Giải đáp đau thần kinh tọa có biểu hiện gì cần chú ý

Đau thần kinh tọa với những cơn đau nhức lan dọc từ thắt lưng xuống mông và chân, gây ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ đau thần kinh tọa có biểu hiện gì, nguyên nhân do đâu và yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các dấu hiệu quan trọng của đau dây thần kinh tọa để kịp thời nhận biết và thăm khám.

1. Hiểu cơ bản nguyên nhân về đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa, hay còn gọi là đau dây thần kinh hông to, là tình trạng đau nhức xuất phát từ sự tổn thương, chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh tọa. Đây là một trong những dây thần kinh dài và lớn nhất cơ thể. Dây thần kinh này bắt đầu từ vùng thắt lưng, đi qua hông, mông và chạy dọc xuống phía sau mỗi chân, chia thành nhiều nhánh nhỏ hơn để điều khiển cảm giác và vận động ở cẳng chân, bàn chân và ngón chân. Khi dây thần kinh bị kích thích, người bệnh không chỉ gặp cơn đau dữ dội mà còn có thể kèm theo cảm giác tê bì, yếu cơ hoặc hạn chế vận động. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó phổ biến nhất cần chú ý là:

– Thoát vị đĩa đệm: Khi đĩa đệm bị lệch hoặc thoát vị, nhân nhầy bên trong sẽ thoát ra ngoài và chèn ép trực tiếp lên rễ thần kinh tọa, gây ra cơn đau dữ dội.

– Chấn thương cột sống hoặc viêm khớp thoái hóa, khiến dây thần kinh tọa bị sưng viêm.

– Viêm đĩa đệm, hẹp ống sống do nhiễm trùng hoặc khối u.

– Nguyên nhân hiếm gặp: dây thần kinh bị chèn ép bởi mô mềm, u, máu tụ hoặc biến chứng do gãy xương.

– Phụ nữ mang thai cũng dễ gặp tình trạng này do áp lực tăng lên vùng cột sống và khung chậu.

2. Đau thần kinh tọa có biểu hiện gì cần chú ý?

2.1. Cơn đau đặc trưng

Dấu hiệu phổ biến nhất chính là cơn đau lan tỏa dọc đường đi của dây thần kinh tọa. Người bệnh thường cảm thấy đau từ thắt lưng xuống mông, đùi, bắp chân, thậm chí đến tận bàn chân. Cơn đau có thể giống như bỏng rát hoặc bị điện giật, tăng mạnh khi người bệnh ho, hắt hơi, cúi người hoặc nâng vật nặng. Tùy vị trí tổn thương, biểu hiện đau dây thần kinh tọa sẽ khác nhau:

– Nếu rễ L4 bị tổn thương: Cơn đau thường lan xuống vùng khoeo chân.

– Nếu rễ L5 bị tổn thương: Cơn đau có xu hướng lan tới mu bàn chân và ngón chân cái.

– Nếu rễ S1 bị tổn thương: Cơn đau sẽ lan dọc xuống lòng bàn chân và ngón út.

Một điểm đặc biệt là cơn đau thần kinh tọa không chỉ cố định ở một vị trí mà có thể lan rộng khắp một bên chân. Cơn đau này thường xuất hiện theo từng đợt, đặc biệt rõ rệt khi bạn đi lại trên những đoạn đường gồ ghề hoặc khi dậm chân mạnh xuống đất.

2.2. Đau thần kinh tọa có biểu hiện gì: Tê bì và cảm giác như kim châm

Bên cạnh cơn đau, người bệnh có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran hoặc cảm giác như có hàng ngàn mũi kim châm ở vùng bị ảnh hưởng. Tình trạng này xảy ra do tín hiệu thần kinh bị gián đoạn, không truyền đi được một cách bình thường. Cảm giác này tương tự như khi bạn bị “tê chân” vì ngồi xổm hoặc bắt chéo chân quá lâu. Tình trạng này có thể kèm theo cảm giác co cứng cơ ở vùng bắp chân và đùi, đặc biệt vào buổi sáng sớm hoặc sau khi bạn thức dậy.

