Ợ chua và nóng cổ là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người thường gặp phải sau khi ăn. Tuy nhiên, ít ai biết rằng những triệu chứng này có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD). Bài viết này sẽ tìm hiểu sâu hơn về mối liên hệ giữa ợ chua nóng cổ và bệnh trào ngược dạ dày, từ nguyên nhân, triệu chứng, cho đến các biện pháp phòng ngừa và điều trị.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây ợ chua nóng cổ
Ợ chua và nóng cổ xảy ra khi acid dạ dày trào ngược lên thực quản. Thực quản là một phần của đường tiêu hóa, có chức năng dẫn thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Giữa thực quản và dạ dày có một van gọi là cơ thắt thực quản dưới (LES). Bình thường, LES mở ra để cho thức ăn vào dạ dày và sau đó đóng lại để ngăn acid dạ dày trào ngược. Tuy nhiên, khi LES yếu hoặc hoạt động không đúng cách, acid dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây ra ợ chua và nóng cổ.
Một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng trào ngược bao gồm:
– Thực phẩm và đồ uống: Các loại thực phẩm như đồ ăn cay nóng, chiên rán, chocolate, cà phê, rượu và nước ngọt có ga có thể làm yếu LES và gây ra trào ngược dạ dày.
– Thói quen ăn uống: Ăn quá no, ăn nhanh, hoặc nằm ngay sau khi ăn có thể tạo áp lực lên LES, dẫn đến trào ngược acid.
– Tăng cân và béo phì: Mỡ bụng thừa có thể tạo áp lực lên dạ dày và LES, làm cho acid dễ trào ngược lên thực quản.
– Thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến hoạt động của LES, như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc chống trầm cảm và thuốc chống dị ứng…
– Tình trạng sức khỏe: Các tình trạng như thoát vị hoành, mang thai, và tiểu đường cũng có thể góp phần gây ra trào ngược acid.
Ợ chua và nóng cổ là 2 triệu chứng điển hình của chứng trào ngược dạ dày.
2. Triệu chứng khác của bệnh trào ngược dạ dày
Triệu chứng chính của bệnh trào ngược dạ dày là ợ chua và nóng cổ, nhưng còn nhiều triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện:
– Đau ngực: Đau hoặc khó chịu ở vùng ngực, thường bị nhầm lẫn với đau tim.
– Khó nuốt: Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng hoặc thực quản.
– Ho khan: Ho mãn tính, đặc biệt vào ban đêm, có thể là dấu hiệu của trào ngược acid.
– Khàn tiếng: Acid dạ dày trào ngược có thể gây kích ứng dây thanh quản, dẫn đến khàn tiếng hoặc mất giọng.
– Nôn mửa: Cảm giác buồn nôn và thỉnh thoảng nôn mửa.
– Hơi thở hôi: Hơi thở có mùi khó chịu do acid dạ dày trào ngược lên miệng.
3. Chẩn đoán trào ngược dạ dày gây ợ chua nóng rát cổ
3.1 Các phương pháp chung chẩn đoán ợ chua nóng cổ
Việc chẩn đoán bệnh trào ngược dạ dày thường bắt đầu với việc thăm khám lâm sàng và hỏi bệnh sử. Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để xác định chính xác tình trạng và mức độ nghiêm trọng của bệnh:
– Nội soi thực quản – dạ dày – tá tràng (EGD): Nội soi giúp bác sĩ quan sát trực tiếp thực quản và dạ dày, phát hiện tổn thương hoặc viêm.
– Đo áp lực thực quản: Đánh giá chức năng sự vận động của thực quản, kiểm tra ợ chua nóng cổ có phải do trào ngược dạ dày – thực quản hay các bệnh lý thực quản khác.
– Xét nghiệm pH thực quản: Đo mức độ acid trong thực quản trong khoảng thời gian 24 giờ để xác định tần suất và mức độ trào ngược.
– Chụp X-quang thực quản: Bệnh nhân uống một loại chất cản quang và chụp X-quang để quan sát hình ảnh thực quản và dạ dày.
Trong trường hợp ợ chua nóng cổ do trào ngược dạ dày thực quản, bệnh nhân có thể được đo pH thực quản 24 giờ để chẩn đoán chính xác và chi tiết bệnh trào ngược.
3.2 Vai trò của đo áp lực thực quản và đo pH thực quản 24 giờ trong chẩn đoán chứng ợ chua nóng cổ do trào ngược
Tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc, phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ là các kỹ thuật quan trọng đang được áp dụng phục vụ đắc lực việc chẩn đoán các bất thường liên quan đến triệu chứng ợ chua nóng rát cổ. Trong đó, đo HRM giúp đánh giá trong các trường hợp nghi ngờ triệu chứng do các rối loạn vận động thực quản (gồm chứng nuốt khó, co thắt thực quản,…) hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
Đối với trường hợp loại từ các nguyên nhân do rối loạn nuốt, bệnh nhân sẽ được tiến hành đo pH thực quản 24 giờ. Đây là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh GERD, xác định tần suất và thời gian mà acid dạ dày trào ngược lên thực quản; đánh giá mức độ nghiêm trọng của GERD, xác định mối liên hệ giữa các triệu chứng (như ợ nóng, ho mạn tính, đau ngực) và trào ngược acid, đánh giá hiệu quả của điều trị GERD.
Với phương pháp này, bác sĩ sẽ đưa một ống mỏng và mềm (catheter) được đưa qua mũi vào thực quản. Đầu ống có một cảm biến đo pH để ghi lại mức độ acid trong thực quản trong suốt 24 giờ. Việc này cần kết hợp với việc ghi lại các hoạt động, thời gian ăn uống và các triệu chứng xảy ra trong thời gian đo pH.
Tại Thu Cúc TCI, hệ thống máy đo được nhập khẩu từ Mỹ, đảm bảo chất lượng và độ an toàn. Đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên hàng đầu đem lại sự chính xác và thoải mái tối đa cho người bệnh.
4. Các phương pháp điều trị
Điều trị bệnh trào ngược dạ dày có thể bao gồm thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và trong một số trường hợp nặng, phẫu thuật.
4.1 Thay đổi lối sống
Thay đổi chế độ ăn uống: Tránh các thực phẩm và đồ uống gây trào ngược, ăn nhiều bữa nhỏ thay vì ít bữa lớn.
– Giảm cân: Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên dạ dày.
– Tránh ăn khuya: Không nên ăn trong vòng 2 – 3 giờ trước khi đi ngủ.
– Nâng đầu giường: Nâng cao đầu giường khoảng 15 – 20 cm để ngăn acid trào ngược khi nằm.
4.2 Thuốc
– Thuốc kháng acid: Giúp trung hòa acid dạ dày, giảm triệu chứng ợ chua và nóng cổ.
– Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Giảm sản xuất acid dạ dày, giúp giảm viêm và chữa lành niêm mạc thực quản.
– Thuốc chẹn H2: Giảm sản xuất acid dạ dày và giảm triệu chứng.
– Phẫu thuật: Trong trường hợp các biện pháp điều trị khác không hiệu quả, phẫu thuật có thể được xem xét. Phẫu thuật Nissen fundoplication là một phương pháp phổ biến, trong đó phần trên của dạ dày được quấn quanh LES để tăng cường chức năng của van này.
Thuốc có thể cải thiện tình trạng ợ chua và nóng cổ do GERD.
Ợ chua và nóng cổ không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Hiểu rõ nguyên nhân và triệu chứng của bệnh, cùng với việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng này hiệu quả. Nếu bạn thường xuyên gặp phải triệu chứng ợ chua và nóng cổ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.
