Nuốt nghẹn về đêm là một trong những triệu chứng gây khó chịu và lo lắng cho nhiều người. Đây không chỉ là cảm giác khó nuốt thông thường, mà trong nhiều trường hợp, nó còn có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn, đặc biệt là liên quan đến rối loạn thần kinh thực quản. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân gây ra triệu chứng nuốt nghẹn về đêm và mối liên hệ của nó với rối loạn thần kinh thực quản.
Menu xem nhanh:
1. Triệu chứng nuốt nghẹn về đêm là gì?
Nuốt nghẹn là tình trạng khó nuốt, khi bạn cảm thấy có gì đó chặn lại trong cổ họng hoặc ngực, gây cản trở quá trình nuốt thức ăn hoặc nước uống. Tình trạng này thường xuất hiện nhiều hơn vào ban đêm, khi cơ thể thư giãn, làm cho cảm giác nghẹn rõ rệt hơn.
Nuốt nghẹn có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào và thường liên quan đến nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, khi triệu chứng này xuất hiện đặc biệt vào ban đêm, điều này có thể gợi ý các vấn đề về hệ thần kinh kiểm soát thực quản.
Biểu hiện nuốt nghẹn, khó nuốt
2. Rối loạn thần kinh thực quản là gì và nguyên nhân
2.1 Rối loạn thần kinh thực quản
Rối loạn thần kinh thực quản là tình trạng các dây thần kinh và cơ bắp trong thực quản hoạt động không đồng bộ hoặc không hiệu quả, dẫn đến khó khăn trong việc di chuyển thức ăn từ miệng xuống dạ dày. Thực quản là ống nối từ miệng đến dạ dày, và nó được kiểm soát bởi một hệ thống cơ và dây thần kinh phức tạp. Khi hệ thống này bị rối loạn, các triệu chứng như nuốt nghẹn, đau ngực, và cảm giác nghẹn cổ có thể xuất hiện.
2.2 Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh thực quản
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến rối loạn thần kinh thực quản, bao gồm:
– Co thắt thực quản lan tỏa (Diffuse Esophageal Spasm): Đây là tình trạng cơ thực quản co thắt bất thường và không đồng bộ, làm cho việc di chuyển thức ăn trở nên khó khăn.
– Achalasia (Co thắt tâm vị): Đây là một rối loạn nghiêm trọng khi cơ vòng thực quản dưới không thể mở ra đúng cách, khiến thức ăn bị mắc kẹt trong thực quản.
– Rối loạn vận động thực quản thứ phát: Các bệnh lý khác như tiểu đường, bệnh Parkinson, hoặc các bệnh tự miễn có thể gây ảnh hưởng đến các dây thần kinh điều khiển thực quản, dẫn đến triệu chứng nuốt nghẹn.
Co thắt tâm vị gây nuốt nghẹn
3. Mối liên hệ giữa nuốt nghẹn về đêm và rối loạn thần kinh thực quản
Nuốt nghẹn về đêm thường là triệu chứng điển hình của các rối loạn thần kinh thực quản – điều này có thể do:
3.1 Thay đổi tư thế có thể gây nuốt nghẹn về đêm
Khi nằm, trọng lực không còn hỗ trợ quá trình di chuyển thức ăn từ thực quản xuống dạ dày như khi bạn đứng hoặc ngồi. Điều này làm cho việc nuốt trở nên khó khăn hơn nếu cơ bắp thực quản không hoạt động tốt.
3.2 Sự thư giãn cơ thực quản
Vào ban đêm, cơ thể bước vào trạng thái thư giãn, bao gồm cả các cơ trong thực quản. Nếu có rối loạn trong hệ thống thần kinh điều khiển thực quản, việc nuốt có thể trở nên khó khăn hơn khi các cơ không phối hợp tốt.
3.3 Cơ thực quản hoạt động không đúng cách gia tăng nuốt nghẹn về đêm
Mặc dù GERD là một nguyên nhân phổ biến của nuốt nghẹn, nhưng trong nhiều trường hợp, nó cũng có thể là kết quả của rối loạn thần kinh thực quản. Khi các cơ thực quản không hoạt động đúng cách, axit từ dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên và gây viêm nhiễm, làm cho triệu chứng nuốt nghẹn trở nên nghiêm trọng hơn vào ban đêm.
