Ợ hơi sôi bụng là bệnh gì? Nhận biết sớm để xử lý kịp thời

Ợ hơi sôi bụng là tình trạng rất nhiều người gặp phải nhưng thường bị xem nhẹ hoặc nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài hoặc đi kèm những triệu chứng khác như đau bụng, đầy hơi, buồn nôn…, thì rất có thể đây là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được phát hiện và xử lý kịp thời. Bài viết sau sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về nguyên nhân, triệu chứng, mức độ nguy hiểm, cách chẩn đoán và xử trí tình trạng ợ hơi sôi bụng một cách cụ thể và khoa học.

1. Ợ hơi sôi bụng là gì?

Ợ hơi là quá trình tống khí từ dạ dày ra khỏi miệng. Cùng lúc đó, nếu xuất hiện tiếng sôi bụng, thường là âm thanh phát ra từ ruột non hoặc đại tràng do khí hoặc dịch di chuyển trong ống tiêu hóa, thì được gọi là ợ hơi sôi bụng. Hiện tượng này có thể xảy ra sau ăn, khi đói, hoặc khi hệ tiêu hóa hoạt động bất thường.

Người bị ợ hơi sôi bụng thường cảm thấy:

– Khó chịu ở vùng thượng vị

– Nghe rõ tiếng ùng ục hoặc sôi rột rột trong bụng

– Cảm giác chướng bụng, đầy hơi và đôi khi đi kèm buồn nôn hoặc đi ngoài

Ở một số trường hợp, tình trạng này chỉ xảy ra thoáng qua do sinh lý tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải thường xuyên, rất có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý cần quan tâm.

2. Những nguyên nhân gây ợ hơi sôi bụng thường gặp

Hiểu rõ nguyên nhân là bước đầu giúp bạn xác định đúng hướng xử lý khi bị ợ hơi sôi bụng. Dưới đây là những lý do phổ biến nhất gây ra tình trạng ợ hơi sôi bụng:

2.1. Ăn uống không khoa học

Việc ăn quá nhanh, không nhai kỹ khiến không khí lọt vào dạ dày nhiều hơn. Ngoài ra, thói quen sử dụng thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, thực phẩm khó tiêu hoặc uống nước ngọt có ga cũng làm tăng lượng khí trong đường ruột. Tất cả các yếu tố này làm tăng áp lực lên dạ dày và ruột, gây ra hiện tượng ợ hơi và sôi bụng.

2.2. Căng thẳng kéo dài

Căng thẳng thần kinh ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa thông qua trục não – ruột. Khi bị stress, nhu động ruột có thể bị rối loạn, dẫn đến tích tụ khí, sôi bụng và đầy hơi. Người làm việc áp lực cao, mất ngủ thường xuyên dễ bị rối loạn tiêu hóa chức năng, gây ợ hơi kéo dài.

2.3. Trào ngược dạ dày thực quản

Bệnh trào ngược khiến dịch acid từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây cảm giác nóng rát, đau tức ngực và ợ hơi liên tục. Khi kết hợp với hoạt động tiêu hóa rối loạn, bệnh nhân sẽ thấy rõ tiếng sôi bụng, nhất là sau khi ăn no hoặc khi nằm xuống.

2.4. Hội chứng ruột kích thích

Đây là một dạng rối loạn chức năng đại tràng mạn tính không do vi khuẩn hay tổn thương thực thể gây ra. Người mắc hội chứng này thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy hoặc táo bón xen kẽ, đầy hơi, ợ hơi và sôi bụng liên tục dù không có tổn thương rõ ràng trong cấu trúc ruột.

2.5. Nhiễm khuẩn đường ruột

Vi khuẩn H. pylori trong dạ dày hoặc các loại vi khuẩn gây viêm ruột có thể làm tăng lượng khí trong hệ tiêu hóa. Khi đó, cơ thể phản ứng bằng việc ợ hơi để đẩy khí ra ngoài. Đồng thời, hoạt động viêm nhiễm ở niêm mạc ruột cũng gây ra tiếng sôi bụng rõ ràng.

3. Triệu chứng đi kèm khi bị ợ hơi sôi bụng

Nếu tình trạng ợ hơi sôi bụng chỉ xảy ra đơn lẻ, không thường xuyên thì không đáng lo. Tuy nhiên, nếu đi kèm các dấu hiệu dưới đây, bạn nên đặc biệt cảnh giác:

3.1. Đau bụng và chướng bụng

Đau bụng lâm râm hoặc từng cơn, cảm giác căng tức vùng bụng là triệu chứng dễ gặp khi khí trong đường ruột tăng cao. Đây cũng là dấu hiệu thường thấy trong viêm dạ dày hoặc viêm đại tràng.

3.2. Buồn nôn hoặc nôn

Khi hệ tiêu hóa bị quá tải, khí và dịch tiêu hóa không lưu thông tốt, bạn sẽ cảm thấy buồn nôn sau ăn hoặc khi nằm. Đây có thể là dấu hiệu trào ngược hoặc rối loạn vận động dạ dày.

