Bạn cảm thấy vướng nghẹn khi nuốt, cổ họng đau rát kéo dài mà không rõ nguyên nhân? Triệu chứng này không chỉ đơn thuần là viêm họng mà có thể là dấu hiệu của các rối loạn thực quản hoặc bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng. Nếu chủ quan, người bệnh có thể đối mặt với nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vậy đau họng nuốt nghẹn là gì, nguyên nhân do đâu và phương pháp nào giúp chẩn đoán chính xác tình trạng này? cùng tìm hiểu nhé.
Menu xem nhanh:
1. Đau họng nuốt nghẹn là hiện tượng gì?
Đau họng nuốt nghẹn là tình trạng xuất hiện cảm giác đau rát, khó chịu ở cổ họng khi nuốt, kèm theo cảm giác vướng nghẹn, nuốt khó hoặc thậm chí nuốt đau. Tình trạng này có thể xảy ra khi ăn uống, nuốt nước bọt hoặc thậm chí khi không nuốt. Đây không chỉ là triệu chứng thoáng qua mà còn có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý liên quan đến đường hô hấp, tiêu hóa hoặc thần kinh, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để tránh biến chứng nguy hiểm.
Đau họng nuốt nghẹn là tình trạng xuất hiện cảm giác đau rát, khó chịu ở cổ họng khi nuốt, kèm theo cảm giác vướng nghẹn, nuốt khó hoặc thậm chí nuốt đau
2. Nguyên nhân đau họng nuốt nghẹn
Tình trạng đau họng nuốt nghẹn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các bệnh lý viêm nhiễm, rối loạn vận động thực quản, bệnh lý tiêu hóa hoặc sự xuất hiện của các khối u. Một số nguyên nhân phổ biến nhất:
2.1. Viêm họng, viêm amidan
Viêm họng cấp tính hoặc mạn tính, viêm amidan do virus hoặc vi khuẩn có thể khiến niêm mạc họng sưng đỏ, phù nề, gây đau khi nuốt. Các trường hợp nặng có thể đi kèm sốt, khàn tiếng và ho kéo dài.
2.2. Trào ngược dạ dày thực quản
Dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản, thậm chí lên tận họng, có thể gây kích ứng niêm mạc họng, dẫn đến viêm họng mạn tính, gây cảm giác đau rát, khó chịu, vướng nghẹn khi nuốt. Người bệnh thường có thêm các triệu chứng như ợ chua, nóng rát sau xương ức, đau thượng vị hoặc ho kéo dài.
2.3. Khối u vùng hầu họng, thanh quản và thực quản
Các khối u lành tính hoặc ác tính trong vùng họng, thanh quản hoặc thực quản có thể chèn ép vào đường nuốt, khiến thức ăn khó đi xuống và gây cảm giác nghẹn. Triệu chứng này có thể đi kèm sút cân, khó thở, khàn giọng kéo dài hoặc ho ra máu nếu bệnh tiến triển nghiêm trọng.
2.4. Rối loạn nhu động thực quản
Các rối loạn như co thắt thực quản, thực quản tăng trương lực hoặc chứng mất nhu động thực quản (achalasia) có thể khiến thực quản co bóp không đồng bộ, dẫn đến khó nuốt, nghẹn, đau họng khi nuốt thức ăn đặc hoặc thậm chí cả chất lỏng.
2.5. Các nguyên nhân khác
Ngoài các nguyên nhân trên, đau họng nuốt nghẹn còn có thể liên quan đến:
– Dị vật mắc kẹt trong họng hoặc thực quản.
– Chấn thương vùng hầu họng do nội soi, phẫu thuật hoặc bỏng hóa chất.
– Bệnh lý thần kinh như Parkinson, đột quỵ, xơ cứng bì làm suy giảm chức năng nuốt.
– Tác dụng phụ của một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, thuốc hạ huyết áp.
Tình trạng đau họng nuốt nghẹn có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau
3. Đặc điểm nhận biết đau họng nuốt nghẹn
Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, triệu chứng đau họng nuốt nghẹn có thể khác nhau:
– Cảm giác đau rát cổ họng khi nuốt, đặc biệt khi ăn thực phẩm cứng, cay nóng.
– Nuốt khó, nuốt nghẹn, cảm giác như có vật cản trong cổ họng.
– Đau lan lên tai hoặc xuống ngực khi nuốt.
– Ho khan, khàn tiếng, đặc biệt trong các trường hợp viêm họng hoặc tổn thương thanh quản.
