Nuốt nghẹn là tình trạng không hiếm gặp, nhưng nếu xuất hiện thường xuyên hoặc kéo dài, nó có thể là dấu hiệu của những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu cụ thể nuốt thấy nghẹn là gì, các nguyên nhân phổ biến gây ra hiện tượng này, cũng như cách chẩn đoán để điều trị kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. Nuốt thấy nghẹn là gì? Điểm mặt những nguyên nhân gây nuốt nghẹn
Nuốt nghẹn là cảm giác thức ăn hoặc chất lỏng bị vướng lại khi di chuyển từ miệng xuống thực quản. Người bệnh thường cảm nhận sự bất tiện khi ăn uống, cảm giác như có một vật thể cản trở ở cổ họng hoặc ngực.
Hiện tượng này có thể xảy ra tạm thời hoặc kéo dài tùy thuộc vào nguyên nhân. Đối với một số người, nuốt nghẹn chỉ là vấn đề thoáng qua do ăn uống nhanh hoặc không nhai kỹ. Tuy nhiên, nếu triệu chứng xuất hiện lặp đi lặp lại, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo những bệnh lý tiềm ẩn cần được xử lý ngay.
Nuốt nghẹn là cảm giác thức ăn hoặc chất lỏng bị vướng lại khi di chuyển từ miệng xuống thực quản
Các nguyên nhân gây nuốt thấy nghẹn có thể kể đến như sau:
1.1. Nguyên nhân cơ học
Đây là nhóm nguyên nhân do các tổn thương hoặc dị vật trong đường tiêu hóa gây cản trở việc nuốt:
– Dị vật thực quản: Thức ăn lớn, xương cá hoặc các vật sắc nhọn mắc kẹt có thể gây nghẹn.
– Hẹp thực quản: Sẹo hoặc co thắt thực quản do viêm loét hoặc các can thiệp y tế như đặt ống nội soi.
– U thực quản: Các khối u lành tính hoặc ác tính trong thực quản có thể cản trở dòng chảy của thức ăn.
1.2. Nguyên nhân chức năng
Nhóm này bao gồm các vấn đề ảnh hưởng đến chức năng nuốt nhưng không liên quan đến tổn thương thực thể:
– Rối loạn co thắt thực quản, co thắt tâm vị: Thực quản không co bóp đồng bộ hoặc bị mất nhu động. Đây là nguyên nhân phổ biến gây cảm giác nuốt nghẹn.
– Bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có thể gây nuốt nghẹn do ảnh hưởng trực tiếp đến thực quản. Axit dạ dày trào lên làm tổn thương niêm mạc thực quản, dẫn đến viêm và sưng tấy. Khi niêm mạc bị viêm, lòng thực quản có thể thu hẹp, khiến thức ăn khó di chuyển qua, tạo cảm giác nghẹn.Ngoài ra, các tổn thương kéo dài do axit còn dẫn đến hình thành mô sẹo, khiến thực quản hẹp lại một cách cố định. Điều này làm cản trở dòng thức ăn, đặc biệt với các loại thức ăn rắn hoặc khô. GERD cũng làm suy giảm nhu động thực quản, khiến cơ chế co bóp đẩy thức ăn xuống dạ dày bị gián đoạn.
Khi cơ vòng thực quản dưới suy yếu do trào ngược kéo dài, khả năng đóng kín sau mỗi lần nuốt giảm, không chỉ tạo điều kiện cho axit trào ngược mà còn làm rối loạn quá trình nuốt. Đây là lý do GERD thường gây ra triệu chứng nuốt nghẹn khó chịu.
– Rối loạn thần kinh: Các bệnh lý như Parkinson, đa xơ cứng, hoặc chấn thương sọ não có thể làm giảm khả năng điều phối hoạt động nuốt.
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) có thể gây nuốt nghẹn do ảnh hưởng trực tiếp đến thực quản
1.3. Nguyên nhân liên quan đến viêm nhiễm
Một số bệnh lý viêm nhiễm cũng là thủ phạm gây cảm giác nuốt nghẹn:
– Viêm họng, viêm amidan: Những bệnh này gây sưng tấy, làm hẹp đường đi của thức ăn.
