Trào ngược dạ dày nuốt vướng là một triệu chứng phổ biến của bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Tình trạng này không chỉ gây ra cảm giác khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây nuốt vướng là yếu tố quan trọng trong việc đưa ra phương pháp điều trị hiệu quả. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản gây nuốt vướng một cách chính xác.
Menu xem nhanh:
1. Triệu chứng của trào ngược gây nuốt vướng
1.1 Mô tả chi tiết triệu chứng trào ngược dạ dày nuốt vướng
Nuốt vướng là cảm giác khó chịu khi thức ăn hoặc chất lỏng di chuyển qua cổ họng hoặc thực quản. Người bệnh thường mô tả tình trạng này như có cảm giác “vướng” ở ngực hoặc cổ họng. Đôi khi, tình trạng này khiến người bệnh lo lắng về các bệnh lý nghiêm trọng hơn như ung thư thực quản.
GERD có thể gây triệu chứng nuốt vướng
1.2 Các triệu chứng khác kèm theo nuốt nướng
Ngoài cảm giác nuốt vướng, trào ngược dạ dày nuốt vướng còn đi kèm với các triệu chứng phổ biến như:
– Ợ nóng
– Đau rát thượng vị
– Đắng miệng
– Khó tiêu
– Ho kéo dài
– Khàn tiếng
Những triệu chứng này thường xuất hiện khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản, gây tổn thương niêm mạc thực quản và kích thích cổ họng.
2. Nguyên nhân gây trào ngược dạ dày thực quản nuốt vướng
Trào ngược dạ dày gây nuốt vướng xuất phát từ việc axit dạ dày và thức ăn trào ngược lên thực quản. Đây là hậu quả của cơ vòng thực quản dưới không đóng kín, dẫn đến việc axit dễ dàng di chuyển từ dạ dày lên thực quản. Một số nguyên nhân, tác động phổ biến gây nên tình trạng này bao gồm:
– Thói quen ăn uống không khoa học: ăn quá no, ăn khuya, ăn nhiều thực phẩm cay nóng hoặc uống nhiều cà phê, rượu bia.
– Béo phì: Lượng mỡ thừa ở vùng bụng tạo áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ trào ngược.
– Mang thai: Sự phát triển của thai nhi làm tăng áp lực trong ổ bụng, gây trào ngược.
– Stress: Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiêu hóa, làm suy yếu cơ vòng thực quản dưới.
3. Các phương pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày gây nuốt vướng
Việc chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày thực quản nuốt vướng không chỉ dựa trên triệu chứng mà còn cần kết hợp với các phương pháp cận lâm sàng hiện đại.
3.1. Nội soi thực quản – dạ dày
Nội soi là phương pháp đầu tiên và phổ biến được dùng trong chẩn đoán trào ngược dạ dày bằng cách sử dụng ống nội soi mềm có gắn camera đưa vào trong thực quản – dạ dày. Qua đó, bác sĩ có thể quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản và dạ dày, phát hiện những tổn thương do axit trào ngược gây ra như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, hoặc thậm chí là ung thư thực quản. Tuy nhiên phương pháp này chỉ quan sát được hình ảnh có tổn thương tại thực quản, không đánh giá được chức năng hoạt động của cơ thực quản, và các tình trạng trào ngược chi tiết (thời điểm trào ngược, loại dịch trào ngược…)
Lợi ích:
– Cho phép quan sát trực tiếp các tổn thương bên trong thực quản và dạ dày.
– Có thể lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra mô học nếu nghi ngờ tổn thương ác tính.
3.2. Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán trào ngược dạ dày nuốt vướng
Phương pháp đo pH trở kháng thực quản 24 giờ là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán trào ngược dạ dày nuốt vướng. Thiết bị đo pH được đặt trong thực quản suốt 24 giờ để ghi lại mức độ axit trào ngược từ dạ dày lên thực quản. Kết quả sẽ cho thấy tần suất và mức độ nghiêm trọng của trào ngược axit, mối liên hệ với các hoạt động hàng ngày, phân biệt được các triệu chứng tương tự GERD mà không phải do GERD.
Lợi ích:
– Đo được chính xác thời điểm, tần suất và mức độ trào ngược axit.
