Các loại thuốc rối loạn tiền đình thường dùng

Khi xuất hiện chóng mặt, choáng váng, lảo đảo, nhiều người thường nghĩ ngay đến việc dùng thuốc để giảm triệu chứng. Tuy nhiên, rối loạn tiền đình có nhiều nguyên nhân khác nhau và mỗi nhóm thuốc lại có cơ chế tác dụng, chỉ định và mức độ an toàn riêng. Hiểu đúng về các loại thuốc rối loạn tiền đình thường dùng sẽ giúp người bệnh sử dụng đúng cách và hạn chế tối đa tác dụng phụ.

1. Có các loại thuốc chữa rối loạn tiền đình nào?

Theo Thạc sĩ, Bác sĩ Nội – Nguyễn Thị Thanh Nhàn – Chuyên khoa Nội thần kinh – Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI, khi xử trí chóng mặt, điều quan trọng nhất là điều trị đúng nguyên nhân. Nếu người bệnh chỉ bị chóng mặt chức năng, không có tổn thương não thì bác sĩ có thể lựa chọn các biện pháp dùng thuốc hoặc không dùng thuốc. Các thuốc chữa bệnh tiền đình được chia thành ba nhóm chính: Thuốc ức chế tiền đình, thuốc phục hồi tiền đình và thuốc điều trị nguyên nhân.

Dù thay đổi lối sống như ngủ đủ, ăn uống lành mạnh, tập thể dục và quản lý căng thẳng có thể giúp giảm triệu chứng, nhiều người vẫn cần thêm thuốc chữa bệnh tiền đình để cải thiện rõ rệt hơn. Do chỉ có rất ít thuốc được nghiên cứu chuyên biệt cho chóng mặt tiền đình nên nhiều loại thuốc hiện nay được sử dụng theo “ngoài chỉ định”, vì thế bệnh nhân cần được bác sĩ giải thích kỹ về lợi ích và rủi ro trước khi dùng.

Các loại thuốc rối loạn tiền đình thường dùng hiện nay gồm:

Thuốc ức chế tiền đình (dùng ngắn hạn)

Đây là nhóm thuốc giúp giảm cảm giác quay cuồng, giảm rung giật nhãn cầu và rất hữu ích cho người dễ say tàu xe hoặc nhạy cảm với chuyển động. Nhóm này gồm:

Thuốc an thần – Benzodiazepin (Diazepam, Clonazepam, Lorazepam…): Loại này có tác dụng giảm chóng mặt đột ngột và lo âu đi kèm, nhưng dễ gây quen thuốc, tăng nguy cơ té ngã và ảnh hưởng trí nhớ. Do đó không nên dùng quá 1 tuần.

Thuốc kháng Histamin (Meclizine, Dimenhydrinate, Diphenhydramine…): Giúp giảm say tàu xe và triệu chứng chóng mặt nhưng có thể gây buồn ngủ, khô miệng.

Thuốc kháng Cholinergic (Scopolamine): Loại thuốc rối loạn tiền đình này có tác dụng tốt với người say tàu xe nhưng gây khô miệng, giãn đồng tử và an thần mạnh.

Thuốc chống nôn (Ondansetron, Promethazine, Prochlorperazine…): Những thuốc chữa bệnh tiền đình này dùng khi chóng mặt kèm buồn nôn, nôn nhiều.

Thuốc phục hồi tiền đình (dùng dài hơn)

Nhóm thuốc rối loạn tiền đình này giúp cải thiện tuần hoàn, tăng khả năng bù trừ của hệ tiền đình, giảm nhạy cảm với chuyển động. Đây là những loại thuốc chữa bệnh tiền đình được dùng phổ biến và an toàn hơn khi cần sử dụng lâu dài.

Các thuốc rối loạn tiền đình thường dùng gồm:

– Betahistine, Cinnarizine, Tanganine

– Các thuốc tăng tuần hoàn não: Điển hình như thuốc tiền đình Ginkgo hoặc Piracetam.

– Một số thuốc giảm lo âu giúp cải thiện triệu chứng ở bệnh nhân bị chóng mặt kèm căng thẳng, stress.
Trong đó, thuốc tiền đình Ginkgo (chiết xuất từ ginkgo biloba) được đánh giá là hỗ trợ tốt cho tuần hoàn não, giảm ù tai, hoa mắt và cải thiện khả năng tập trung hiệu quả.

Thuốc giải cứu (cắt cơn nhanh)

Là những thuốc được sử dụng khi cơn chóng mặt bùng phát mạnh kèm buồn nôn, nôn ói, đổ mồ hôi hoặc choáng váng. Tùy mức độ, bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc đường uống, tiêm hoặc đặt hậu môn để xử trí nhanh triệu chứng.

Lưu ý: Việc lựa chọn thuốc rối loạn tiền đình phải được cá nhân hóa theo từng bệnh nhân và luôn nên trao đổi với bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất.

2. Rối loạn tiền đình uống thuốc bao lâu thì khỏi?

Rối loạn tiền đình uống thuốc bao lâu thì khỏi là thắc mắc của rất nhiều người bệnh. Thực tế thì thời gian khỏi khi điều trị rối loạn tiền đình không cố định mà phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ tổn thương và cách cơ thể đáp ứng với thuốc.

Đối với rối loạn tiền đình ngoại biên thường đáp ứng điều trị nhanh hơn:

– Với chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV), Hiệp hội Tai Mũi Họng Hoa Kỳ (AAO-HNSF, 2017) cho biết người bệnh thường cải thiện ngay sau thủ thuật Epley và hoàn toàn hồi phục trong vài ngày đến 1 tuần nếu được thực hiện đúng.

– Với viêm dây thần kinh tiền đình, nghiên cứu của Strupp et al., 2004 cho thấy đa số bệnh nhân giảm chóng mặt rõ rệt sau 3 – 7 ngày khi dùng corticosteroid đúng chỉ định, nhưng cần 2 – 6 tuần để phục hồi thăng bằng hoàn toàn.

Trường hợp nguyên nhân là rối loạn tiền đình trung ương (đột quỵ, tổn thương tiểu não…) thì thường hồi phục chậm hơn nhiều, cần vài tuần đến vài tháng để ổn định triệu chứng và thuốc chỉ đóng vai trò hỗ trợ; phục hồi chức năng tiền đình mới quyết định thời gian khỏi. Một số tổn thương mạn tính (như thoái hóa tiểu não) có thể không hồi phục hoàn toàn, dù người bệnh vẫn có thể cải thiện nhờ chương trình tập luyện chuyên sâu.

Nhìn chung, rối loạn tiền đình có thể khỏi trong vài ngày, vài tuần hoặc cần điều trị dài hạn tùy thể bệnh. Người bệnh nên tái khám khi: Chóng mặt kéo dài trên 1 – 2 tuần, chóng mặt kèm yếu liệt, nói khó hoặc đau đầu dữ dội vì đây có thể là dấu hiệu của rối loạn tiền đình trung ương cần xử trí khẩn cấp.

Tóm lại, trong quá trình điều trị rối loạn tiền đình, điều quan trọng nhất vẫn là xác định đúng nguyên nhân gây chóng mặt để lựa chọn phương pháp phù hợp. Thuốc rối loạn tiền đình chỉ phát huy hiệu quả tối ưu khi được sử dụng đúng chỉ định và kết hợp với thay đổi lối sống, tập phục hồi chức năng tiền đình.

Nguồn tài liệu tham khảo: AAO-HNSF, Pubmed, Mayoclinic