Khó nuốt nước bọt là một triệu chứng phổ biến có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa thực sự hiểu rõ về căn nguyên và cách cải thiện tình trạng này. Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về vấn đề khó nuốt nước bọt, từ các nguyên nhân gây ra đến những phương pháp điều trị hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Khó nuốt nước bọt là gì?
Khó nuốt nước bọt, còn được gọi là chứng nuốt khó (dysphagia), là tình trạng mà người bệnh gặp khó khăn khi nuốt thức ăn, nước uống hoặc thậm chí là nước bọt. Tình trạng này có thể xuất hiện đột ngột hoặc phát triển dần dần theo thời gian.
Khó nuốt nước bọt là tình trạng cảm thấy vướng nghẹn ở cổ khi nuốt nước bọt.
2. Căn nguyên của khó nuốt nước bọt
Có nhiều nguyên nhân gây ra khó nuốt nước bọt, từ những vấn đề tạm thời đến những bệnh lý nghiêm trọng. Dưới đây là một số nguyên nhân chính của tình trạng khó nuốt nước bọt:
2.1 Vấn đề về cơ và thần kinh
Các cơ và thần kinh liên quan đến việc nuốt có thể bị tổn thương hoặc suy yếu do nhiều nguyên nhân khác nhau:
– Tai biến mạch máu não (đột quỵ): Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra khó nuốt. Đột quỵ có thể làm tổn thương các phần của não bộ kiểm soát quá trình nuốt.
– Bệnh Parkinson: Bệnh này ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm giảm khả năng kiểm soát các cơ bắp, bao gồm cả các cơ liên quan đến việc nuốt.
– Xơ cứng cột bên teo cơ (ALS): Đây là một bệnh lý thần kinh nghiêm trọng gây suy yếu các cơ, dẫn đến khó nuốt.
– Bại liệt: Người bị bại liệt do tổn thương tủy sống hoặc não bộ cũng có thể gặp khó khăn trong việc nuốt.
2.2 Tắc nghẽn cơ học gây khó nuốt nước bọt
Tắc nghẽn trong đường hô hấp hoặc thực quản cũng là nguyên nhân gây ra khó nuốt:
– Ung thư thực quản: Khối u trong thực quản có thể gây tắc nghẽn và làm hẹp đường dẫn thức ăn.
– Viêm thực quản: Viêm nhiễm do trào ngược dạ dày hoặc nhiễm khuẩn có thể làm sưng và hẹp thực quản.
– Dị vật trong thực quản: Đôi khi, thức ăn hoặc các dị vật khác có thể bị mắc kẹt trong thực quản, gây ra khó nuốt.
2.3 Bệnh lý hệ tiêu hóa gây khó nuốt nước bọt
Một số bệnh lý hệ tiêu hóa cũng có thể gây ra khó nuốt:
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản gây viêm nhiễm và làm hẹp đường dẫn thức ăn.
– Bệnh lý dạ dày: Viêm loét dạ dày hoặc khối u trong dạ dày cũng có thể gây ra khó nuốt.
Trào ngược dạ dày – thực quản là một trong những nguyên nhân gây khó nuốt nước bọt.
2.4 Yếu tố tâm lý
Khó nuốt cũng có thể xuất phát từ các vấn đề tâm lý:
– Lo âu: Tình trạng lo âu, căng thẳng có thể làm co thắt các cơ bắp liên quan đến việc nuốt.
– Rối loạn tâm lý: Một số rối loạn tâm lý như rối loạn ăn uống có thể gây ra khó nuốt.
3. Khó nuốt khi nào cần đến gặp bác sĩ?
Khó nuốt nước bọt có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng. Do đó, nếu bạn gặp phải triệu chứng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời. Những dấu hiệu cần lưu ý bao gồm:
– Đau khi nuốt: Nếu bạn cảm thấy đau mỗi khi nuốt, đó có thể là dấu hiệu của viêm nhiễm hoặc tổn thương thực quản.
– Sút cân không rõ nguyên nhân: Khó nuốt khiến bạn không thể ăn uống bình thường, dẫn đến sút cân.
– Khó thở: Nếu bạn cảm thấy khó thở khi nuốt, đó có thể là dấu hiệu của tắc nghẽn nghiêm trọng.
