Co thắt tâm vị (Achalasia) là một bệnh lý của cơ thắt dưới thực quản, khiến thực quản không thể đẩy thức ăn xuống dạ dày một cách dễ dàng. Do đó, người bệnh thường gặp khó khăn trong việc nuốt, cảm thấy thức ăn bị nghẹn lại ở cổ họng, kèm theo các cơn đau. Với sự tiến bộ của y học hiện đại, kỹ thuật đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao (HRM – High-Resolution Manometry) đã trở thành công cụ tiên tiến và chính xác để chẩn đoán co thắt tâm vị. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách phát hiện co thắt tâm vị qua triệu chứng đau cổ họng khó nuốt, cũng như vai trò của HRM trong việc chẩn đoán bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Co thắt tâm vị là gì?
Co thắt tâm vị (Achalasia) là một rối loạn vận động của thực quản, trong đó cơ thắt dưới thực quản (Lower Esophageal Sphincter – LES) không mở ra đúng cách để cho phép thức ăn hoặc nước uống đi vào dạ dày. Nguyên nhân của co thắt tâm vị chưa được xác định rõ ràng, nhưng nhiều nghiên cứu cho rằng bệnh có liên quan đến sự tổn thương của các dây thần kinh điều khiển cơ thực quản. Tình trạng này khiến cho thực quản mất đi khả năng co bóp bình thường và tạo ra áp lực, dẫn đến việc thức ăn bị ứ đọng lại ở phần dưới của thực quản hoặc thậm chí ở cổ họng.
Bệnh co thắt tâm vị thường phát triển dần dần và triệu chứng có thể trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian. Nếu không được điều trị, tình trạng này có thể dẫn đến viêm thực quản, giãn thực quản và các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng khác.
Co thắt tâm vị gây khó nuốt
2. Triệu chứng đau cổ họng khó nuốt và mối liên hệ với co thắt tâm vị
Đau cổ họng và khó nuốt là những triệu chứng phổ biến ở người bị co thắt tâm vị, nhưng lại dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý liên quan đến tai mũi họng như viêm họng hoặc trào ngược dạ dày. Người bệnh có thể cảm thấy thức ăn bị mắc kẹt ở phần trên của thực quản hoặc ngay cổ họng, gây cảm giác đau và khó chịu, với các triệu chứng cụ thể bao gồm:
– Khó nuốt (dysphagia): Khó khăn trong việc nuốt thức ăn rắn, sau đó có thể phát triển thành khó nuốt cả thức ăn lỏng.
– Đau ngực hoặc đau cổ họng: Do sự co thắt của cơ thực quản và áp lực tạo ra khi thức ăn bị mắc kẹt.
– Nôn trớ: Khi thức ăn không thể đi xuống dạ dày, nó có thể bị đẩy ngược trở lại thực quản, gây ra tình trạng nôn hoặc trào ngược.
– Giảm cân: Việc ăn uống khó khăn có thể dẫn đến sụt cân không mong muốn.
– Ho kéo dài hoặc cảm giác nghẹn: Một số người bệnh còn bị ho do thức ăn hoặc chất lỏng trào ngược lên cổ họng hoặc đường hô hấp.
Các triệu chứng này thường tiến triển từ từ và có thể xuất hiện không liên tục, khiến nhiều người không nhận ra tính nghiêm trọng của bệnh cho đến khi các dấu hiệu trở nên nặng hơn.
3. Đo áp lực và nhu động thực quản HRM và vai trò trong chẩn đoán co thắt tâm vị
Để xác định chính xác liệu đau cổ họng khó nuốt có phải do co thắt tâm vị gây ra hay không, các phương pháp chẩn đoán truyền thống như chụp X-quang hoặc nội soi có thể chưa đủ chính xác. Đây là lúc kỹ thuật đo áp lực và nhu động thực quản độ phân giải cao (HRM) phát huy vai trò quan trọng.
Thực hiện đo HRM tại TCI
3.1 HRM là kỹ thuật gì?
HRM là một kỹ thuật đo lường áp lực và vận động của thực quản bằng cách sử dụng các cảm biến áp lực được đặt dọc theo ống thông qua mũi và đi xuống thực quản. Các cảm biến này có khả năng ghi lại sự co bóp và hoạt động của cơ thực quản khi người bệnh nuốt. Kỹ thuật này cho phép bác sĩ đánh giá một cách chi tiết và chính xác các vấn đề liên quan đến vận động thực quản, bao gồm việc xác định xem cơ thắt dưới thực quản có mở ra bình thường hay không.
3.2 Quy trình thực hiện HRM xác định co thắt tâm vị từ đau cổ họng khó nuốt
Trước khi tiến hành, bệnh nhân được yêu cầu nhịn ăn trong khoảng 4 đến 6 giờ để thực quản trống rỗng.
Bác sĩ sẽ đưa một ống thông mỏng, linh hoạt qua mũi và đưa vào thực quản. Quá trình này có thể gây khó chịu nhẹ, nhưng không đau đớn.
Khi ống thông đã được đặt vào đúng vị trí, bệnh nhân sẽ được yêu cầu nuốt thức ăn hoặc nước uống nhỏ trong khi các cảm biến ghi lại áp lực và hoạt động co bóp của thực quản.
Quá trình đo HRM thường chỉ mất khoảng 10-15 phút, và sau đó dữ liệu thu được sẽ được phân tích để xác định các bất thường trong vận động thực quản.
Chuẩn bị trước khi tiến hành đưa thiết bị đo vào thực quản
3.3 Vai trò của HRM trong chẩn đoán co thắt tâm vị từ đau cổ họng khó nuốt
– Xác định chính xác áp lực trong thực quản: HRM giúp xác định mức độ co thắt của cơ thắt dưới thực quản và các bất thường trong quá trình nuốt.
– Phân loại co thắt tâm vị: HRM có thể giúp phân loại bệnh co thắt tâm vị thành các loại khác nhau dựa trên mức độ rối loạn vận động của thực quản.
– Đánh giá mức độ nghiêm trọng: Kỹ thuật này cho phép bác sĩ đánh giá mức độ ảnh hưởng của co thắt tâm vị đối với vận động thực quản và từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
4. Phương pháp điều trị co thắt tâm vị
Sau khi được chẩn đoán bằng HRM, bệnh nhân co thắt tâm vị có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh theo đánh giá của bác sĩ dựa vào kết quả chẩn đoán. Các phương pháp điều trị bao gồm dùng thuốc, nong thực quản, phẫu thuật…
Triệu chứng đau cổ họng khó nuốt không phải lúc nào cũng liên quan đến các vấn đề đơn giản như viêm họng hay trào ngược dạ dày. Đôi khi, chúng có thể là dấu hiệu của một bệnh lý nghiêm trọng hơn như co thắt tâm vị. Với sự phát triển của công nghệ y tế, đặc biệt là kỹ thuật đo áp lực thực quản độ phân giải cao cao (HRM), việc chẩn đoán bệnh trở nên chính xác và hiệu quả hơn. Nếu bạn hoặc người thân gặp phải những triệu chứng tương tự, hãy cân nhắc đến việc thăm khám và sử dụng HRM để có kết quả chẩn đoán chính xác và phương pháp điều trị phù hợp.
