả năng hình thành cục máu đông hoặc gây xuất huyết não. Kiểm soát huyết áp định kỳ giúp phát hiện sớm nguy cơ.
– Rối loạn mỡ máu: Lượng cholesterol cao bám trên thành động mạch, tạo thành mảng xơ vữa, dẫn đến tắc nghẽn mạch máu não.
– Thừa cân và béo phì: Cân nặng vượt chuẩn thường kéo theo nhiều bệnh lý như cao huyết áp, tim mạch, rối loạn mỡ máu – tất cả đều làm tăng nguy cơ đột quỵ.
– Hút thuốc lá: Người hút thuốc có khả năng bị đột quỵ cao gấp đôi so với người không hút. Chất độc trong khói thuốc phá hủy thành mạch, thúc đẩy xơ vữa động mạch và làm tim phải hoạt động quá tải.
– Chế độ sinh hoạt thiếu khoa học: Ăn uống mất cân đối, ít vận động thể chất khiến cơ thể dễ mắc các bệnh nền dẫn đến đột quỵ.
– Rượu bia và chất kích thích: Uống nhiều rượu, sử dụng ma túy hoặc các chất kích thích khác cũng được xem là yếu tố nguy cơ quan trọng.
4. Các biện pháp phòng ngừa đột quỵ dễ áp dụng mà có thể bạn không ngờ tới
4.1. Chế độ dinh dưỡng khoa học
Một chế độ ăn uống hợp lý đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch và hạn chế nguy cơ đột quỵ:
– Cân đối dinh dưỡng: Bổ sung đủ 5 nhóm chất cần thiết gồm đạm, chất béo, tinh bột, vitamin và khoáng chất.
– Ăn uống điều độ: Không nên ăn quá nhiều hoặc bỏ bữa, thay vào đó chia nhỏ khẩu phần trong ngày để hệ tiêu hóa hoạt động nhẹ nhàng hơn.
– Tăng rau xanh và trái cây tươi: Nguồn chất xơ dồi dào cùng vitamin giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.
– Ưu tiên chất béo tốt: Các loại cá béo, hạt, dầu thực vật giàu omega-3 giúp kiểm soát cholesterol, hạn chế hình thành cục máu đông.
– Với những người mắc các bệnh lý như tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch… cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được xây dựng thực đơn chuyên biệt.
4.2. Rèn luyện thể chất
Hoạt động thể dục thể thao giúp cơ thể khỏe mạnh toàn diện, đồng thời giảm thiểu nguy cơ mắc đột quỵ cũng như nhiều bệnh lý khác. Một số lợi ích gồm:
– Giảm căng thẳng, lo âu.
– Cải thiện tuần hoàn máu.
– Tăng cường sức đề kháng.
– Lời khuyên: Duy trì vận động ít nhất 4 – 5 buổi/tuần, mỗi buổi khoảng 20 – 30 phút.
– Người cao tuổi có thể lựa chọn: đi bộ, yoga, thiền, dưỡng sinh.
– Người trẻ có nhiều lựa chọn hơn như: chạy bộ, gym, bơi lội, aerobics hoặc đạp xe.
4.3. Kiểm soát bệnh lý nền
Những bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, rối loạn mỡ máu là “ngòi nổ” dẫn tới đột quỵ. Vì vậy, việc điều trị và kiểm soát các bệnh này đúng phác đồ, kết hợp tái khám định kỳ là cách phòng ngừa hiệu quả.
Tóm lại, bên cạnh các nguyên nhân phổ biến như tăng huyết áp, bệnh tim mạch hay rối loạn mỡ máu, nhiều yếu tố nguy cơ khác như stress kéo dài, lười vận động, mất ngủ mạn tính, béo phì, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá cũng góp phần làm gia tăng tỷ lệ đột quỵ. Hiểu rõ và kiểm soát tốt những yếu tố này là chìa khóa quan trọng để giảm thiểu rủi ro. Đừng quên thăm khám sức khỏe định kỳ và duy trì lối sống khoa học để bảo vệ bản thân và gia đình trước căn bệnh nguy hiểm này.
