Nuốt vướng là một trong những triệu chứng phổ biến liên quan đến rối loạn chức năng thực quản và hệ thống tiêu hóa trên. Biểu hiện nuốt vướng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nghiêm trọng, cần chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời. Hiện nay, phương pháp đo áp lực thực quản độ phân giải cao (High-Resolution Manometry – HRM) được đánh giá là công cụ chẩn đoán nuốt vướng hiệu quả. Cùng theo dõi bài viết sau đây để tìm hiểu các biểu hiện của chứng nuốt vướng và vài trò chẩn đoán của HRM.
Menu xem nhanh:
1. Biểu hiện nuốt vướng
Nuốt vướng là cảm giác khó chịu hoặc cản trở khi thức ăn hoặc chất lỏng di chuyển từ miệng xuống thực quản. Đây là một triệu chứng phổ biến ở nhiều bệnh lý như trào ngược dạ dày thực quản, viêm thực quản, co thắt thực quản, hoặc thậm chí ung thư thực quản. Các triệu chứng nuốt vướng có thể bao gồm:
– Cảm giác nghẹn: Người bệnh có cảm giác thức ăn bị mắc lại trong cổ họng hoặc giữa ngực.
– Khó nuốt: Khả năng nuốt bị giảm, có thể xuất hiện khi nuốt thức ăn rắn hoặc lỏng.
– Đau khi nuốt: Một số bệnh nhân cảm thấy đau đớn khi nuốt thức ăn, đặc biệt là khi nuốt thức ăn nóng hoặc có tính axit cao.
– Khó thở hoặc ho: Do thực quản và khí quản nằm gần nhau, rối loạn chức năng nuốt có thể ảnh hưởng đến hô hấp.
Cảm giác nuốt vướng có thể gây lo lắng và ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của người bệnh. Nếu kéo dài hoặc không được điều trị kịp thời, nuốt vướng có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như suy dinh dưỡng hoặc viêm phổi do hít phải thức ăn.
Vướng ở cổ, nghẹn, khó nuốt, khó thở là những biểu hiện điển hình của người bị nuốt vướng.
2. Nguyên nhân gây ra nuốt vướng
Nuốt vướng có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
– Rối loạn vận động thực quản: Các bệnh lý như co thắt thực quản, thoát vị thực quản hoặc achalasia có thể gây cản trở quá trình nuốt.
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, gây viêm và làm cản trở sự lưu thông của thức ăn.
– Viêm thực quản: Tình trạng nhiễm trùng, bệnh tự miễn hoặc dùng thuốc sai cách có thể gây viêm và làm hẹp thực quản.
– Khối u thực quản: Ung thư thực quản hoặc các khối u lành tính có thể làm hẹp lòng thực quản, gây cảm giác nuốt vướng.
Chẩn đoán chính xác nguyên nhân là bước quan trọng để đưa ra phương án điều trị hiệu quả trong các trường hợp có biểu hiện nuốt vướng.
Nuốt vướng có thể là một triệu chứng của bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
3. Vai trò của HRM trong chẩn đoán nuốt vướng
HRM là phương pháp đo áp lực trong lòng thực quản tại nhiều điểm khác nhau trên chiều dài của thực quản. Phương pháp này giúp ghi lại chính xác hoạt động cơ học của thực quản trong quá trình nuốt, từ đó cung cấp thông tin chi tiết về chức năng vận động của thực quản và các cơ vòng thực quản.
3.1 Nguyên lý hoạt động của HRM trong chẩn đoán các bệnh lý có biểu hiện nuốt vướng
Trong phương pháp HRM, một ống mềm nhỏ, có gắn các cảm biến sẽ được đưa vào thực quản qua mũi. Các cảm biến này được đặt cách nhau khoảng 1 cm dọc theo chiều dài của thực quản, cho phép đo áp lực tại nhiều điểm khác nhau cùng một lúc.
