Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, nhiệt độ tăng cao và độ ẩm không khí thay đổi liên tục, khiến cơ thể dễ rơi vào tình trạng mất nước, mệt mỏi, chán ăn hoặc gặp các vấn đề tiêu hóa. Trong bối cảnh đó, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và giúp cơ thể thích nghi với thời tiết khắc nghiệt. Việc lựa chọn thực phẩm phù hợp, cách chế biến hợp lý và duy trì thói quen ăn uống khoa học không chỉ giúp làm dịu cơ thể mà còn phòng tránh được nhiều bệnh lý mùa hè như ngộ độc thực phẩm, rối loạn tiêu hóa, mất cân bằng điện giải hay say nắng. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin quan trọng về những lưu ý khi ăn uống trong mùa hè, từ đó có những điều chỉnh phù hợp để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.
Menu xem nhanh:
1. Tầm quan trọng của chế độ ăn uống trong mùa hè
1.1 Nhiệt độ cao ảnh hưởng như thế nào đến tiêu hóa và chuyển hóa
Nhiệt độ tăng cao khiến quá trình trao đổi chất trong cơ thể có xu hướng chậm lại. Điều này lý giải tại sao nhiều người thường cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng hoặc có cảm giác đầy bụng vào mùa hè. Ngoài ra, thời tiết nóng bức còn làm tăng tiết mồ hôi, khiến cơ thể mất nước và các khoáng chất thiết yếu như natri, kali, magie. Nếu không được bổ sung kịp thời thông qua chế độ ăn uống phù hợp, cơ thể có thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, thậm chí là ngất xỉu. Việc ăn uống trong mùa hè không chỉ để đáp ứng nhu cầu năng lượng mà còn là giải pháp giúp duy trì cân bằng nước – điện giải, hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả và phòng ngừa các bệnh do thời tiết gây ra.
1.2 Mối liên hệ giữa ăn uống trong mùa hè và các bệnh lý mùa nóng
Mùa hè là thời điểm bùng phát nhiều bệnh liên quan đến thực phẩm như ngộ độc thức ăn, tiêu chảy cấp, nhiễm khuẩn đường ruột do vi khuẩn dễ sinh sôi trong điều kiện nhiệt độ cao. Một số thói quen ăn uống không đúng cách như sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, bảo quản không đúng cách, uống nước đá không đảm bảo vệ sinh… có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bên cạnh đó, ăn uống thiếu khoa học vào mùa hè cũng dễ gây rối loạn giấc ngủ, mất cân bằng nội tiết và suy giảm hệ miễn dịch. Vì vậy, nắm bắt những nguyên tắc ăn uống trong mùa nắng nóng không chỉ là cách để giữ gìn vóc dáng mà còn là giải pháp bảo vệ toàn diện cho sức khỏe.
2. Những nguyên tắc cần lưu ý khi ăn uống trong mùa hè
2.1 Lưu ý khi ăn uống trong mùa hè – Ưu tiên thực phẩm có tính mát, dễ tiêu hóa
Trong mùa hè, những loại thực phẩm có tính mát, nhiều nước như rau xanh, trái cây tươi, canh rau củ, sữa chua hay nước ép là lựa chọn hàng đầu. Chúng không chỉ giúp làm dịu cơ thể, giải nhiệt mà còn cung cấp vitamin, khoáng chất thiết yếu để tăng cường sức đề kháng. Các món ăn thanh đạm, ít dầu mỡ sẽ giúp hệ tiêu hóa không bị quá tải. Ngược lại, những thực phẩm cay nóng, nhiều dầu, nhiều chất béo hoặc đồ ăn chiên rán dễ làm tăng nhiệt trong cơ thể, dẫn đến nổi mụn, nóng trong và rối loạn tiêu hóa.
Một điều quan trọng khi ăn uống trong mùa hè là cần đảm bảo thực phẩm phải được nấu chín kỹ, ăn ngay sau khi chế biến để tránh nhiễm khuẩn. Hạn chế các món tái, sống, đặc biệt là hải sản, gỏi hoặc các loại rau sống chưa được rửa sạch kỹ bằng nước muối loãng. Bên cạnh đó, nên ưu tiên ăn thực phẩm tại nhà để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, tránh các quán ăn lề đường không rõ nguồn gốc nguyên liệu.