2.3. Đau thần kinh tọa có biểu hiện gì: Yếu cơ và hạn chế khi vận động

Khi bệnh tiến triển nặng, các tín hiệu điều khiển cơ bắp bị gián đoạn, dẫn đến tình trạng yếu cơ ở vùng chân hoặc bàn chân. Người bệnh có thể gặp khó khăn khi đi lại, đứng lên hoặc thậm chí không thể nhấc chân lên khỏi mặt đất. Khi thăm khám, bác sĩ thường kiểm tra khả năng vận động của bạn thông qua các động tác như cúi gập người, xoay hông để đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh. Cơn đau có thể khiến bạn không thể thực hiện các động tác đơn giản như cúi người chạm vào chân hoặc xoay người sang hai bên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

2.4. Rối loạn đại tiểu tiện

Đây là triệu chứng nguy hiểm nhất, tuy hiếm gặp nhưng cần đặc biệt lưu ý. Khi dây thần kinh tọa bị chèn ép quá mức, tín hiệu điều khiển bàng quang và ruột có thể bị gián đoạn, dẫn đến:

– Tiểu không kiểm soát hoặc tiểu rắt liên tục.

– Mất kiểm soát đại tiện, ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống.

– Nếu xuất hiện triệu chứng này, người bệnh cần đi khám ngay vì có thể liên quan đến hội chứng chùm đuôi ngựa, một biến chứng thần kinh nghiêm trọng.

3. Một số yếu tố tăng nguy cơ đau dây thần kinh tọa

3.1. Tiền sử chấn thương hoặc chấn thương hiện tại

Những người từng bị chấn thương vùng cột sống, lưng dưới hoặc xương chậu có nguy cơ cao hơn. Các chấn thương này có thể làm tổn thương đĩa đệm, đốt sống hoặc trực tiếp tác động lên dây thần kinh tọa, gây ra các vấn đề về sau.

3.2. Thoái hóa tự nhiên vì tuổi tác

Khi tuổi càng cao, cột sống của chúng ta cũng bị “lão hóa” theo thời gian. Sự hao mòn tự nhiên này có thể dẫn đến thoái hóa đĩa đệm, hẹp ống sống hoặc hình thành gai xương, gây chèn ép lên dây thần kinh. Tình trạng này thường gặp ở những người trên 40 tuổi, đặc biệt là người già.

3.3. Thừa cân, béo phì

Cột sống cấu tạo giống như một chiếc cần cẩu. Khi đứng thẳng, trọng lượng cơ thể phía trước là “gánh nặng” mà cột sống phải chịu đựng. Cân nặng dư thừa, đặc biệt là ở vùng bụng, sẽ tạo thêm áp lực lớn lên cột sống, đĩa đệm và cơ lưng, từ đó làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm và chèn ép dây thần kinh.

3.4. Tính chất nghề nghiệp

Những công việc đòi hỏi phải mang vác nặng, cúi người nhiều, xoắn vặn cơ thể thường xuyên hoặc làm việc ở những tư thế bất thường có thể gây tổn thương cho cột sống. Ngược lại, những người làm công việc văn phòng phải ngồi lâu, ít vận động, không có ghế tựa lưng phù hợp cũng có nguy cơ cao bị đau thần kinh tọa do áp lực kéo dài lên vùng thắt lưng. Vì thế cần nên đi khám và kiểm tra định kỳ nếu như triệu chứng kéo dài và không khỏi.

3.5. Tư thế không đúng khi vận động hoặc lười vận động

Ngay cả khi thường xuyên tập thể dục, nếu không tuân thủ đúng kỹ thuật khi nâng vật nặng, tập gym hoặc các hoạt động thể chất khác, người bệnh vẫn có thể gặp rủi ro đau dây thần kinh tọa. Việc nâng vật bằng lưng thay vì bằng chân sẽ gây áp lực lớn lên cột sống. Tương tự, lối sống ít vận động, ngồi quá lâu một chỗ cũng là nguyên nhân khiến các cơ xung quanh cột sống trở nên yếu và kém linh hoạt, làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Đau thần kinh tọa là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm. Việc hiểu rõ các biểu hiện như đau lan tỏa, tê bì, yếu cơ và đặc biệt là các dấu hiệu nghiêm trọng sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc đi khám định kỳ và chăm sóc sức khỏe.