Khi bệnh nhân thực hiện hành động nuốt, các cảm biến sẽ ghi lại sự thay đổi về áp lực trong thực quản và cơ vòng thực quản trên, dưới. Từ đó, bác sĩ có thể phân tích hoạt động và sự tương tác giữa các phần của thực quản để xác định nguyên nhân gây nuốt vướng.
3.2 Lợi ích của HRM trong chẩn đoán biểu hiện nuốt vướng
HRM không chỉ giúp phát hiện các rối loạn vận động của thực quản mà còn cung cấp cái nhìn toàn diện hơn về các bất thường trong quá trình nuốt. Một số lợi ích quan trọng của HRM bao gồm:
– Phát hiện sớm các rối loạn chức năng thực quản: HRM giúp phát hiện các bất thường về vận động của thực quản mà các phương pháp khác như nội soi hoặc chụp X-quang có thể bỏ qua. Điều này đặc biệt hữu ích trong các trường hợp rối loạn chức năng không rõ nguyên nhân.
– Phân loại các bệnh lý thực quản: Dựa trên kết quả đo HRM, các bệnh lý thực quản có thể được phân loại rõ ràng hơn. Ví dụ, HRM có thể giúp chẩn đoán và phân loại achalasia, một rối loạn vận động thực quản phức tạp mà các phương pháp khác thường khó phát hiện.
– Theo dõi hiệu quả điều trị: HRM không chỉ hỗ trợ trong việc chẩn đoán mà còn giúp theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị như giãn cơ hoặc phẫu thuật thực quản.
3.3 HRM trong chẩn đoán các bệnh lý cụ thể
HRM đặc biệt hữu ích trong chẩn đoán các rối loạn như:
– Achalasia: HRM giúp phát hiện tình trạng mở không đúng cách của cơ vòng thực quản dưới, một đặc điểm chính của bệnh achalasia.
– Co thắt thực quản: Trong trường hợp co thắt thực quản, HRM cho thấy các đoạn cơ của thực quản co bóp quá mức, gây cản trở việc di chuyển của thức ăn.
– Rối loạn vận động thực quản phân đoạn: HRM có thể phát hiện sự bất thường trong cách hoạt động của các phần thực quản khác nhau, từ đó giúp chẩn đoán các bệnh lý như thoát vị thực quản hoặc viêm thực quản.
Phương pháp đo HRM đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến biểu hiện nuốt vướng.
4. Nên thực hiện đo HRM ở đâu?
HRM tuy có nhiều ưu điểm trong chẩn đoán các bệnh lý thực quản tuy nhiên phương pháp này cũng có thể gây một số khó chịu cho người bệnh, vì vậy cần được thực hiện bằng thiết bị hiện đại và đội ngũ kỹ thuật viên có tay nghề cao để đảm bảo an toàn và đem lại sự thoải mái tối đa cho người bệnh.
Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc là một trong số ít đơn vị y tế ở miền Bắc ứng dụng phương pháp đo HRM vào chẩn đoán các bệnh lý đường tiêu hóa. Thiết bị được nhập khẩu từ Mỹ với độ chính xác và an toàn vượt trội. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và các kỹ thuật viên được đào tạo bài bản giúp đưa ra các chỉ định chính xác và thực hiện phương pháp này một cách nhẹ nhàng, êm ái. Bên cạnh đó, các phương pháp nội soi, chụp X-quang, xét nghiệm cũng có thể được sử dụng trong chẩn đoán nuốt vướng tùy từng trường hợp cụ thể.
Nuốt vướng là một triệu chứng phức tạp, có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân là bước đầu quan trọng để điều trị hiệu quả. Trong bối cảnh đó, HRM đã chứng tỏ vai trò quan trọng như một phương pháp chẩn đoán hiện đại, giúp cung cấp thông tin chi tiết về chức năng vận động của thực quản. Bằng cách sử dụng HRM, các bác sĩ có thể chẩn đoán sớm các rối loạn thực quản, đồng thời tối ưu hóa quá trình điều trị và theo dõi bệnh nhân, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