Rau xanh, trái cây tươi, nước ép… là nhóm thực phẩm giúp cơ thể giải nhiệt và cung cấp nhiều vitamin tăng cường sức đề kháng
2.2 Bổ sung đầy đủ nước và điện giải từ thực phẩm
Cơ thể mất nước nhiều trong mùa hè không chỉ do mồ hôi tiết ra khi hoạt động thể chất mà còn do sự bốc hơi qua da và hô hấp. Việc chỉ uống nước lọc không đủ để bù lại toàn bộ lượng nước và chất điện giải mất đi. Thay vào đó, hãy kết hợp ăn các loại trái cây nhiều nước như dưa hấu, dưa gang, cam, bưởi, xoài chín; uống thêm nước dừa, nước ép rau củ như rau má, bí đao, cà rốt. Những thực phẩm này vừa giúp bổ sung nước, lại giàu vitamin C và khoáng chất giúp cơ thể nhanh chóng hồi phục năng lượng.
Một số người có thói quen uống nước đá hoặc các loại nước giải khát có gas với mong muốn giải nhiệt nhanh. Tuy nhiên, đây là thói quen không tốt, dễ gây tổn thương niêm mạc họng và hệ tiêu hóa, đồng thời khiến cơ thể bị “lạnh giả”, làm suy giảm khả năng thích nghi với nhiệt độ thực tế. Việc ăn uống trong mùa nắng nóng cần chú trọng chọn lựa thức uống ở nhiệt độ vừa phải, không quá lạnh và hạn chế dùng đồ uống chứa nhiều đường.
Nên bổ sung đầy đủ nước và điện giải vào mùa nắng nóng để tránh tình trạng mất nước
3. Một số thói quen ăn uống trong mùa nắng nóng nên điều chỉnh
3.1 Không nên bỏ bữa hoặc ăn uống không đúng giờ
Do thời tiết nóng bức, nhiều người có xu hướng ăn ít hoặc bỏ bữa, đặc biệt là bữa sáng. Điều này gây ảnh hưởng lớn đến quá trình trao đổi chất, làm giảm năng lượng cần thiết cho hoạt động hằng ngày. Duy trì thói quen ăn uống đúng giờ, đủ bữa và đa dạng thực phẩm trong mỗi bữa ăn sẽ giúp cơ thể hoạt động ổn định, phòng ngừa mệt mỏi và mất cân bằng nội tiết.
Bữa trưa nên là bữa ăn chính với đầy đủ tinh bột, chất đạm, chất béo lành mạnh và rau củ. Bữa tối cần nhẹ nhàng, dễ tiêu và nên ăn trước khi ngủ ít nhất 2 tiếng. Ngoài ra, có thể chia nhỏ bữa ăn trong ngày thành 4-5 bữa nhỏ để tránh quá tải cho hệ tiêu hóa và giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất hiệu quả hơn.
3.2 Không lạm dụng các món lạnh và thực phẩm chế biến sẵn
Thời tiết nóng khiến nhiều người bị “hấp dẫn” bởi kem lạnh, chè đá, nước mía hay các món ăn chế biến sẵn như xúc xích, thịt nguội, thức ăn nhanh… Tuy nhiên, đây đều là những thực phẩm chứa nhiều đường, chất bảo quản hoặc dầu mỡ bão hòa, không tốt cho sức khỏe nếu sử dụng thường xuyên. Ăn quá nhiều thực phẩm lạnh dễ làm co mạch dạ dày, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và có thể gây rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy, đau bụng, đầy hơi.
Để duy trì sức khỏe đường ruột và tránh các tác dụng phụ, người tiêu dùng nên tự nấu ăn tại nhà, hạn chế dùng thực phẩm đóng gói hoặc đông lạnh. Việc chú trọng đến nguyên liệu tươi, sạch và chế biến đúng cách sẽ là chìa khóa vàng trong việc ăn uống trong mùa hè một cách an toàn, hiệu quả.
Hạn chế thực phẩm đông lạnh, chế biến sẵn, thức ăn nhanh, đồ ăn vỉa hè… để tránh gặp các tình trạng sức khỏe đường tiêu hóa
Mùa hè là khoảng thời gian đòi hỏi cơ thể phải thích nghi với nhiều thay đổi về nhiệt độ và môi trường sống. Việc chăm chút đến chế độ ăn uống trong mùa hè là một hành động thiết thực để bảo vệ sức khỏe và tăng cường đề kháng. Không chỉ là việc chọn lựa thực phẩm mà còn là cách ăn, thời điểm ăn, cách bảo quản và chế biến, tất cả đều đóng vai trò quan trọng. Đừng để những thói quen ăn uống sai lầm trong mùa nóng ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của bạn và những người thân yêu. Hãy bắt đầu điều chỉnh ngay hôm nay để mỗi ngày trong mùa hè đều là một trải nghiệm dễ chịu và tốt lành.