4. Dấu hiệu nhận biết rối loạn thần kinh thực quản
Ngoài nuốt nghẹn về đêm, rối loạn thần kinh thực quản còn có thể đi kèm với các triệu chứng khác, bao gồm:
– Khó nuốt thường xuyên: Đây là triệu chứng chính của rối loạn thần kinh thực quản. Người bệnh có thể cảm thấy khó nuốt cả chất lỏng và chất rắn.
– Đau hoặc khó chịu ở ngực: Đôi khi, đau ngực có thể xảy ra do sự co thắt bất thường của thực quản.
– Cảm giác thức ăn bị mắc kẹt: Người bệnh có thể cảm thấy thức ăn hoặc nước bị mắc kẹt giữa cổ họng hoặc ngực, đặc biệt là sau khi ăn.
– Trào ngược và ho kéo dài: Rối loạn thần kinh thực quản có thể gây ra sự trào ngược axit, dẫn đến ho kéo dài, đau rát họng hoặc viêm phổi tái phát.
5. Các biện pháp chẩn đoán rối loạn thần kinh thực quản
Nếu bạn gặp triệu chứng nuốt nghẹn về đêm, đặc biệt kèm theo các dấu hiệu khác như khó nuốt, đau ngực hoặc trào ngược, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán chính xác. Các phương pháp chẩn đoán rối loạn thần kinh thực quản bao gồm:
– Đo áp lực thực quản (HRM – High-Resolution Manometry): Đây là phương pháp chính xác nhất để đo lực co bóp của các cơ thực quản. HRM giúp xác định xem thực quản có hoạt động bình thường hay không và phát hiện các rối loạn như achalasia hoặc co thắt thực quản.
– Nội soi thực quản: Phương pháp này giúp bác sĩ quan sát trực tiếp bên trong thực quản và dạ dày để tìm kiếm các dấu hiệu bất thường, như viêm hoặc hẹp thực quản.
– Chụp X-quang thực quản có thuốc cản quang: Phương pháp này giúp kiểm tra cách thức di chuyển của thức ăn qua thực quản và phát hiện các vấn đề như co thắt hoặc hẹp.
Kỹ thuật đo HRM xác định khả năng vận động, co bóp của thực quản
6. Các phương pháp điều trị rối loạn thần kinh thực quản
Điều trị rối loạn thần kinh thực quản tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.
– Thuốc: Các loại thuốc giãn cơ, thuốc chống trào ngược, hoặc thuốc giảm đau có thể được kê để giảm triệu chứng và cải thiện chức năng thực quản.
– Phẫu thuật: Trong trường hợp nghiêm trọng như achalasia, phẫu thuật có thể cần thiết để cắt bỏ cơ vòng thực quản dưới, giúp cải thiện việc di chuyển thức ăn từ thực quản xuống dạ dày.
– Thay đổi lối sống: Người bệnh cần thay đổi chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt như ăn nhiều bữa nhỏ, tránh thực phẩm gây kích ứng, và duy trì tư thế ngồi thẳng sau khi ăn để giảm triệu chứng nuốt nghẹn.
7. Lời khuyên cho người bệnh nuốt nghẹn về đêm
Nếu bạn thường xuyên gặp phải tình trạng nuốt nghẹn về đêm, hãy lưu ý một số biện pháp sau để giảm bớt khó chịu và phòng ngừa các biến chứng:
– Tránh ăn uống ngay trước khi đi ngủ: Ăn tối quá muộn hoặc ngay trước khi nằm xuống có thể làm tăng nguy cơ nuốt nghẹn.
– Duy trì tư thế ngủ hợp lý: Nâng cao đầu khi ngủ có thể giúp giảm áp lực lên thực quản và giảm triệu chứng nuốt nghẹn.
– Thăm khám định kỳ: Nếu tình trạng nuốt nghẹn kéo dài, hãy đi khám để được tư vấn và điều trị kịp thời.
Nuốt nghẹn về đêm không chỉ là triệu chứng khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của rối loạn thần kinh thực quản. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn đang gặp phải triệu chứng này, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị đúng cách.