3.3. Ăn không ngon và sụt cân

Tình trạng ợ hơi sôi bụng kéo dài khiến người bệnh cảm thấy đầy bụng, không thèm ăn. Về lâu dài sẽ dẫn đến thiếu năng lượng, gầy yếu và giảm sức đề kháng.

3.4. Ợ hơi sôi bụng kéo dài nhiều ngày

Nếu hiện tượng này diễn ra liên tục trong nhiều ngày dù đã điều chỉnh ăn uống, bạn nên thăm khám sớm để tầm soát các bệnh lý tiêu hóa.

4. Ợ hơi sôi bụng có nguy hiểm không?

Ở mức độ nhẹ và xảy ra không thường xuyên, ợ hơi sôi bụng có thể chỉ là phản ứng bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, nếu kéo dài và không được điều trị, đây có thể là biểu hiện của:

– Viêm loét dạ dày – tá tràng

– Trào ngược dạ dày thực quản mạn tính

– Viêm đại tràng hoặc hội chứng ruột kích thích (IBS)

– Nhiễm khuẩn H. pylori không được điều trị

Những bệnh lý trên nếu không can thiệp sớm có thể dẫn đến viêm mạn tính, biến chứng xuất huyết tiêu hóa hoặc ung thư dạ dày.

5. Phương pháp chẩn đoán tình trạng ợ hơi sôi bụng

Để xác định nguyên nhân cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau:

5.1. Khám lâm sàng và hỏi bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi về tần suất, thời điểm ợ hơi, chế độ ăn uống, các triệu chứng đi kèm như đau bụng, rối loạn đại tiện, buồn nôn…

5.2. Nội soi dạ dày

Đây là phương pháp chẩn đoán trực tiếp để phát hiện tổn thương viêm loét, polyp hoặc trào ngược thực quản. Đồng thời, có thể sinh thiết nếu nghi ngờ nhiễm H. pylori.

5.3. Test H. pylori

Test hơi thở ure (Urea Breath Test), xét nghiệm phân hoặc máu để phát hiện vi khuẩn H. pylori – nguyên nhân phổ biến gây ợ hơi và sôi bụng kéo dài.

5.4. Đo pH thực quản 24 giờ và đo áp lực nhu động thực quản (HRM)

Hai kỹ thuật này đánh giá chính xác mức độ trào ngược và sự phối hợp nhu động của thực quản – thường được chỉ định nếu nghi ngờ trào ngược dạ dày kéo dài không đáp ứng thuốc.

6. Cách xử lý khi bị ợ hơi sôi bụng

Tùy mức độ nặng nhẹ, người bệnh có thể áp dụng một số biện pháp sau:

6.1. Thay đổi thói quen ăn uống

– Ăn chậm, không vừa ăn vừa nói

– Tránh thức ăn khó tiêu, nhiều dầu mỡ hoặc quá nhiều chất xơ không hòa tan

– Không uống nước có ga hoặc đồ lạnh ngay sau ăn

– Chia nhỏ bữa, không để bụng quá đói

6.2. Tăng cường vận động nhẹ sau ăn

Tập đi bộ chậm sau bữa ăn khoảng 15 phút giúp hỗ trợ tiêu hóa, giảm tích tụ khí trong dạ dày và ruột.

6.3. Nghỉ ngơi và giảm căng thẳng

Tránh thức khuya, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, thiền hoặc yoga có thể giúp điều hòa nhu động ruột.

6.4. Sử dụng thuốc theo đúng chỉ định bác sĩ

Thuốc giảm đầy hơi, thuốc trung hòa acid, kháng sinh (nếu có nhiễm khuẩn) hoặc thuốc điều hòa nhu động ruột có thể được kê tùy theo nguyên nhân.

7. Khi nào nên đi khám bác sĩ?

Bạn nên đến cơ sở y tế nếu xuất hiện một trong các dấu hiệu sau:

Ợ hơi sôi bụng kéo dài trên 7 ngày

Đau bụng dữ dội hoặc tiêu chảy liên tục không có dấu hiệu thuyên giảm

Buồn nôn, nôn, sụt cân nhưng không rõ nguyên nhân

Có tiền sử bệnh lý dạ dày hoặc từng điều trị viêm loét

Thăm khám sớm giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn đầu, tăng hiệu quả điều trị và phòng ngừa biến chứng.

8. Phòng ngừa ợ hơi sôi bụng từ những thói quen đơn giản

Việc duy trì lối sống và ăn uống lành mạnh có thể giúp bạn phòng ngừa được phần lớn các nguyên nhân gây ợ hơi sôi bụng:

– Ăn đúng giờ, không bỏ bữa

– Uống nước ấm, tránh uống quá nhiều trong bữa ăn

– Tập thể dục đều đặn mỗi ngày

– Tránh stress kéo dài

– Tái khám định kỳ nếu người bệnh có tiền sử bệnh tiêu hóa

Ợ hơi sôi bụng có thể là dấu hiệu đơn thuần của tiêu hóa sinh lý nhưng cũng có thể là tín hiệu cảnh báo các bệnh lý tiêu hóa cần điều trị. Lắng nghe cơ thể, thay đổi lối sống, và thăm khám khi cần là cách bảo vệ sức khỏe hệ tiêu hóa hiệu quả nhất.