– Ợ chua, nóng rát sau xương ức, dấu hiệu thường thấy nếu nguyên nhân liên quan đến trào ngược dạ dày thực quản.
– Sút cân không rõ nguyên nhân, đặc biệt cần lưu ý nếu đi kèm với nuốt nghẹn tiến triển dần theo thời gian, có thể liên quan đến khối u thực quản.
4. Đo HRM – chẩn đoán chính xác tình trạng đau họng nuốt nghẹn
Đo áp lực nhu động thực quản (High-Resolution Manometry – HRM) là phương pháp chẩn đoán hiện đại, giúp đánh giá chi tiết chức năng vận động của thực quản và cơ vòng thực quản. Đây là kỹ thuật quan trọng trong việc phát hiện các rối loạn nhu động thực quản – nguyên nhân tiềm ẩn gây đau họng nuốt nghẹn.
4.1. HRM hoạt động như thế nào?
HRM sử dụng một ống thông mỏng có gắn các cảm biến áp lực, được đưa qua đường mũi xuống thực quản. Khi bệnh nhân thực hiện động tác nuốt, hệ thống cảm biến sẽ ghi nhận sự thay đổi áp lực dọc theo thực quản, từ đó phân tích:
– Cường độ và sự phối hợp của nhu động thực quản khi đẩy thức ăn xuống dạ dày.
– Hoạt động của cơ vòng thực quản trên và dưới (LES và UES), xác định xem chúng có hoạt động bình thường hay không.
– Các bất thường như co thắt thực quản, mất nhu động hoặc tăng trương lực thực quản.
4.2. Tại sao đo HRM quan trọng trong chẩn đoán đau họng nuốt nghẹn?
HRM là phương pháp chẩn đoán có độ chính xác cao, đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện các rối loạn nhu động thực quản mà các kỹ thuật khác như nội soi hoặc chụp X-quang khó nhận diện được. Những tình trạng có thể phát hiện qua HRM bao gồm:
– Rối loạn co bóp thực quản: Như co thắt thực quản hoặc thực quản tăng trương lực, khiến người bệnh cảm thấy đau, vướng khi nuốt.
– Mất nhu động thực quản (Achalasia): Một rối loạn đặc trưng bởi sự mất khả năng giãn mở của cơ vòng thực quản dưới, gây nuốt nghẹn kéo dài.
– Bất thường áp lực cơ vòng thực quản: Có thể làm ảnh hưởng đến quá trình nuốt và gây triệu chứng nghẹn.
– Nhờ khả năng đánh giá chi tiết, khách quan và định lượng, đo HRM giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho từng bệnh nhân.
Đo áp lực nhu động thực quản HRM là phương pháp chẩn đoán hiện đại, giúp đánh giá chi tiết chức năng vận động của thực quản và cơ vòng thực quản.
5. Các phương pháp khác chẩn đoán đau họng nuốt nghẹn
Bên cạnh đo HRM, các bác sĩ có thể chỉ định thêm một số phương pháp chẩn đoán khác để xác định nguyên nhân chính xác:
5.1. Thăm khám lâm sàng
Bác sĩ kiểm tra cổ họng, sờ nắn hạch cổ, đánh giá tình trạng viêm nhiễm hoặc bất thường về giải phẫu.
5.2. Nội soi tai mũi họng
Nội soi giúp quan sát chi tiết niêm mạc họng, thanh quản và thực quản trên để phát hiện viêm loét, polyp hoặc khối u.
5.3. Đo pH thực quản 24 giờ
Phương pháp này giúp đánh giá mức độ trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản, xác định trào ngược có phải là nguyên nhân gây đau họng nuốt nghẹn hay không.
6. Tầm quan trọng của việc chẩn đoán chính xác. Nên thăm khám ở đâu?
Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân nuốt nghẹn rất quan trọng để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Nếu bỏ sót bệnh lý tiềm ẩn như rối loạn nhu động thực quản hoặc ung thư thực quản, người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.
Thu Cúc TCI là một trong những đơn vị tiên phong trong việc chẩn đoán và điều trị các vấn đề liên quan đến rối loạn nuốt. Tại đây, bệnh nhân được tiếp cận với hệ thống nội soi hiện đại, đo áp lực nhu động thực quản (HRM) và đo pH thực quản 24 giờ, giúp xác định nguyên nhân chính xác và đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.
Nếu bạn gặp tình trạng đau họng nuốt nghẹn kéo dài, hãy thăm khám sớm tại cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán đúng và điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe một cách tốt nhất.
