Ợ nóng rát cổ họng và ho kéo dài là những triệu chứng khó chịu, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Ít ai biết rằng, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về mối liên hệ giữa ợ nóng rát cổ họng, ho kéo dài và bệnh trào ngược dạ dày thực quản, giúp bạn hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của mình.
Menu xem nhanh:
1. Tổng quan về bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ chua, ợ nóng, đau ngực, khó nuốt, khàn giọng, ho mạn tính… Bình thường, cơ thắt thực quản dưới (một van giữa thực quản và dạ dày) sẽ đóng lại sau khi thức ăn đi xuống dạ dày. Tuy nhiên, ở người bị trào ngược, cơ thắt này bị giãn ra không đúng lúc, cho phép axit và dịch tiêu hóa từ dạ dày trào ngược lên thực quản.
Có nhiều yếu tố góp phần vào sự phát triển của bệnh trào ngược dạ dày thực quản, bao gồm:
– Thoát vị hoành: Đây là tình trạng một phần của dạ dày di chuyển lên trên cơ hoành, làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới.
– Thói quen ăn uống: Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn cay nóng, dầu mỡ, đồ uống có gas, caffeine và rượu bia có thể kích thích dạ dày sản xuất nhiều axit hơn.
– Thói quen sinh hoạt: Nằm ngay sau khi ăn, ăn quá no, béo phì, hút thuốc lá đều là những yếu tố làm tăng nguy cơ trào ngược.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc huyết áp có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới.
2. Mối liên hệ giữa ợ nóng rát cổ họng, ho kéo dài và GERD
Ợ nóng rát cổ họng và ho kéo dài thường đi kèm với nhau ở những người mắc trào ngược dạ dày thực quản. Axit trào ngược lên thực quản không chỉ gây cảm giác nóng rát ở cổ họng mà còn kích thích các dây thần kinh ở đường hô hấp, gây ra phản xạ ho. Ho kéo dài do trào ngược thường là ho khan, dai dẳng, đặc biệt là vào ban đêm khi nằm hoặc sau khi ăn no.
Axit trào ngược lên tiếp xúc trực tiếp với niêm mạc đường hô hấp, gây kích ứng và ho
2.1 Ợ nóng, rát cổ họng do GERD – biểu hiện cụ thể
Ợ nóng rát cổ họng thường là cảm giác nóng, rát tại vùng cổ họng, đi kèm với cảm nhận có vị chua hoặc đắng trong khoang miệng. Triệu chứng này xảy ra khi dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây kích ứng niêm mạc cổ họng. Người bệnh có thể cảm thấy khó chịu, đau rát sau khi ăn hoặc khi nằm nghỉ.
Các triệu chứng điển hình của ợ nóng, rát cổ họng bao gồm:
– Cảm giác nóng rát kéo dài từ ngực lên cổ họng.
– Cảm nhận có vị chua hoặc đắng trong khoang miệng.
– Cổ họng khô, đau hoặc khó chịu.
2.2 Ho kéo dài do GERD – biểu hiện cụ thể
Ho kéo dài là một biểu hiện không điển hình nhưng phổ biến ở những người bị GERD. Khi dịch vị axit trào ngược lên, nó có thể kích thích dây thần kinh ở thực quản và cổ họng, gây ra phản xạ ho. Ngoài ra, việc hít phải một lượng nhỏ axit trong khi ngủ có thể gây viêm đường hô hấp, làm triệu chứng ho trở nên nghiêm trọng hơn.
Những biểu hiện thường đi kèm ho kéo dài bao gồm:
– Đau hoặc rát cổ họng mỗi khi ho.
– Cảm giác khó chịu hoặc đau tức, rát ngực.
– Khàn giọng hoặc mất giọng.
Axit trào ngược lên thực quản không chỉ gây cảm giác nóng rát ở cổ họng mà còn kích thích các dây thần kinh ở đường hô hấp, gây ra phản xạ ho
Ho kéo dài do trào ngược dạ dày thực quản không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Ho liên tục có thể dẫn đến viêm họng mạn tính, khàn giọng, mất ngủ, ảnh hưởng đến công việc và sinh hoạt hàng ngày. Nghiêm trọng hơn, nếu không được điều trị kịp thời, trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra các biến chứng như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản (tiền ung thư thực quản).
3. Giải pháp chẩn đoán và điều trị ợ nóng rát cổ họng và ho kéo dài do GERD
3.1 Các phương pháp chẩn đoán GERD từ triệu chứng ợ nóng, rát cổ họng và ho kéo dài
Để xác định chính xác nguyên nhân gây ợ nóng rát cổ họng và ho kéo dài, người bệnh cần thực hiện các bước chẩn đoán chuyên sâu, bao gồm:
– Nội soi dạ dày-thực quản: Đây là phương pháp hiệu quả để phát hiện tổn thương niêm mạc do trào ngược axit.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Phương pháp này giúp đánh giá tần suất, mức độ, thời điểm axit trào ngược, tính chất dịch trào ngược. Đồng thời tìm được mối liên hệ giữa triệu chứng ợ nóng rát và ho kéo dài với trào ngược, phân biệt được trào ngược với các bệnh lý gây triệu chứng tương tự trào ngược.
Đo pH trở kháng thực quản 24 giờ – Phương pháp hữu hiệu chẩn đoán xác định GERD và mức độ nghiêm trọng của GERD.
– Kiểm tra chức năng cơ vòng thực quản bằng HRM: Nhằm xác định liệu cơ vòng có hoạt động bình thường hay không, đặc biệt giúp đánh giá chức năng của cơ thắt thực quản dưới, xác định cơ thắt thực quản dưới không hoạt động hiệu quả có phải là nguyên nhân gây trào ngược.
3.2 Giải pháp điều trị GERD cải thiện triệu chứng
Khi đã xác định được người bệnh mắc GERD, dựa trên kết quả chẩn đoán chi tiết bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Người bệnh cần điều trị đúng theo liệu trình, tuân thủ lịch tái khám để theo dõi kết quả, khả năng đáp ứng thuốc…
Bên cạnh quá trình điều trị y tế, người bệnh cũng cần chủ động thay đổi lối sống, áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, tránh thực phẩm kích thích và duy trì cân nặng hợp lý. Không nằm ngay sau khi ăn, nâng cao đầu giường khi ngủ và tránh mặc quần áo quá chật.
Nếu triệu chứng ợ nóng rát cổ họng và ho kéo dài không được điều trị kịp thời, nó có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, loét thực quản, hoặc thậm chí ung thư thực quản. Vì vậy, việc thăm khám sớm, chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách là vô cùng cần thiết để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
