Trào ngược dạ dày thực quản là một hiện tượng phổ biến, đặc biệt trong xã hội hiện đại khi thói quen ăn uống và sinh hoạt chưa lành mạnh đang ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về nguyên nhân, dấu hiệu, và phương pháp điều trị của tình trạng này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản, cách chẩn đoán chính xác và điều trị.
Menu xem nhanh:
1. Giải thích hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản: Bạn đã biết?
Trào ngược dạ dày thực quản (GERD) là tình trạng mà axit từ dạ dày di chuyển ngược lên thực quản, gây ra cảm giác khó chịu như ợ nóng, đau rát vùng ngực và họng. Mặc dù thực quản có cơ vòng ngăn cách với dạ dày để ngăn axit trào ngược, nhưng trong một số trường hợp, cơ này không hoạt động đúng cách, dẫn đến hiện tượng trào ngược.
Hiện tượng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ em cho đến người lớn. Nếu người bệnh không thực sự quan tâm để điều trị kịp thời và đúng cách, trào ngược dạ dày thực quản có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như viêm thực quản, loét thực quản, hoặc thậm chí ung thư thực quản.
Hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản là căn bệnh phổ biến
2. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trào ngược thực quản dạ dày?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trào ngược dạ dày thực quản, trong đó có một số yếu tố phổ biến như sau:
2.1. Suy giảm chức năng cơ vòng thực quản (LES)
Cơ vòng thực quản dưới (LES) là một cơ quan quan trọng, ngăn không cho axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi chức năng của cơ vòng này bị suy yếu hoặc tổn thương, axit dễ dàng di chuyển ngược lên thực quản.
2.2. Thoát vị hoành
Đây là tình trạng mà một phần của dạ dày bị đẩy lên trên qua cơ hoành, gây áp lực lên cơ vòng thực quản dưới, làm giảm khả năng ngăn cản axit trào ngược.
2.3. Thói quen thiếu lành mạnh
Những người có thói quen ăn uống không khoa học như ăn quá nhiều chất béo, ăn trước khi đi ngủ, tiêu thụ nhiều rượu bia, caffeine và đồ ăn cay nóng có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày thực quản. Ngoài ra, hút thuốc lá và căng thẳng kéo dài cũng là những nguyên nhân góp phần gây ra hiện tượng này.
2.4. Tăng cân và béo phì
Tăng cân làm tăng áp lực lên dạ dày và thực quản, gây ra trào ngược. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng béo phì là một yếu tố nguy cơ lớn dẫn đến GERD.
3. Dấu hiệu nhận biết hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản
Trào ngược dạ dày thực quản thường biểu hiện với một số triệu chứng điển hình, tuy nhiên cũng có thể có những dấu hiệu không rõ ràng, làm cho người bệnh dễ bỏ qua.
3.1. Ợ nóng và đau rát vùng ngực báo hiệu hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản
Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất của trào ngược dạ dày thực quản. Người bệnh thường cảm thấy đau rát từ vùng bụng trên lan lên đến ngực, thậm chí lên cả cổ họng.
3.2. Ợ chua và ợ hơi
Axit dạ dày trào lên thực quản gây ra hiện tượng ợ chua, đi kèm với ợ hơi liên tục, đặc biệt là sau khi ăn.
Axit dạ dày trào lên thực quản gây ra hiện tượng ợ chua, đi kèm với ợ hơi liên tục, đặc biệt là sau khi ăn.
3.3. Hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản: Đau họng và khàn giọng
Axit dạ dày có thể gây kích ứng niêm mạc thực quản và họng, dẫn đến đau họng và khàn giọng, đặc biệt vào buổi sáng.
3.4. Khó nuốt
Khi tình trạng trào ngược kéo dài, thực quản có thể bị viêm, loét hoặc hẹp, gây ra cảm giác khó nuốt khi ăn uống.