4. Khó nuốt nước bọt chẩn đoán chính xác nguyên nhân bằng cách nào?
Thông thường các bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng của bệnh nhân, khai thác bệnh sử và khám lâm sàng, sau đó đưa ra các chỉ định chẩn đoán bằng một hoặc nhiều phương pháp sau:
– Nội soi thực quản – dạ dày
– Chụp X-quang
– Đo áp lực thực quản
– Đo pH 24 giờ
– Sinh thiết
Phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ là các kỹ thuật quan trọng đang được áp dụng tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc phục vụ đắc lực việc chẩn đoán các bất thường của đường tiêu hóa có liên quan đến triệu chứng nuốt nghẹn, buồn nôn. Trong đó, đo HRM giúp đánh giá trong các trường hợp nghi ngờ triệu chứng do các rối loạn vận động thực quản (gồm chứng nuốt khó, co thắt thực quản,…) hoặc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
Còn đo pH thực quản 24 giờ là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán bệnh GERD, số cơn và tính chất cơn trào ngược nhờ vào theo dõi nồng đồ axit trong thực quản tại nhiều thời điểm. Phương pháp này thường được sử dụng sau khi đã loại trừ nguyên nhân nuốt nghẹn do rối loạn nuốt và các yếu tố khác.
Hệ thống máy đo được trang bị tại Thu Cúc TCI được nhập khẩu từ Mỹ. Cùng với đó là đội ngũ bác sĩ, kỹ thuật viên hàng đầu. Tất cả đem lại sự chính xác và thoải mái tối đa cho người bệnh.
Nếu gặp khó khăn khi nuốt nước bọt, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị chính xác.
4. Cách cải thiện tình trạng khó nuốt nước bọt
Khó nuốt nước bọt không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Dưới đây là một số phương pháp giúp cải thiện tình trạng này:
4.1 Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống
Một số thay đổi nhỏ trong lối sống và chế độ ăn uống có thể giúp giảm bớt triệu chứng khó nuốt:
– Chia nhỏ bữa ăn: Ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn nhiều vào một bữa lớn sẽ giúp thực phẩm dễ di chuyển qua thực quản.
– Tránh thức ăn khô và cứng: Chọn các loại thức ăn mềm, dễ nuốt và hạn chế các thức ăn khô, cứng như bánh mì nướng, các loại hạt.
– Uống nước đều đặn: Uống đủ nước sẽ giúp làm mềm thức ăn và dễ nuốt hơn.
4.2 Thực hiện các bài tập nuốt
Các bài tập nuốt có thể giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp liên quan đến việc nuốt:
– Bài tập nâng cổ: Nâng cổ lên cao, giữ trong vài giây rồi thả lỏng. Lặp lại động tác này 10-15 lần mỗi ngày.
– Bài tập nuốt không thức ăn: Thực hành nuốt không có thức ăn để cải thiện kỹ năng nuốt.
4.3 Sử dụng thuốc
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giúp giảm triệu chứng khó nuốt:
– Thuốc kháng acid: Đối với những người bị trào ngược dạ dày thực quản, thuốc kháng acid có thể giúp giảm triệu chứng.
– Thuốc giãn cơ: Đối với những người bị co thắt cơ, thuốc giãn cơ có thể giúp cải thiện tình trạng.
4.4 Can thiệp phẫu thuật
Nếu các biện pháp trên không hiệu quả, có thể cần đến các can thiệp y tế:
– Nội soi thực quản: Sử dụng một ống nhỏ có gắn camera để kiểm tra và điều trị các vấn đề trong thực quản.
– Phẫu thuật: Trong những trường hợp nghiêm trọng, phẫu thuật có thể được thực hiện để loại bỏ tắc nghẽn hoặc sửa chữa các tổn thương.
Khó nuốt nước bọt là một triệu chứng không nên xem nhẹ, vì nó có thể liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Hiểu rõ nguyên nhân và biết cách cải thiện tình trạng này sẽ giúp bạn duy trì một cuộc sống khỏe mạnh hơn. Nếu bạn gặp phải triệu chứng khó nuốt kéo dài, đừng ngần ngại tìm kiếm sự tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia y tế.