– Giúp xác định mối liên quan giữa triệu chứng nuốt vướng và trào ngược dạ dày, từ đó giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị trào ngược và cải thiện nuốt vướng một cách hiệu quả.
Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán trào ngược dạ dày thực quản nuốt vướng
3.3. Đo áp lực thực quản (HRM)
Đo áp lực thực quản độ phân giải cao – HRM là phương pháp đo áp suất trong lòng thực quản khi người bệnh nuốt. Điều này giúp đánh giá chức năng của cơ vòng thực quản dưới cũng như các cử động co bóp của thực quản. Với trào ngược dạ dày nuốt vướng, đo áp lực thực quản giúp bác sĩ phát hiện những bất thường về vận động thực quản như co thắt hoặc rối loạn nhu động.
Lợi ích:
– Giúp phát hiện các rối loạn vận động thực quản liên quan đến nuốt vướng.
– Hỗ trợ xác định nguyên nhân gây nuốt vướng không do trào ngược.
Đo áp lực thực quản tại TCI đánh giá chức năng của cơ thực quản
3.4. Chụp X-quang thực quản cản quang
Phương pháp này sử dụng chất cản quang để tạo hình thực quản, giúp phát hiện những bất thường về hình thái của thực quản như hẹp, viêm loét hoặc dị vật gây nuốt vướng. Mặc dù không phải là phương pháp ưu tiên, X-quang thực quản cản quang vẫn có vai trò hỗ trợ chẩn đoán trong những trường hợp cần loại trừ các nguyên nhân khác.
Lợi ích:
– Đơn giản, dễ thực hiện.
– Có thể phát hiện hẹp thực quản hoặc các dị vật trong lòng thực quản.
4. Các biến chứng có thể gặp nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời
Nếu trào ngược dạ dày thực quản gây nuốt vướng không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
– Viêm loét thực quản: Axit dạ dày liên tục tiếp xúc với niêm mạc thực quản gây viêm loét.
– Hẹp thực quản: Tình trạng viêm mạn tính có thể dẫn đến hẹp thực quản, làm tăng cảm giác nuốt vướng.
– Barrett thực quản: Đây là biến chứng tiền ung thư khi niêm mạc thực quản bị biến đổi thành dạng tế bào khác do tác động của axit dạ dày.
– Ung thư thực quản: Mặc dù hiếm, nhưng trào ngược gây nuốt vướng kéo dài và không điều trị có thể dẫn đến ung thư thực quản, một bệnh lý nguy hiểm và khó điều trị.
Do đó, nếu cảm thấy nuốt vướng kéo dài, kèm theo các triệu chứng như đau rát thượng vị, ho kéo dài, khàn tiếng hoặc sụt cân, bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc chẩn đoán sớm trào ngược gây nuốt vướng càng sớm giúp tránh những biến chứng nguy hiểm và cải thiện chất lượng cuộc sống.
5. Phương pháp điều trị trào ngược dạ dày nuốt vướng
Sau khi được chẩn đoán chính xác, việc điều trị trào ngược có biểu hiện nuốt vướng sẽ dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh theo phác đồ của bác sĩ chẳng hạn như:
– Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống: Tránh các loại thực phẩm kích thích như cà phê, rượu bia, thức ăn cay nóng; ăn thành nhiều bữa nhỏ và tránh nằm ngay sau khi ăn.
– Sử dụng thuốc đúng chỉ định về liều lượng và thời gian: Các loại thuốc giảm axit như thuốc ức chế bơm proton (PPI) hoặc thuốc kháng H2 có thể được sử dụng để kiểm soát lượng axit dạ dày.
– Phẫu thuật: Trong những trường hợp GERD nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để tăng cường chức năng cơ vòng thực quản dưới và ngăn ngừa trào ngược.
Việc chẩn đoán chính xác trào ngược dạ dày nuốt vướng đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm. Bằng cách sử dụng các phương pháp chẩn đoán hiện đại như nội soi, đo pH thực quản, đo áp lực thực quản, người bệnh có thể nhận được chẩn đoán kịp thời và điều trị hiệu quả. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và tìm kiếm sự tư vấn y tế khi gặp triệu chứng nuốt vướng để bảo vệ sức khỏe của mình.
