Trào ngược axit dạ dày là hiện tượng axit từ dạ dày di chuyển ngược lên thực quản, đồng thời gây ra các triệu chứng như ợ nóng, đau tức ngực và thậm chí có thể dẫn đến viêm thực quản nếu không được điều trị kịp thời. Đây là một tình trạng khá phổ biến và có thể gặp ở bất kỳ ai, từ trẻ em đến người lớn. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây trào ngược axit dạ dày rất quan trọng trong việc tìm ra phương pháp điều trị và phòng ngừa hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Cơ chế trào ngược axit dạ dày
Trào ngược axit dạ dày xảy ra khi cơ vòng thực quản dưới, bộ phận giữ vai trò ngăn cách giữa dạ dày và thực quản, hoạt động không đúng cách. Trong trạng thái bình thường, cơ vòng thực quản dưới sẽ đóng kín sau khi thức ăn đi vào dạ dày để ngăn chặn axit trào ngược. Tuy nhiên, khi cơ vòng bị suy yếu hoặc không đóng kín hoàn toàn, axit dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu.
Trào ngược axit dạ dày xảy ra khi cơ vòng thực quản dưới, bộ phận giữ vai trò ngăn cách giữa dạ dày và thực quản, hoạt động không đúng cách
2. Tìm hiểu nguyên nhân trào ngược axit dạ dày
2.1. Thói quen ăn uống
Các thói quen ăn uống như ăn quá no, ăn sát giờ đi ngủ, ăn đồ cay nóng, dầu mỡ có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, gây ra trào ngược axit. Bên cạnh đó, việc uống nhiều cà phê, rượu bia, và nước có ga cũng làm kích thích tiết axit dạ dày, dễ gây ra tình trạng trào ngược.
2.2. Căng thẳng và stress
Stress kéo dài gây ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa, làm tăng tiết axit dạ dày và gây co thắt cơ vòng thực quản dưới, dẫn đến trào ngược axit. Đặc biệt, những người thường xuyên gặp căng thẳng sẽ có nguy cơ cao hơn.
2.3. Thừa cân, béo phì
Người thừa cân có áp lực lớn lên vùng bụng, tạo điều kiện để axit dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản. Việc duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp giảm nguy cơ này.
2.4. Mang thai
Phụ nữ mang thai, nhất là trong giai đoạn cuối, dễ bị trào ngược axit do áp lực của thai nhi đè lên vùng bụng. Nội tiết tố thay đổi trong thai kỳ cũng làm giãn cơ vòng thực quản dưới, gây trào ngược axit.
2.5. Sử dụng thuốc
Sử dụng một số loại thuốc, như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc giãn cơ, và thuốc chống trầm cảm, có thể ảnh hưởng đến hoạt động của cơ vòng thực quản dưới, làm tăng nguy cơ trào ngược axit.
2.6. Các bệnh lý nền
Người bị viêm loét dạ dày, thoát vị hoành, hoặc viêm thực quản thường có nguy cơ cao bị trào ngược axit dạ dày, do các bệnh này làm suy yếu hoặc kích thích cơ vòng thực quản dưới.
3. Triệu chứng thường gặp khi bị trào ngược axit dạ dày
Khi bị trào ngược axit, người bệnh thường gặp phải các triệu chứng như:
– Ợ nóng, ợ chua: Cảm giác nóng rát từ ngực đến cổ họng là dấu hiệu điển hình.
– Đau hoặc rát ở ngực: Cơn đau có thể lan lên họng, gây cảm giác khó chịu.
– Khó nuốt, cảm giác nghẹn ở cổ: Axit dạ dày gây kích thích và viêm thực quản, làm cho người bệnh cảm thấy khó nuốt.
– Ho khan, viêm họng mạn tính: Axit dạ dày khi trào ngược lên có thể gây viêm nhiễm ở vùng hầu họng, dẫn đến ho và viêm họng kéo dài.
Ợ nóng, ợ chua: Cảm giác nóng rát từ ngực đến cổ họng là dấu hiệu điển hình.
4. Những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bị trào ngược axit dạ dày
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ trào ngược axit dạ dày bao gồm:
– Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người từng bị trào ngược axit, nguy cơ mắc bệnh của bạn cũng cao hơn.
– Đặc điểm lối sống: Những người thường xuyên căng thẳng, ít vận động hoặc có thói quen ăn uống không điều độ có nguy cơ cao.
– Tuổi tác: Người lớn tuổi thường có nguy cơ cao hơn do cơ vòng thực quản suy yếu theo thời gian.
5. Các biện pháp chẩn đoán trào ngược axit dạ dày
Để chẩn đoán chính xác tình trạng trào ngược axit dạ dày, bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp như:
– Nội soi tiêu hóa: Đây là phương pháp giúp quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, xác định mức độ tổn thương.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Kiểm tra lượng axit trào ngược lên thực quản trong 24 giờ để xác định tình trạng bệnh.
– Đo áp lực nhu động thực quản (HRM): Phương pháp này đánh giá hoạt động và sức mạnh của cơ vòng thực quản dưới.
6. Hướng dẫn phòng ngừa và giảm thiểu trào ngược axit dạ dày
Để giảm nguy cơ trào ngược axit dạ dày, bạn có thể tham khảo một số biện pháp như:
– Thay đổi thói quen ăn uống: Tránh ăn quá no, ăn sát giờ đi ngủ; hạn chế thực phẩm kích thích tiết axit như cà phê, nước có ga, đồ ăn cay nóng.
– Giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý: Điều này giúp giảm áp lực lên vùng bụng và cơ vòng thực quản dưới.
– Kiểm soát căng thẳng: Thực hiện các hoạt động thư giãn như tập yoga, thiền, và duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh để giảm stress.
– Kiểm tra và điều chỉnh thuốc: Nếu bạn đang sử dụng các loại thuốc gây ảnh hưởng đến cơ vòng thực quản, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để điều chỉnh hoặc đổi thuốc.
Tránh ăn quá no, ăn sát giờ đi ngủ; hạn chế thực phẩm kích thích tiết axit như cà phê, nước có ga, đồ ăn cay nóng.
Trào ngược axit dạ dày là tình trạng phổ biến, nhưng nếu không được kiểm soát kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm. Hiểu rõ các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ là bước đầu tiên để ngăn ngừa và cải thiện triệu chứng hiệu quả. Đừng quên duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa.