4. Chẩn đoán hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản
Việc chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản cần sự kết hợp của nhiều phương pháp để xác định chính xác tình trạng bệnh. Có thể kể đến một số phương pháp chẩn đoán phổ biến được ứng dụng hiện nay trong phát hiện bệnh lý GERD như:
4.1. Nội soi thực quản – dạ dày
Đây là phương pháp thường được sử dụng để kiểm tra tình trạng niêm mạc thực quản và dạ dày. Bác sĩ sẽ dùng ống nội soi để xem xét có bất kỳ tổn thương nào như viêm loét hoặc thoát vị hoành hay không.
4.2. Đo pH thực quản 24 giờ
Đây là phương pháp hiện đại và chính xác nhất trong việc đánh giá mức độ trào ngược axit. Thiết bị đo pH thực quản sẽ được đặt vào cơ thể trong vòng 24 giờ để theo dõi mức độ axit trào ngược lên thực quản. Phương pháp này không chỉ giúp xác định chính xác mức độ trào ngược mà còn đánh giá được tác động của axit lên niêm mạc thực quản.
4.3. Đo áp lực và nhu động thực quản (HRM)
Đo áp lực và nhu động thực quản (High-Resolution Manometry – HRM) là một phương pháp tiên tiến giúp đánh giá chức năng của cơ vòng thực quản dưới và nhu động thực quản. Phương pháp này đo lường áp lực và khả năng co bóp của thực quản, từ đó phát hiện ra các bất thường như suy yếu cơ vòng thực quản dưới – nguyên nhân chính gây trào ngược dạ dày. HRM còn giúp chẩn đoán phân biệt giữa GERD và các bệnh lý khác liên quan đến rối loạn chức năng thực quản như co thắt thực quản hoặc achalasia (rối loạn co bóp thực quản).
HRM còn giúp chẩn đoán phân biệt giữa GERD và các bệnh lý khác liên quan đến rối loạn chức năng thực quản
5. Điều trị
Hiện nay, việc điều trị trào ngược dạ dày thực quản bao gồm nhiều phương pháp khác nhau, từ thay đổi lối sống, sử dụng thuốc đến can thiệp phẫu thuật trong những trường hợp nặng.
5.1. Điều chỉnh lối sống
Ăn uống khoa học: Người bệnh nên ăn thành nhiều bữa nhỏ, tránh ăn quá no, và không nằm ngay sau khi ăn. Cần hạn chế các thực phẩm gây kích thích như rượu, cà phê, chocolate, và đồ ăn cay nóng.
Giảm cân: Việc giảm cân đối với những người thừa cân, béo phì có thể giúp giảm áp lực lên dạ dày, từ đó giảm tình trạng trào ngược.
Tránh mặc quần áo quá chật: Quần áo bó sát có thể gây áp lực lên vùng bụng và thực quản, làm tình trạng trào ngược trở nên nặng hơn.
5.2. Sử dụng thuốc
Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Đây là nhóm thuốc giúp giảm lượng axit trong dạ dày, từ đó giảm triệu chứng trào ngược và giúp niêm mạc thực quản lành lại.
Thuốc kháng H2: Nhóm thuốc này cũng có tác dụng giảm tiết axit dạ dày, giúp giảm triệu chứng của GERD.
Thuốc kháng axit: Loại thuốc này có tác dụng trung hòa axit trong dạ dày, giúp giảm nhanh triệu chứng ợ nóng.
5.3. Phẫu thuật
Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật khi điều trị bằng thuốc và thay đổi lối sống không hiệu quả. Phẫu thuật Nissen là phương pháp thường được sử dụng, giúp củng cố cơ vòng thực quản dưới, ngăn ngừa axit trào ngược.
Hiện tượng trào ngược dạ dày thực quản là một tình trạng không thể xem nhẹ. Chẩn đoán chính xác bằng các phương pháp chính xác, hiệu quả và điều trị kịp thời, đúng cách sẽ giúp người bệnh tránh được những hậu quả nghiêm trọng