– Viêm thực quản: Do nhiễm khuẩn, nấm hoặc dị ứng với thuốc và thực phẩm.
– Áp xe vùng cổ: Gây sưng và cản trở lưu thông thức ăn.
2. Chẩn đoán nuốt thấy nghẹn bằng các phương pháp hiện đại
Để xác định chính xác nguyên nhân gây nuốt nghẹn, bác sĩ có thể sử dụng ba phương pháp chính sau:
2.1. Nội soi thực quản
Nội soi thực quản là một kỹ thuật phổ biến và hiệu quả nhất để chẩn đoán nguyên nhân nuốt nghẹn. Trong quá trình này, một ống nội soi mỏng có gắn camera sẽ được đưa qua miệng xuống thực quản. Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát trực tiếp các bất thường như viêm, sẹo, khối u, hoặc dị vật.
2.2. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM) chẩn đoán tình trạng nuốt thấy nghẹn
Đây là phương pháp hiện đại giúp đánh giá chức năng của cơ thắt và nhu động thực quản. Bằng cách sử dụng một ống nhỏ gắn cảm biến áp lực, HRM đo lường khả năng co bóp của thực quản khi bạn nuốt. Phương pháp này đặc biệt hữu ích để chẩn đoán rối loạn co thắt thực quản hoặc mất nhu động.
2.3. Đo pH thực quản 24h
Đo pH thực quản được áp dụng để phát hiện bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Một thiết bị nhỏ sẽ được đặt trong thực quản để theo dõi mức độ axit trong suốt 24 giờ. Kỹ thuật này không chỉ xác định GERD mà còn giúp đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
TCI là đơn vị đi đầu trong ứng dụng đo HRM và pH thực quản 24h trong chẩn đoán và điều trị nuốt nghẹn
3. Tại sao cần điều trị sớm tình trạng nuốt thấy nghẹn?
Nuốt thấy nghẹn không chỉ gây khó khăn trong ăn uống mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng:
– Suy dinh dưỡng: Do khó ăn uống, cơ thể dễ thiếu hụt năng lượng và chất dinh dưỡng.
– Biến chứng hô hấp: Thức ăn hoặc chất lỏng có thể đi nhầm vào đường hô hấp, gây viêm phổi hoặc nghẹt thở.
– Ung thư thực quản: Nếu nguyên nhân là các khối u ác tính mà không được điều trị kịp thời, bệnh có thể tiến triển nguy hiểm.
Điều trị nuốt nghẹn cần được tiến hành theo chỉ định của các bác sĩ chuyên khoa sau khi xác định chính xác nguyên nhân đằng sau biểu hiện này. Bởi vậy, người bệnh cần thăm khám khi các dấu hiệu nuốt thấy nghẹn diễn ra thường xuyên và gây cản trở. Chỉ khi thăm khám chuyên khoa và được chẩn đoán kĩ lưỡng, bệnh mới được chẩn đoán chính xác và việc điều trị sẽ hiệu quả hơn
4. Làm thế nào để phòng ngừa tình trạng nuốt thấy nghẹn?
Câu trả lời là bạn cần duy trì thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh là cách tốt nhất để giảm nguy cơ nuốt nghẹn:
– Ăn chậm, nhai kỹ trước khi nuốt.
– Tránh các thực phẩm dễ gây dị ứng hoặc kích thích, như đồ cay nóng, chua, hoặc rượu bia.
– Thăm khám định kỳ nếu có tiền sử bệnh lý về thực quản hoặc tiêu hóa.
Nuốt thấy nghẹn là tình trạng cần được theo dõi và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nguy hiểm. Nếu bạn gặp triệu chứng này kéo dài, hãy liên hệ với các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và thực hiện các phương pháp chẩn đoán hiệu quả. Chăm sóc sức khỏe tiêu hóa không chỉ giúp bạn ăn uống dễ dàng mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống một cách bền vững.
